Þingmönnum barst bréf í dag frá samtökunum Aktívistar gegn nauðgunarmenningu. Þrír þingmenn hafa svarað bréfinu.
Samtökin Aktívistar gegn nauðgunarmenningu sendu í dag frá sér yfirlýsingu gegn frumvarpi Brynjars Níelssonar. Samtökin sendu yfirlýsinguna til þingmanna í dag ásamt 156 undirskriftum.
„Yfirlýsingin er gerð til að vekja öll sem sitja í ákvörðunarstól á þingi til umhugsunar um hverskonar afleiðingar svona refsilög myndu hafa og til að benda á hvernig kerfið er enn þá að brjóta niður þau sem þurfa að flýja ofbeldi. Kerfið tekur ekkert tillit til þeirra sem eru að reyna að fá frelsi undan ofbeldismönnum og beinlínis hundsar gögn og frásagnir sem sýna fram á ofbeldi. Að koma aftur með þetta frumvarp nánast óbreytt er eins og einhver stórkostleg veruleikafirring, sérstaklega eftir alla þá umfjöllun sem þessi mál hafa fengið undanfarið,“ segir Elísabet Ýr Atladóttir um yfirlýsinguna.
„Við viljum sjá öll á þingi rísa upp gegn þessu frumvarpi, eða að minnsta kosti gera afstöðu sína til þess skýra. Það þarf að koma skýrt fram að svona árás á konur sem eiga sér enga vörn og eru að flýja ofbeldi er óásættanlegt. Við krefjumst þess að það sé tekið afstöðu með þolendum,“ útskýrir Elísabet og bætir við að Andrés Ingi Jónsson, Björn Leví Gunnarsson og Rósa Björk Brynjólfsdóttir eru nú þegar búin að svara bréfi samtakanna.
Yfirlýsinguna má lesa hér fyrir neðan.
Höfnun á frumvarpi 126/149 – Yfirlýsing Aktívista gegn nauðgunarmenningu
Vegna framlagningar á frumvarpi 126/149 – um breytingar á barnaverndarlögum sem þau Brynjar Níelsson, Ásmundur Friðriksson, Bryndís Haraldsdóttir, Jón Gunnarsson, Njáll Trausti Friðbertsson, Óli Björn Kárason og Páll Magnússon hafa öll lagt nafn sitt við.
Við, Aktívistar gegn nauðgunarmenningu, finnum okkur knúnar til að leggja fram eftirfarandi yfirlýsingu og gerum þá kröfu til allra sem á Alþingi sitja að þau taki skýra afstöðu á móti ofbeldi gegn konum og börnum ellegar geri skýra grein fyrir afstöðu sinni.
Hvenær þykir ykkur nóg komið? Hafa frásagnir þolenda af ofbeldi í nánum samböndum og fjölskyldum ekki farið nógu hátt til að ná athygli ykkar? Hversu hávær og skerandi þurfa sársaukaópin að vera til að þau komi ykkur við? Hversu mörg líf þarf að leggja í rúst og hversu marga þarf að brjóta niður og kúga til að þið opnið augun? Hið opinbera tekur nú þegar þátt í kerfislægu niðurbroti og ofbeldi með ákvarðanatöku sinni og fremur mannréttindabrot í skjóli valds. Hversu oft þarf þetta frumvarp, sem vinnur augljóslega gegn hag allra barna og vinnur beint gegn þolendum ofbeldis, að vera lagt fram áður en þið áttið ykkur á alvarleika málsins?
„Þegar ég les á netinu að móðir sé að beita föður ofbeldi með því að tálma umgengni án þess að vita hvað er í gangi, eða hvað býr að baki tálmuninni, þá verður maður svolítið reiður og á það til að missa trúna á fólki yfir höfuð,“ – Auður Emilía í viðtali við Fréttablaðið.
Við segjum að nóg sé komið. Við teljum það lágmarkskröfu að þau sem sitja á ákvörðunarstól þingsins horfist í augu við afleiðingarnar sem frumvarp sem þetta myndi hafa næði það fram að ganga.
Við teljum mikilvægt að þið gerið ykkur grein fyrir hvað lögfesting á skömmun foreldris (móður) raunverulega þýðir fyrir börn og að þið áttið ykkur á því hversu skaðleg viðhorf frumvarpið endurspeglar. Börn sem af einhverjum ástæðum njóta ekki umgengni við annað foreldri sitt eru bersýnilega ekki betur sett með því að hinu foreldrinu sé varpað í fangelsi. Þá er ríkið sjálft að svipta barnið réttinum á umgengni við það foreldri sem afplánar refsivist og jafnvel svipta barnið eina foreldrinu sem verndar það. Þessi hugsun er ekki bara órökrétt heldur er hún í hreinni mótsögn við alla hugsun að baki barnalögum, barnaverndarlögum og Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna.
