Samfélagið á reiðiskjálfi eftir ásakanir Vítalíu og Arnars – Eitruð ást, uppspuni og mannorðsmorð

Samfélagið lék bókstaflega á reiðiskjálfi eftir að Vítalía Lazereva steig fram og bar þungar ásakanir á ástmann sinn, Arnar Grant, og fjóra aðra einstaklinga. Málið náði langt út fyrir það að vera hefðbundið áreitismál þar sem persónulegur harmleikur er að baki. Það teygði sig inn í eitt stærsta fjölmiðlafyrirtæki landsins og næstærstu smásölukeðjuna. Langflestir trúðu framburði ungu, sakleysislegu konunnar sem lýsti því í hlaðvarpsþætti að hún hefði verið nakin í heitum potti í Skorradal ásamt fjórum nöktum og káfandi karlmönnum. Almenn fordæming dundi á mönnunum og atburðarás sem ekki á sér hliðstæðu hófst.

Upphaf Pottamálsins var að nokkrir félagar ákváðu að skreppa í sumarbústað Þórðar Más Jóhannessonar í Skorradal. Ásamt Þórði Má, stjórnarformanni Festar, voru þetta þeir Ari Edwald, forstjóri Íseyjar útflutnings. Hreggviður Jónsson, aðaleigandi Veritas Capital, Þorsteinn M. Jónsson fjárfestir og Arnar Grant heilsuræktarþjálfari sem var þjálfari þremenninganna í World Class um langt árabil.

Framan af sumarbústaðarferðinni var allt með kyrrum kjörum. Þegar leið á kvöldið yfirgaf Þorsteinn samkvæmið. Einhver lagði til að hann tæki Arnar með sér. Hann var þá að sögn orðinn drukkinn. Arnar þvertók fyrir að fara.

Arnar sló um sig og bauð féllögum sínum að horfa á sig og Vítalíu í ástarleik. Þetta kemur fram í vitnisburði bílstjóra Þorsteins M. Jónssonar, sem kom í bústaðinn áður en dró til þeirra örlagaríku tíðinda sem áttu eftir að skekja íslenskt samfélag. Arnar hafði boðið Vítalíu í bústaðinn þrátt fyrir andmæli félaga sinna. Bílstjórinn sagði að Arnar hefði verið sá eini sem var ánægður með að Vítalía væri á leiðinni. „Vitnið kvað Arnar hafa verið óviðeigandi í tali og sagst ætla að sofa hjá kæranda (Vítalíu) og hinir mættu horfa á ef þeir vildu,“ segir í lögregluskýrslu.

Nakin í pottinum

Þegar Vítalía kom í bústaðinn var Ari sofnaður. Arnar lagði til að fólk færi í pottinn en fékk ekki undirtektir. Arnar fór einn í pottinn til að byrja með. Vítalía bað Þórð um að sýna  sér bústaðinn. Eftir það var ákveðið að fleiri færu í pottinn. Í framhaldinu fór Vítalía og vakti Ara og hvatti hann til að koma með þeim í pottinn. Hann lét segjast og fór í sturtu og klæddi sig í sundskýlu. Þegar hann kom í pottinn var Arnar þar fyrir nakinn en Þórður Már í skýlu. Ari lýsti því að Arnar hefði rifið hann úr sundskýlu sinni í pottinum, sem gæti flokkast sem líkamsárás. Þá hefði háttsemi Vítalíu þegar hún kom nakin í pottinn geta fallist undir blygðunarsemisbrot.

Arnar sagði frá því í leynisamtalinu við Loga Bergmann að ekkert hefði gerst í pottinum í líkingu við það sem Vítalía hafði lýst. Hann sagði við Loga að það væri ekkert í þessu og Vítalía myndi aldrei kæra. Nokkrum mánuðum seinna gjörbreytti Arnar framburði sínum í samtali við Vísi. Þá sagðist hann myndu bera vitni í máli Vítalíu, sem þá var sagt vera á borði lögreglu. „Ég er vitni í málinu. Ég sá hvað gerðist og þessar lýsingar hennar, sem hún hefur komið með, þær eru ekki fjarri lagi,“ segir Arnar í samtali við Vísi.

Vítalía lýsti atvikum með allt öðrum hætti í þætti Eddu Falak. Þar lýsti hún Arnari sem ofbeldismanni. Hún sagði að and­rúms­loftið í pottinum hefði breyst á stutt­um tíma. Áður en hún vissi af hafi þeir all­ir byrjað að snerta hana og þukla á henni. Hún seg­ir þá hafa farið yfir mörk­in og yfir mörk allra sem voru sam­an í pott­in­um. Þetta hafi orðið til þess að Arnar hafi farið upp úr pottinum í fússi.

