Dr. Skúli Tómas Gunnlaugsson segir rannsókn lögreglunnar á þátt sínum í dauða sex sjúklinga sinna á Heilbrigðisstofnun Suðurnesja vera byggða á misskilningi. Eva Hauksdóttir, dóttir Dönu Jóhansdóttur sem lést í umsjá Dr. Skúla segir það ekki standast skoðun.
Mannlíf hefur undanfarna mánuði fjallað ítarlega um málið sem á sér enga hliðstæðu á Íslandi. Dr. Skúli hefur réttarstöðu grunaðra ásamt öðrum lækni og hjúkrunarfræðingi en alls létust 6 sjúklingar að því er virðist með aðstoð þessara heilbrigðisstarfsmanna en rannsókn lögreglu mun að öllum líkindum komast að sannleikanum í málinu.
Eva Hauksdóttir, dóttir eins af þeim sjúklingum sem létust í umsjón Dr. Skúla, svarar á heimasíðu lögfræðiþjónustu sinnar hlit.is, fregnum Rúv um að Skúli telji málið byggt á misskilningi. Telur hún að Skúli hafi annað hvort lekið fylgigögnum úr dómsúrskurði til Rúv eða að opinberir starfsmenn hafi brotið gegn trúnaðarskyldu sinni.
„Ríkisútvarpið hefur það eftir lækninum að mikill misskilningur ríki um málið. Svo virðist sem upplýsingar um afstöðu læknisins séu fengnar úr fylgigögnum með dómsúrskurði þar sem Landsréttur hafnaði kröfu lögreglu um farbann. Að kröfu lögreglu er úrskurðurinn ekki birtur almenningi svo RÚV hefur þá fengið hann frá sakborningi eða þá að opinberir starfsmenn hafa brotið gegn trúnaðarskyldu sinni.“
Eva heldur áfram.
„Í frétt RÚV er gerð grein fyrir þeirri afstöðu læknisins að engri lífslokameðferð hafi hann beitt í málum þeirra sjúklinga sem um ræðir. Þetta sé allt saman misskilningur, hið rétta sé að líknandi meðferð hafi verið skráð sem lífslokameðferð. (Lífslokameðferð er lokastig líknarmeðferðar og á ekki við nema sjúklingur sé sannarlega dauðvona). Staðhæfir læknirinn að enginn rökstuddur grunur sé uppi um sekt hans í málinu. Engin marktæk sönnunargögn liggi fyrir.“
Eva segist ekki geta tjáð sig um mál annarra brotaþola í málinu en móður sinnar heitinnar, þegar kemur að meintum misskilningi sem læknirinn talar um. Hún bendir á í svari sínu brot úr áliti landlæknis um málið.
„Andmæli og útskýringar STG á þá leið að hann hafi ekki áformað eða beitt lífslokameðferð (LLM) heldur einkennameðferð eða líknarmeðferð (LM) og að um misskilning sé að ræða fá ekki stuðning í gögnum. Landlæknir fellst ekki á þá skýringu að tæknilegt atriði hafi ráðið skráningu LLM í stað LM. Þvert á móti liggur fyrir að hugtakið lífslokameðferð var skráð því nafni í sjúkraskrá við innlögn og í vottorði sem STG skrifaði 28.9.2019. Þá var meðferð DJ frá fyrsta degi síðustu legunnar í eðli sínu samsvarandi lífslokameðferð að eðli og framkvæmd.“
Segir Eva ennfremur að það verði að teljast „afar sérstakt að lögregla sé með mál til rannsóknar í meira en ár (þ.e. frá nóvember 2020) án þess að rökstuddur grunur liggi fyrir um refsivert brot. Enda eru þessar fullyrðingar læknisins algjörlega út úr kortinu.“ Hún heldur svo áfram.