Kerfið í dag verkar sem vogarafl fyrir ofbeldismann sem reiðir til höggs. Kerfið sem segist ætla vernda fyrir ofbeldi bregst þolendum ofbeldis hvað eftir annað. Frásagnir þeirra sem hafa flúið heimilisofbeldi og þurfa að reiða sig á réttarákvörðun kerfisins vegna barna sinna eru skýr vitnisburður um það.
Þögn ykkar er vopn í höndum ofbeldismanna. Skilningsleysi og hundsun á hættulegum aðstæðum þolenda ofbeldis er ofin inn í viðhorf kerfisins og mæður og börn sem eru þolendur heimilisofbeldis verða því fyrir ofbeldi úr öllum áttum. Þau verða fyrir ofbeldi heima hjá sér og einnig ofbeldi af hálfu ríkisvaldsins. Vanmátturinn verður alger þegar það er yfirvaldið, ríkisvaldið, sem starfar í skjóli laga sem tekur afstöðu með gerandanum, staðfestir hans málstað og ljáir honum lögmæti og tekur þannig beinan þátt í ofbeldinu. Þolendur ofbeldis eru algjörlega berskjaldaðir.
Frumvarp um refsilöggjöf í umgengnismálum er ekki lausn á vel skilgreindum vanda. Frumvarpið er enn eitt kúgunartækið í þágu ofbeldismanna og gefur þeim gerræðislegt vald í lífi barna og kvenna. Þið kallið þetta frumvarp til breytinga á barnaverndarlögum. Við köllum þetta frumvarp til laga gegn vernd barna.
„Börn sem eru þolendur heimilisofbeldis og kynferðisofbeldis föður eru þvinguð í samskipti við ofbeldismann. Þegar ekki er tekið á geranda ofbeldis með viðeigandi hætti dregur það stórlega úr líkum á því að viðkomandi láti af ofbeldinu. Þetta stuðlar hvorki að velferð né þjónar hagsmunum barna. Þetta er í raun aðför að velferð og réttindum barns.“ – Sigrún Sif Jóelsdóttir í opnu bréfi til dómsmálaráðherra
Það ætti að vera augljóst að það er ekki börnum fyrir bestu að foreldri þess sé refsað með fangelsisvist fyrir að uppfylla forsjárskyldu sína;fyrir að vernda þau fyrir ofbeldi og vanvirðandi háttsemi. Sýslumaður sem virðist enn taka geðþóttaákvarðanir í umgengnismálum þvert á skýrslur og gögn sem staðfesta ofbeldi telur frásagnir af ofbeldi og meint neikvætt viðhorf móður vegna þess, skaða börn meira en staðfest ofbeldi samkvæmt Barnahúsi, lögregluskýrslum, greinagerðum meðferðaraðila, fagfólks, barnaverndarmálum, áverkavottorðum og svo framvegis. Þolendur ofbeldis fá þau skilaboð að það skipti engu máli þó brotið sé gegn þeim. Óréttlátt viðhorf gagnvart þolendum í umgengnismálum gerir þeim ókleift að vernda börn sín fyrir ofbeldi vegna þess að „réttur barnsins til að umgangast báða foreldra“ er látinn trompa rétt barnsins til öryggis.
„Ef niðurstaða fagaðila, áhyggjur forsjárforeldris, afgerandi niðurstaða Barnahúss og sjónarmið barnanna hafa ekkert vægi í mati sýslumanns og dómsmálaráðuneytis á ofbeldi á barni, hvaða gögn gera það þá?“ – Nafnlaust bréf móður til dómsmálaráðherra
Inngrip stjórnvalds í umgengni barna við foreldra sína þarf fyrst að vera réttmætt áður en gripið er til aðgerða til að refsa eða þvinga þá sem brjóta umgengnisrétt. Þegar stjórnvöld líta ekki til gagna frá Barnahúsi um kynferðisofbeldi á barni, til opinna barnaverndarmála, mats fagaðila og vilja barnanna sjálfra í réttarákvörðun sinni eru þau einfaldlega ekki að viðurkenna ofbeldi á barni. Vinnuregla barnaverndar er sú að kanna ekki aðstæður á heimili umgengnisforeldris sérstaklega. Ekki er talin þörf á inngripi eða könnun barnaverndar ef talið er að forsjáraðili (móðir) verndi barnið frá ofbeldi eða vanvirðandi háttsemi umgengnisforeldris. Þegar réttarákvörðun vísar upplýsingum um ofbeldi á barni eða fjölskyldu frá með þeim hætti sem hún gerir, barnavernd kannar ekki aðstæður barns á heimili umgengnisforeldris og forsjárforeldri er síðan dæmt í fangelsi fyrir að hafna umgengnisrétti til verndar barninu. Þá hafa stjórnvöld brugðist barninu fullkomlega í nafni jafns réttar umgengnisforeldris (föður).
