Útfararkostnaður getur hlaupið á háum fjárhæðum og getur ein slík með erfidrykkju kostað eina og hálfa milljón. Í mörgum tilvikum hefur hinn látni ekki lagt fyrir og eftirlifandi ættingjar hafa ekki efni á útfararkostnaði. Æ algengara verður að vinir og ættingjar setji af stað söfnun á samfélagsmiðlum fyrir eftirlifandi maka og börn, oftast til að standa undir útfararkostnaði.
Dauðinn kemur oft að óvörum og eftir standa ættingjar og vinir í mikilli sorg, en þurfa á sama tíma að ákveða jarðarför með öllu sem henni fylgir og kostnaði hennar, hvernig skal fara með eignir hins látna og fleira. Það er því gott við þessar aðstæður að eftirlifandi ættingjar skoði vel hver kostnaðurinn er, hvað er innifalið og sníða sér stakk eftir vexti, eða efni og aðstæðum.
„Útfararkostnaður getur oft komið eftirlifandi ættingjum í opna skjöldu,“ segir Frímann Andrésson, útfararstjóri hjá Frímann og Hálfdán útfararþjónustu. „Ef slík staða kemur upp bendum við ættingjum til dæmis á hvort þeir vilji ekki sleppa að greiða líkklæði og koma frekar með föt að heiman, sleppa að kaupa blómaskreytingu og notast frekar við íslenska fánann sem kostar ekkert,“ segir Frímann aðspurður um þegar kemur upp að ættingjar eigi ekki fyrir útför.
„Útfararkostnaður getur oft komið eftirlifandi ættingjum í opna skjöldu.“
Félagasamtök hlaupa oft undir bagga
Rétt er að athuga hvort viðkomandi eigi rétt á útfararstyrk hjá stéttarfélagi sínu, sá réttur fyrnist hins vegar ef einstaklingur nær háum aldri. Félagasamtök eins og Oddfellow og Frímúrarareglan greiða útfararstyrk fyrir sína félaga. Félagsþjónustan hleypur undir bagga ef ekkert er til í búinu og ættingjar hafa ekki efni á útfararkostnaði, algengt er að sú upphæð sé 150-200 þúsund krónur. Sú upphæð auk útfararstyrks ætti því að duga fyrir lágmarksútfararkostnaði.
Kjósi ættingjar það, sér útfararþjónustan sem valin er um allt ferlið. Tvennt er hins vegar nánast alltaf á hendi ættingja: andlátstilkynninar og erfidrykkja.
Á heimasíðum útfararstofa má finna verðskrár þeirra og er því einfalt að skoða verð og bera saman. Verðið er þó ekki það eina sem ræður valinu á útfararstofu, því margir vilja leita til einhvers sem þeir þekkja, treysta, hafa notið þjónustu hjá áður eða mælt hefur verið með.
„Umræðan sem hefur verið í gangi undanfarin ár hvað varðar umhverfismál og pláss sem fer undir kirkjugarða hefur áhrif á að bálfarir hafa aukist síðustu ár. Sú hugsun hefur verið meira ríkjandi hjá yngri kynslóðinni en er að færast ofar í aldri,“ segir Frímann. „Svo er það praktíska hliðin að það er hægt að jarðsetja duftker í leiði ættingja. Kostnaður við bálför er sá sami og ef jarðarför væri valin, nema til viðbótar þarf að kaupa duftker. Algengasta spurningin er hvort þurfi að kaupa kistuna sé bálför valin og það er þannig, því eldsmaturinn við bálför er viðurinn í kistunni. Önnur lönd eru komin framar hvað þetta varðar, en í bili er staðan svona hér.“
