„Ég heyrði sprengingar snemma morguns 24. febrúar þegar var verið að varpa sprengjum á Boryspil-flugvöll nálægt Kyiv en ég bjó þar nálægt. Ég fór út úr húsinu á hádegi sama dag og hafði aðeins lítinn bakpoka meðferðis,“ segir Natalia Khordikova sem er nýkomin til Íslands og er þar með í hópi þeirra Úkraínumanna sem hafa komið hingað til lands vegna stríðsins í heimalandinu. „Ég fór heim til dóttur minnar, Zoryana, vegna þess að það er kjallari í húsinu þar sem hún býr. Ég vonaði að við gætum verið þar öruggar fyrir sprengjunum.“
Við heyrðum endalausar sprengingar og jörðin og húsið skalf.
Natalia fæddist og ólst upp í Kyiv, höfuðborg Úkraínu, þar sem hún starfaði sem grunnskólakennari en hún lærði barnasálfræði. Mæðgurnar og aðrir íbúar fjölbýlishússins söfnuðust saman í kjallaranum um kvöldið og voru þar næstu daga og nætur .„Fólk var í sjokki og börn grétu. Húsið er í úthverfi Kyiv og skammt frá borginni Irpin þar sem hörð hernaðarátök áttu sér stað. Við heyrðum endalausar sprengingar og jörðin og húsið skalf. Við heyrðum í rússneskum flugvélum og féllu sprengjur á einbýlishúsin rétt við húsið og við sáum eld og reyk. Fólkið í kjallaranum sagðist aldrei trúa því að stríð af þessari stærðargráðu myndi brjótast út þegar Rússar réðust inn í Úkraínu. Við eigum öll ættingja og vini í Rússlandi.“
Við vorum hrædd við að fara úr kjallaranum.
Fólk svaf og borðaði á gólfinu í kjallaranum. Natalia segir að þar hafi verið 30-40 fullorðnir og 15-20 börn. „Við vorum hrædd við að fara úr kjallaranum og inn í íbúðirnar til að elda mat en við heyrðum endalaust í sírenum og sprengjum sem féllu. Allir trúðu á úkraínska hermenn og fólk bað fyrir þeim og lífi okkar.“
Natalia segir að þær mæðgur og hundur Zoryana, sem er af tegundinni Golden Retriever, hafi dvalið í kjallaranum í 12 sólarhringa frá stríðsbyrjun 24. febrúar.
„9. mars fórum við mæðgurnar og hundurinn í bíl frá Kyiv og ókum til borgarinnar Lviv. Við keyrðum í tvo daga á slæmum vegum á milli þorpa og við dóttir mín vorum hrædd um að Rússar myndu varpa sprengjum á vegina og að skotið yrði á bílana. Það var fullt af bílum; það voru börn, gamalt fólk og jafnvel dýr í öllum bílunum. Zoryana og hundurinn urðu eftir í Lviv þar sem hún starfar sem sjálfboðaliði á lestarstöðinni í borginni og aðstoðar flóttafólk.“
Konur og börn í lestinni
Natalia tók lest 13. mars frá Lvov til að fara til Póllands.
Margar konur voru ekki með farangur með sér.
„Á friðartímum tekur ferðin með lest um tvær klukkustundir en að þessu sinni tók ferðin um 13 klukkustundir. Það voru margar mæður, ömmur og börn í lestinni – en úkraínskum körlum á aldrinum 18 til 60 ára var bannað að fara úr landi – og fólk sat ekki bara í sætunum heldur líka á bakpokum á göngunum á milli sætaraðanna og margar konur stóðu. Margar konur voru ekki með farangur með sér. Enga aukafatnað. Þær töluðu um hversu erfitt það væri að yfirgefa heimili sín og hvað þær væru hræddar þegar þeir heyrðu sprengingar og skothríð.“
Lestin stoppaði svo loksins á lestarstöð í Przemysl í Póllandi.
„Ég er þakklát sjálfboðaliðunum í Przemysl. Við fengum strax að borða og útskýrðum hvernig og hvert við værum að fara næst. Ég er mjög þakklátur vinum mínum í Póllandi en tvær úkraínskar flóttafjölskyldur búa í íbúðinni þeirra. Ég gisti þar í eina nótt og síðan fóru vinir mínir með mig út á flugvöll en ég flaug til Íslands 15. mars.“
Reiði og hatur
Natalia segist varla hafa trúað því að hún væri að fljúga til friðsæls lands þar sem ekkert stríð geisar.