Réttur barns er endurskilgreindur sem réttur föður og glæpur móður.
Ef það er raunverulegur vilji stjórnvalda að uppræta heimilisofbeldi og standa vörð um hagsmuni barna þá er það algjört frumskilyrði að ofbeldinu sé ekki afneitað, afsakað, réttlætt eða endurskilgreint á kostnað þolenda þegar það á sér stað. Á meðan kerfið kemur ekki til móts við þolendur og tekur ekki á því ofbeldi sem er til staðar þá hefur frumvarp um refsingar á forsjárforeldrum engan tilgang annan en að ýta undir kúgun og ofbeldi.
Refsivist vegna brots á umgengnissamningi sem skilgreint er með fordómafullri ákvörðunatöku út frá mýtunni um vondu mömmuna sem ásakar pabbann ranglega fjallar ekki um réttlæti, heldur hefnd og valdbeitingu. Aðeins morð á foreldri í aðstæðum sem þessum er nær fullkomnun á ofbeldinu en fangelsun.
„Þetta var auðvitað mjög stór stund í lífi okkar, eitthvað sem við höfðum beðið lengi eftir en á sama tíma voru þetta ljúfsár tíðindi þar sem sömu mistökin eru gerð trekk í trekk og af sama fólki. Það hefur ekkert breyst í barnaverndarmálum, börn eru neydd í umgengni við ofbeldisfulla feður, Danir og fleiri lönd í Evrópu halda áfram að dæma mæður eins og mig í fangelsi fyrir að verja börn sín fyrir ofbeldi,“ Hjördís Svan Aðalheiðardóttir í viðtali við Mannlíf
Tími afstöðu-og ábyrgðarleysis gagnvart ofbeldi er liðinn og við getum ekki lengur forðast það að horfast í augu við raunveruleikann. Nú er tækifærið til að taka afdráttarlausa afstöðu með þolendum og fyrsta skrefið er að mótmæla þessu frumvarpi gegn vernd barna kröftuglega. Þess vegna krefjumst við svara frá öllum á þingi. Ofbeldi í fjölskyldum er ekki einkamál. Þið sem sitjið á valdastóli, þið hafið ákvörðunarvaldið. Standið með þolendum ofbeldis.
Við bíðum svara frá ykkur öllum.
Undirskriftir Aktívista gegn nauðgunarmenningu:
1. Sigrún Sif Jóelsdóttir
2. Helga Vala Garðarsdóttir
3. Guðrún Línberg Guðjónsdóttir
4. Elísabet Ýr Atladóttir
5. Þórhildur Sif Þórmundsdóttir
6. Herdís Ósk Sveinbjörnsdóttir
7. Rut Einarsdóttir
8. Kristín Inga Jespersen
9. Sara Mansour
10. Anna Jóna Heimisdóttir
11.Hildur Rós Guðbjargardóttir
12.Hrafndís Katla Elíasdóttir
13.Svava Björg Mörk
14.Elfa Kristín Jónsdóttir
15.Nína Vigdísardóttir Björnsdóttir
16.Anna Sigrún Benediktsdóttir
17.Eva Lilja Rúnarsdóttir
18.Andrea Eyland
19.Hjördís Svan Aðalheiðardóttir
20.Candice Michelle Goddard
21.Helga Gestsdóttir
22.Sólborg Birgisdóttir
23.Inga María Vilhjálmsdóttir
24.Helga Ólöf Þórdísardóttir
25.Ásta Knútsdóttir
26.Fríða Bragadóttir
27.Halldóra Jónasdóttir
28.Berglind K.Þórsteinsdóttir
29.Erna Dýrfjörð Stefánsdóttir
30.Erla Guðrún Gísladóttir
31.Sigrún Fanney Sigmarsdóttir
32.Hugrún Jónsdóttir
33.Sunna Ýr Einarsdóttir
34.Ingibjörg Sigurðardóttir
35.Ingibjörg Lilja Þórmundsdótti
36.Jóhanna Margrétardóttir
37.Margrét Birna Henningsd. Jakob
38.Olga Björk Ólafsdóttir
39.Sunna Björg Símonardóttir
40.Ásta Þórisdóttir
41.Ninna Karla Katrínardóttir
42.Hildur Sigurðardóttir
43.Helga Hrönn Nordfj. Þórðardóttir
44.Heiðrún Arna Friðriksdóttir
45.Sigríður Ásta Árnadóttir
46.Ástrós Hreinsdóttir
47.Harpa Hjartardóttir
48.Kristín Vilhjálmsdóttir