„Það sem ger­ist er að hann fer upp úr pott­in­um fyrst. Hon­um er bara ofboðið og hann fer,“ sagði Vítalía. Í kjöl­farið fór hún upp úr pott­in­um og ræðir við hann. Hún seg­ir hann ekki hafa sagt neitt við vini sína og álasað henni fyr­ir að hafa ekki sagt neitt við þegar þeir fóru að snerta hana.

„Þórður braut á mér“

Í lögregluskýrslu seinna bætti hún í lýsinguna og sagði að þeir hefðu allir sett fingur í rassinn á henni.  Arnar sagði aftur á móti í lögregluskýrslu sem hann gaf ótilkvaddur 15. mars 2022, að ekkert hefði gerst í pottinum meðan hann sá til.Í skýrslunni sem hann gaf lýsti hann Vítalíu sem hinu versta kvendi og taldi að hún væri að eyðileggja líf sitt. Hann sagðist óttast hana og vildi ekki kæra en taldi nauðsynlegt að lögreglan hefði þessar upplýsingar hjá sér. Í vitnisburðinum segir Arnar beinlínis að Vítalía „reyndi fjárkúgun“. Seinna átti eftir að koma annað hljóð í strokkinn.

Í viðtali við Mannlíf, hálfu ári eftir viðtalið við Eddu Falak, sagði Vítalía að það hafi verið  Þórður Már sem braut á henni, manna mest. „Þórður braut á mér undir fjórum lagagreinum. Hann læsti mig inni, það er svona stórt hlið við sumarbústaðinn og ég vildi keyra í burtu en Þórður neitaði að opna hliðið en hann á sumarbústaðinn. Hann er svo að dreifa sögusögnum af mér úti í bæ, að við Arnar séum byrjuð saman aftur og fleira sem er bara bull. Við Arnar erum bara vinir, tölum saman annað slagið en hann er líka vitni í máli mínu gegn hinum,“ sagði Vítalía í júní 2022.

Þessi yfirlýsing Vítalíu er merkileg í því ljósi að fréttir höfðu birst af parinu saman. Myndir voru teknar af þeim í verslun og víðar og sendar á fjölmiðla. Flestum var ljóst að þarna bvar ekki aðeins vinátta á ferð. Konan sem sakaði ástamann sinn um að hafa beitt hana ofbeldi var enn og aftur komin í faðm hans.

Seinna í viðtal­inu við Eddu lýs­ti Vítalía því þegar hún fór með Arnari í golf­ferðina á Hótel Hamar í Borgarnesi. Í ferðinni hafi ann­ar karl­maður, Logi Bergmann, brotið á henni.

„Það er labbað inn á okk­ur í þess­ari golf­ferð,“ seg­ir hún og lýsti því svo að Arnar hafi viljað tryggja þögn Loga með því að fá hann aftur inn í herbergið.

„Þá er í raun bara verið að selja mig út, eins og ég sé vænd­is­kona,“ seg­ir hún. „Það er bara boðið þess­um ein­stak­ling sem labb­ar inn á okk­ur að snerta mig óviðeig­andi. Að við séum öll ber sam­an. Hann dreg­ur spil úr ein­hverju kyn­ferðis­leikja­spili, ein­hverja svona mönn­um sem á að gera, og þá á ég bara að fara sjúga typpið á mann­in­um. Og hann að fara niður á mig. Og þetta er gert svo að hann haldi þögn­inni,“ seg­ir Vitaliya.

„Ég horfi fram­an í hann þegar vin­ur hans er að fara niður á mig og ég á að fara niður á hann, ég horfi fram­an í aug­um á hon­um og ég er við það að grenja,“ seg­ir hún. Seinna breytti hún frásögn sinni og sagði að Logi hefði ekkert gert sem hún ekki vildi. Sjálfur sagði Arnar að hún hafi sagt ósatt um það sem sneri að Loga.

„Af hverju ætti ég að kæra hann“

Vítalía seg­ir að hún og Arnar hafi verið í ástar­sam­bandi í um sex­tán mánuði. Á þeim tíma hafi hann beitt hana and­legu of­beldi og reynt að stjórna lífi henn­ar, þrátt fyr­ir að hann væri kvænt­ur ann­arri konu. Hann bað hana að ljúga fyr­ir sig og lýs­ir Vítalía því hvernig hún hafi gert allt sem hann bað hana um því hún væri svo ást­fang­in af hon­um. Þessi frásögn er athyglisverð fyrir þær sakir að Arnar segir blákalt í leynisímtali Loga, skömmu síðar, að hann hafi aldrei verið með henni.

