Eftir / Össur Skarphéðinsson
Það er fullkomlega eðlilegt af Miðflokknum að krefjast aukafundar á alþingi milli jóla og nýárs til að ræða þá fordæmalausu stöðu sem upp er komin varðandi öflun bóluefnis gegn Covid-19.
Fram er komið að kerfið ræður við að bólusetja alla Íslendinga á stuttum tíma. Spurningin er hins vegar hvort ríkisstjórnin hafi staðið í ístaðinu með þeim hætti að tryggt sé að nóg bóluefni af háum gæðum sé til reiðu handa Íslendingum. Í dag er það mikilvægasta úrlausnarefni stjórnvaldsins.
Upplýsingar ríkisstjórnarinnar um stöðuna í öflun bóluefnis hafa, vægast sagt, verið misvísandi og ekki til þess fallnar að skapa traust á aðgerðum hennar varðandi þann þátt varna gegn Covid-19. Handahófskennd vinnubrögð, missagnir milli embættismanna og ráðherra og skortur á upplýsingum um gæði þeirra bóluefna sem á að fjárfesta í, valda því að mikilvægt er að þingið ræði þessi mál. Slíkrar umræðu fyrir opnum tjöldum er þörf til að fullvissa þjóðina um hver staðan er, og hver stefnan er.
Það skapaði ekki traust meðal almennings á stöðu málsins þegar forsætisráðherra taldi óhjákvæmilegt að grípa inn í framvinduna. Það er, svo ekki sé meira sagt, óvanalegt að forsætisráðherra skuli með þeim hætti sjá sig knúna til að taka málefni fagráðuneytis með svo afgerandi hætti í sitt móðurlega fang. Ýmsir embættismenn virtust jafnframt í upphafi umræðunnar úti á þekju og höfðu fyrir 15. Des ekki ígrundað óhefðbundnar leiðir, eins og reyndust býsna vel í allt öðru vísi kreppu árið 2008.
Öflun bóluefnis af nægjanlegum gæðum mun ráða úrslitum um framvindu faraldursins hér á landi á næsta ári. Þar er ekki aðeins teflt um lífsgæði borgaranna, ekki síst aldraðra og þeirra sem eru í áhættuhópum, heldur líka um efnahagslega afdrif þjóðarinnar. Til dæmis mun sú atvinnugrein sem áður en faraldurinn brast á aflaði mests gjaldeyris í þjóðarbúið, ferðaþjónustan, að miklu leyti standa og falla með því að bólusetningar verði frá í lok eða upp úr fyrsta ársfjórðungi. Um það gaf ríkisstjórnin fyrirheit. Við þau verður að standa ef þess er einhver kostur, en upplýsa þjóðina ella um að yfirlýsingar stjórnvalda áttu ekki við rök að styðjast.
Umræðan þarf að leiða fram hver ber ábyrgð á öflun bóluefnis, af hverju forsætisráðherra taldi óhjákvæmilegt að taka málið í fangið, og í jafn afdrifaríku máli þarf einnig að upplýsa þingið um gæði þeirra bóluefna, sem afráðið er að kaupa.
Miðflokkurinn er því algerlega á réttu róli með kröfuna um að Alþingi verði kallað saman til sérstakar umræðu um stöðuna á öflun bóluefna. Þeir sem andæfa því eru ekki að vinna að sameiginlegri heill landsmanna.
Höfundundur er fyrrverandi utanríkisráðherra og fyrrum formaður Samfylkingarinnar.