Ég fann fyrir reiði og hatri í garð óvinanna.
„Eftir innrás Rússa í Úkraínu var ég undrandi og langaði að spyrja hvers vegna Rússar gerðu þetta. Svo var ég reið þegar ég frétti af voðaverkum þeirra, sá myndir af rústum borga sem áður höfðu blómstrað og frétti af dauða óbreyttra borgara. Ég fann fyrir reiði og hatri í garð óvinanna sem leyfðu ekki íbúum að yfirgefa borgir og bæi og margir fullorðnir og börn voru drepin. Ég gat hvorki borðað né sofið en þegar ég sofnaði vaknaði ég tveimur eða þremur tímum síðar.“
Natalia hefur liðið betur eftir að hún kom til Íslands. „Það sem ég upplifi á Íslandi er að ég er í friðsælu landi, það er þögn og engar sprengjur falla. Okkur var vel tekið og ég vil þakka stjórnvöldum og landsmönnum fyrir aðstoðina sem við höfum fengið. Mig langar að finna vinnu og mig dreymir um að kynnast fegurð Íslands: Að skoða til dæmis fossa og hveri.“
Dóttir Natalia er í Lviv eins og hefur komið fram og sonur hennar er í Kyiv.
„Systir mín og faðir, sem er 86 ára, eru enn í Kyiv. Pabbi er veikur og getur ekki farið. Ég hef miklar áhyggjur af öryggi fjölskyldu minnar en þau eru ánægð fyrir mína hönd vegna þess að ég er örugg. Þau sögðu mér að fara til Íslands svo að ég yrði örugg.“ Guðdóttir Natalia býr á Íslandi og aðstoðar hana.
Virðist vilja þriðju heimsstyrjöldina
Natalia segist aldrei hafa trúað því að Rússar myndu hefja stríð í Úkraínu og það hafi komið sér á óvart þegar þeir réðust inn í landið í síðasta mánuði.
„Þegar ég var yngri dáðist ég að rússneskum listamönnum eins og rithöfundum og skáldum og þegar ég var fullorðin fór ég til St. Pétursborgar og Moskvu og fór í frábær söfn og leikhús. En það var sárt þegar Rússar innlimuðu Krímskagann árið 2014 og hófu stríð í Donbass. Í kjölfarið hófst áróður í Rússlandi um að Úkraínumenn væru óvinir Rússlands.“
Hann virðist vilja þriðju heimsstyrjöldina.
Natalia segist halda að Pútín muni ganga mjög langt. „Hann er verri en Hitler. Pútín getur fyrirskipað notkun kjarnorkuvopna eða hann getur fyrirskipað að sprengja Tsjernobyl-kjarnorkuverið í loft upp. Honum er sama þótt fólk verði drepið; hann virðist vilja vald yfir öllum heiminum. Rússnesk stjórnvöld hafa áhuga á hagsmunum rússnesku olígarkanna en virðast ekki hafa áhuga á óbreyttum borgurum. Undanfarna daga og vikur hef ég komist að því að hetjur úkraínska hersins og Úkraínumenn eru sterk þjóð. Úkraínumenn trúa á sigur í Úkraínu. Allur heimurinn styður Úkraínu í baráttunni gegn Pútín. Markmið Pútíns er ekki aðeins að vinna stríðið í Úkraínu. Ef Pútín vinnur stríðið í Úkraínu mun hann ekki hætta. Hann mun berjast við önnur Evrópulönd. Pútín virðist vilja búa til sitt eigið heimsveldi. Hann virðist vilja þriðju heimsstyrjöldina. Litla Úkraína heldur aftur af her Pútíns og kemur í veg fyrir að hann ráðist inn í önnur Evrópulönd. Alþjóðasamfélagið ætti að vera meðvitað um þetta. Fáir Rússar skilja frelsi, viljafrelsi, hugsana- og tjáningarfrelsi. Ég bjó í Sovétríkjunum í 27 ár og veit hvað falskur áróður er. Ég man hvernig fólk trúði áróðri. Þannig að þótt Rússland sé þræll áróðurs Pútíns virðist hann hata ekki aðeins Úkraínu heldur allan heiminn. Rússar virðast vilja leggja undir sig Evrópu og Bandaríkin og vilja völd yfir öllum heiminum. Fólk í Evrópu og Bandaríkjunum býr í lýðræðisríkjum, það er húmanistar og skilur ekki illskuna sem býr að baki Rússlandi og Pútín.“