Vítalía seg­ir að þegar fólk spyrji hana hvort hún ætli að leita rétt­ar síns vegna þess sem gerðist í sum­ar­bú­staðnum seg­ist hún ekki ætla að kæra mann­inn sem hún var í ástar­sam­bandi með.

„Af hverju ætti ég að kæra hann. Hann var eini sem mátti vera með mér. Ég vildi vera með hon­um. Ég vildi ekki vera með þér, þér eða þér,“ seg­ir Vítalía í þætti Eddu Falak. Í þessu samhengi blasir við að Vítalía hefði auðveldlega getað sleppt þvi að biðja Þórð að sýna sér bústaðinn eða draga alla með sér í pottinn.

Fjöldi fólks upphóf Eddu fyrir viðtalið. Þeirra á meðal er Gísli Marteinn Baldursson sjónvarpsmaður sem taldi að Edda væri einn fremsti rannsóknablaðamaður Íslands. Hún var aufúsugestur í þætti hans, Vikunni.

Mennirnir fjórir sem Vítalía bar sökum voru fordæmdir af langflestum. Fjölmiðlafárið var í líkingu við það sem gerðist í Lúkasarmálinu fræga. Ólafur Þ. Harðarson, prófessor í stjórnmálafræði, taldi í miðju moldrokinu að málið myndi verða Sjálfstæðisflokknum erfitt vegna þess að fimmmenningarnir væru flestir með tengsl við flokkinn.

„Augljóslega hjálpar þetta ekki flokknum,“ segir Ólafur. sem var þeirrar skoðunar að hneykslismálið muni skaða Sjálfstæðisflokkinn til lengri tíma, líkt og Klaustursmálið gerði hjá Miðflokknum. Óljóst er hvaða speki liggur að baki þessu áliti Ólafs sem taldi að málin tvö ættu það sameiginlegt að meint niðrandi framkoma gagnvart konum hefði vakið reiði almennings.

„Kannski átti Klaustursmálið þátt í fylgishruni Miðflokksins, þó margar aðrar skýringar séu hugsanlegar. Spurningin er hvort málið hefur áhrif á einhverja stuðningsmenn Sjálfstæðisflokks. Viðhorf þeirra eru ekki endilega þau sömu og viðhorf stuðningsmanna annarra flokka,“ segir hann.

Kolbrún Bergþórsdóttir, leiðarahöfundur Fréttablaðsins, var forspá þegar hún 5. nóvember 2021, skömmu áður en þetta mál sprakk út opinberlega, skrifaði harðorðan leiðara um nornaveiðar. Leiðari hennar ber yfirskriftina Dómstóllinn.

„Hægt er að benda á hvern sem er og saka hann um alls konar hluti“

Kolbrún segir að  það ætti að vera til marks um heilbrigt hugarfar að hafa þá skoõun að í öllum meginatriðum eigi einstaklingar rétt á öðru tækifari i lifinu brjóti þeir af sér. Þessi hugsunarháttur eigi hins vegar ekki alveg upp á pallborðið í samtíma okkar.
„Metoo-byltingin var þörf en eins og iðulega gerist i byltingum pá hafa eftirköst hennar orðið alvarleg og ofsafengin og kostað mannfórnir,“ skrifar Kolbrún.

Hún segir að ekki sé ætlunin að fjalla um einstök mál heldur einungis verið að nefna það augljósa, hversu stjórnlaus umræðan er orðin þegar hægt er að benda á hvern sem er og saka hann um alls konar hluti og dæma viðkomandi sekan vegna orðróms, med tilheyrandi ærumissi og jafnvel atvinnumissi. Viljum við lifa i slíku sakbendingarþjóðfélagi?“ spyr Kolbrún og kemst að þeirri niðurstöðu að stærstur hluti þjóðarinnar vilji það örugglega ekki og viti mætavel að stjórnlaus refsigleði sé ekki einkenni á siðuồu samfélagi.

Fordæmir RÚV

Sigurður G. Guðjónsson lögmaður tók skýra afstöðu gegn Vítalíu og fordæmdi Ríkisútvarpið fyrir fréttaflutning af málinu.
„Fréttastofa RÚV hefur á einhver óskiljanlegan hátt fengið þá ímynd að vera traust fréttastofa; segja fréttir sem byggjast á gildum heimildum viðurkenndrar blaða- og fréttamennsku. Svo er alls ekki. Þar skiptir sannleikurinn litlu falli hann ekki að sögunni sem segja á. Þess vegna er ekki haft fyrir því að skoða báðar hliðar mála, ef koma má höggi á þá eða þær manneskjur sem taldar eru standa höllum fæti þjóðfélagslega vegna einhvers konar ásakana,“ skrifaði Sigurður á Facebook.

Afleiðingar Vítalíumála