„Þegar búið er að koma lagaumgjörð um þessa starfsemi í betra horf, eins og við höfum verið að gera núna, þá sé ekkert því til fyrirstöðu að ríkið selji þennan rekstur,“ segir Bjarni Benediktsson, fjármála- og efnahagsráðherra, í viðtali við Fréttablaðið.
„Hins vegar held ég að það hafi ekki verið aðstæður til þess undanfarin misseri eða ár að hefja undirbúning að slíkri sölu vegna þess hvernig reksturinn hefur gengið.” Ríkisendurskoðandi birti á dögunum úttekt á rekstri Íslandspósts ohf. Úttektin var framkvæmd að beiðni fjárlaganefndar Alþingis.
Þar kemur fram að uppsafnað tap Íslandspóst milli 2013-2018 sé 246 milljónir króna. Alþingi veitti félaginu lán í september 2018 til að bregðast við greiðsluvandanum. Alls 500 milljónir króna á 6,2% vöxtum til eins árs.
Fjárhagsvandi Íslandspósts ohf. stafar meðal annars af því að dreifing pakkasendinga frá útlöndum hefur reynst félaginu kostnaðarsöm. Þá hefur samdráttur í bréfsendingum ekki fengist að fullu bættur með hækkun á gjaldskrá. Heildarfjárfestingar félagsins á árinu 2018 voru of miklar miðað við greiðslugetu þess.
„Okkur er það ljóst núna að til dæmis alþjónustukvöðin sem hvílt hefur á fyrirtækinu hefur ekki verið nógu vel fjármögnuð sem birtist meðal annars í nýlegum úrskurði Póst- og fjarskiptastofnunar,“ sagði Bjarni. Ríkisendurskoðandi telur að félagið megi ganga lengra í hagræðingu í starfsemi sinni. Þá megi sameina betur dreifikerfi bréfa og pakka í þéttbýli í stað þess að reka þar tvöfalt dreifikerfi.
„Það er hluti af þeirri þjónustu sem ber sig ekki á samkeppnisgrundvelli og þá verður ríkið að gera þjónustusamning um það og í þeim þjónustusamningi getum við ákveðið þjónustustigið og verðlagningu. En að öðru leyti eigi þetta fyrirtæki bara að vera að keppa á samkeppnisgrundvelli.“
Svanhildur Hólm Valsdóttir, aðstoðarmaður fjármálaráðherra, sat í stjórn Íslandspósts frá 2014 þar til nú í vor og var lengst af varaformaður stjórnar. Þrátt fyrir það kemur fram í skýrslu ríkisendurskoðunar að fjármálaráðuneytið hafi ítrekað kallað eftir greiningum og upplýsingum um málefni Íslandspósts án þess að greiningarvinnan skilaði sér til ráðuneytisins.
Helga Vala Helgadóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, bendir á í grein sem hún birti í Mogunblaðinu á dögunum að stjórn Íslandspósts hafi dregið að veita Ríkisendurskoðun svör við fyrirspurnum og beinlínis óskað eftir því að Ríkisendurskoðun haldi upplýsingum frá Alþingi. „Skýrsla ríkisendurskoðunar er vægast sagt svört og því má velta fyrir sér hvort félagið sé heppilegt til samningagerðar við ríkið,“ skrifar Helga Vala. „Öllum var kunnugt um bága fjárhagsstöðu félagsins enda hafði Alþingi samþykkt að lána hinu ógreiðslufæra opinbera hlutafélagi 1.500 milljónir króna á fjárlögum þessa árs til að félagið gæti sinnt sinni grunnskyldu, að koma bréfum og bögglum milli húsa. Alþingi var hins vegar ekki kunnugt um hvernig á því stóð að félagið stóð svona illa né var það upplýst um hver aðdragandi þess var utan einstaka skýringar stjórnenda. Þá var einnig óljóst hver bar ábyrgð, hvað stjórn félagsins vissi um ástandið og hvað ráðuneytin tvö sem með málefni félagsins fara, fjármálaráðuneytið og samgönguráðuneytið vissu um stöðu félagsins. Áður en að kynningu skýrslunnar kom vissum við heldur ekki að stjórnendur félagsins hefðu dregið það mjög að veita Ríkisendurskoðun umbeðnar upplýsingar né að stjórnendur hefðu ítrekað óskað eftir því við Ríkisendurskoðanda að hann leyndi Alþingi tilteknum upplýsingum um rekstur félagsins. Um það fengum við upplýsingar á fundi fastanefnda Alþingis í gær! Er alveg víst að þetta félag sé heppilegasti aðilinn til starfans?“