„Í tilviki móður minnar er uppi rökstuddur grunur um að hún hafi látist af völdum þeirrar meðferðar sem hún sætti á Heilbrigðisstofnun Suðurnesja. Þannig segir í áliti landlæknis:“
„Vistunarmat var samþykkt 9.7.2019 skv. áritun á skjöl þar að lútandi en ekkert er að finna í gögnum sem styður að reynt hafi verið að þrýsta á um vistun eða finna leiðir til þess að bæta líkamlegt eða andlegt ástand hennar og undirbúa hana fyrir langtímavistun á hjúkrunarheimili. Þvert á móti virðist áhersla meðferðar fyrst og fremst hafa verið á að bæla og slæva og hvers kyns eftirliti með ástandi hennar eða lífsuppihaldandi meðferð hætt. Þetta hafði þær afleiðingar að mati landlæknis að í ellefu vikna langri legu hrakaði DJ; hún var með legusár, næringarskort og sýkingar allt fram til andlátsins, sem verður að telja líklegt að hafi orðið fyrr en ella vegna þeirrar meðferðar sem hún hlaut.“
Mynd / Hákon Davíð Björnsson
Bendir Eva á að uppi sé samkvæmt þessu, rökstuddur grunur um refsiverð brot sem mögulega leiddu til dauða sjúklings. „Og ætli sé þá eitthvað sem tengir lækninn við málið og gefur lögreglu tilefni til að beina sjónum sínum að honum? Jú, hann var nefnilega ábyrgur fyrir meðferð sjúklingsins. Það var hann sem tók allar helstu ákvarðanir um meðferð móður minnar, þ.m.t. lífslokameðferð. Ekki nóg með það heldur stóð hann í vegi fyrir því að hjúkrunarfólk beitti þeim ráðum sem það taldi rétt til að lina kvalir hennar. Hann mælti líka gegn því að tekið yrði tillit til óska aðstandenda um aðgerðir sem mögulega hefðu getað bjargað lífi hennar.“
Hvað varðar fullyrðingu Dr. Skúla um skort á sönnunargögnum í málinu og að þeim hefði verið aflað einhliða, án samráðs við hann, segist Eva ekki vita nákvæmlega hvaða gögn lögreglan er með í höndunum en hún viti aðeins um þau skjöl sem hún sendi þeim sjálf. Það er sjúkraskrá sjúklingsins ásamt athugasemdum aðstandenda, greinargerð óháðs sérfræðings sem landlæknir fékk sem umsagnaraðila, greinargerðir starfsfólks HSS, þ.á.m. læknisins sjálfs og Álitsgerð landlæknis. „Greinargerð óháðs umsagnaraðila er 32 bls. fyrir utan heimildaskrá og 14 bls. viðbót sem hann lagði fram í tilefni af andsvörum læknisins. Í þeirri skýrslu er gerð grein fyrir fjölmörgum þáttum í meðferð móður minnar, undir stjórn lífslokalæknisins, sem flokkast sem vanræksla. Slík brot varða refsingu samkvæmt lögum um heilbrigðisstarfsmenn. Einnig segir í niðurstöðukafla: Mistökin eru ennfremur í því að í kjölfarið er DJ skrifuð á lífslokameðferð en fyrir slíkri meðferð voru ekki forsendur, þar sem ekki var sýnt fram á að andlát hennar væri yfirvofandi.“
Varðandi samráðsleysi lögreglunnar við rannsókn málsins segir Eva: „Að sjálfsögðu var þessara gagna aflað einhliða án samráðs við sakborninga. Þannig fer lögreglurannsókn fram; það er ekki borið undir sakborninga hvort þeim hugnist að sönnunargögn séu skoðuð. Sakborningar hafa aftur á móti rétt til að leggja fram önnur gögn sem þeir telja að hafi þýðingu í málinu. Þótt læknirinn hafi ekki teflt fram neinum gögnum sem styðja fullyrðingar hans um misskilning af hálfu lögreglu, aðstandenda sjúklinga, landlæknis og allra sérfræðinga sem að málinu hafi komið, rýrir það ekki sönnunargildi þeirra skjala sem fyrir liggja.“
Í lokaorðum sínum talar Eva um stöðuna á málinu í dag og skýtur fast á þá ákvörðun að leyfa Dr. Skúla að starfa á Landspítalanum þrátt fyrir rannsóknina.
„Lífslokalæknirinn er grunaður um stórfelld brot í starfi gagnvart ellefu sjúklingum. Sum málanna eru rannsökuð sem möguleg manndrápsmál enda liggur fyrir rökstuddur grunur byggður á sjúkragögnum, ítarlegum rannsóknum sérfræðinga og skriflegum og munnlegum framburði læknisins sjálfs. Áhuga vekur að það var ekki fyrr en eftir að læknirinn mætti í skýrslutöku (og útskýrði væntanlega allan þennan misskilning) sem lögreglan fór fram á farbann.
Lífslokalæknirinn er nú í endurhæfingu á bráðalyflækningadeild Landspítalans. Þar er hann að sögn yfirmanna undir eftirliti og því vonandi skaðlaus. Væri ekki líka alveg upplagt að senda grunaða barnaníðinga í endurhæfingu sem starfsmenn leikskóla? Undir eftirliti að sjálfsögðu.“
Svar Evu má lesa í heild sinni hér: LÍFSLOKALÆKNIRINN OG MEINTUR MISSKILNINGUR
Sjá einnig: Lögreglan rannsakar sex andlát tengd Dr. Skúla – „Boltinn er núna hjá matsmönnunum“