49.Harpa Oddbjörnsdóttir
50.Hildur Björk Hörpudóttir
51.Fanný Rósa Bjarnadóttir
52.Aþena Mjöll Pétursdóttir
53.Guðný Elísa Guðgeirsdóttir
54.Áslaug Hauksdóttir
55.Guðrún Hulda Guðmundsdóttir
56.Hafdís Arnardóttir
57.Freydís Dögg Steindórsdóttir
58.Steinunn Ýr Einarsdóttir
59.Tinna Björk Pálsdóttir
60.Tanja M. Ísfjörð Magnúsdóttir
61.Elín Jóhanna Bjarnadóttir
62.Kristín Th. Hafsteinsdóttir
63.Vibeke Svala Hafsteinsdóttir
64.Eva Dagbjört Óladóttir
65.Nótt Aradóttir
66.Margrét Baldursdóttir
67.Sædís Hrönn Samúelsdóttir
68.Hildur Sigurðardóttir
69.Bjarndís Helga Tómasdóttir
70.Kristín Erla Benediktsdóttir
71.Frigg Thorlacius
72.Katrín Sigríður Júlíu Steingrímsdóttir
73.Hanna Björg Vilhjálmsdóttir
74.Ragna Björk Ragnarsdóttir
75.Signý Rut Kristjánsdóttir
76.Halldóra Hafsteinsdóttir
77.Sigrún Sól Ólafsdóttir
78.Freyja Vals Sesseljudóttir
79.Sigríður Sturlaugsdóttir
80.Kristjana Mjöll Jónsdóttir Hjörvar
81.Hildigunnur Rúnarsdóttir
82.Elva Dögg Blumenstein
83.Hulda Hákonardóttir
84.Arna Björk Pétursdóttir
85.Sólrún Einarsdóttir
86.Guðrún Ágústa Kjartansdóttir
87.Benedikta Bergmann Ketilsdóttir
88.Kiana Sif Limehouse
89.Sunna Kristinsdóttir
90.Sigurbjörg Magnúsdóttir
91.Brynhildur Björnsdóttir
92.Margrét Heiður Jóhannsdóttir
93.Erla Einarsdóttir
94.Birgitta Sigurðardóttir
95.Gunnhildur Vala Valsdóttir
96.Vega Rós Guðmundsdóttir
97.Steinunn Ólöf Hjartardóttir
98.Emma Ásu Árnadóttir
99.Emma Kamilla Finnbogadóttir
100. María Lind Oddsdóttir
101. Stella Beekman
102. Anna Þórey Arnardóttir
103. Sigríður Björnsdóttir
104. Margrét S Benediktsdóttir
105. Elsa Björk Harðardóttir
106. Særún Magnea Samúelsdóttir
107. Eva Hulda Ívarsdottir
108. Kristín Margrét Ingibjargardóttir
109. Eyrún Eva Gunnarsdóttir
110. Hulda Dögg Georgsdóttir
111. Hildur Helga Sigurðardóttir
112. Tinna Eik Rakelardóttir
113. Birna Sæunn Jónsdóttir
114. Fanney Gunnarsdóttir
115. Harpa Lind Björnsdóttir
116. Anna Íris Pétursdóttir
117. Þorbjörg Signý Ágústsson
118. Þuríður Ósk Gunnarsdóttir
119. Klara Þórhallsdóttir
120. Steinunn Anna Radha Másdóttir
121. Helga Dís Árnadóttir
122. Þórhildur Sæmundsdóttir
123. Margrét Pétursdóttir
124. Steinunn S. Ólafardóttir
125. Guðlaug Marín Pálsdóttir
126. Sunna Rut Stefánsdóttir
127. Sigríður Nanna Gunnarsdóttir
128. Steinunn Helga Sigurðardóttir
129. Karen Linda Eiríksdóttir
130. Karen Dögg Bryndísardóttir Karlsdóttir
131. Ragna Björg Björnsdottir
132. Guðrún Kristjánsdóttir
133. Heiða Sigurðardóttir
134. Erna Sigrún Hallgrímsdóttir
135. Erla Kr Bergmann
136. Sigrún Ósk Arnardóttir
137. Hafdís Erla Árnadóttir
138. Drífa Pálín Geirs
139. Berglind Ósk Pétursdóttir
140. Þórey Guðmundsdóttir
141. Erla Elíasdóttir Völudóttir
142. Lilja Dröfn Dagbjartsdóttir
143. Magnea Jónasdóttir
144. Edith Soffía Bech
145. Lúcía Sigrún Ólafsdóttir
146. Berglind Rós Gunnarsdóttir
147. Björg Torfadóttir
148. Jenný Heiða Zalewski
149. Linda Björk Einarsdóttir
150. Aðalheiður Jóhannsdóttir
151. Hera Hansen
152. Anna Lind Vignisdóttir
153. Halldóra M. Baldursdóttir
154. Eva Björk Sigurðardóttir
155. Anna Lotta Michaelsdóttir
156. Halla Björg Randversdóttir
Mynd / Af vef Alþingis