Tómas Guðbjartsson læknir segir að Anna Dóra Sæþórsdóttir, prófessor við Háskóla Íslands og þar til nýlega forseti Ferðafélags Íslands, hafi misnotað Metoo-vitundarvakningu síðari ára til að koma höggi á andstæðinga innan félagsins. Sú mynd sem Anna hefur málað upp, að henni hafi verið bolað út af feðraveldi Ferðafélagsins sem þoldi ekki andstöðu hennar við kynferðisbrot, sé alröng. Hið rétta sé að Anna Dóra hafi reynt að ná völdum í félaginu og þegar það tókst ekki hafi hún spilað Metoo-spjaldið.
Allt þetta kemur fram í pistli Tómasar sem birtur er á Vísi en einnig má lesa í heild sinni hér fyrir neðan.
Undanfarnar vikur hefur Ferðafélag Íslands verið mikið í fjölmiðlum þar sem m.a. hafa komið fram alvarlegar ásakanir í garð stjórnar, og félagið jafnvel kallað „skjallbandalag“ þar sem þöggun og meðvirkni ráði ríkjum”.
Um leið hefur verið gert lítið úr niðurstöðum eins fjölmennasta fundar í sögu félagsins sem haldinn var í síðustu viku. Staðreyndin er sú að á fundinum kom skýrt fram, stutt staðreyndum, að kynferðisofbeldi innan félagsins hefur ekki verið þaggað niður af stjórn. Þótt vissulega geti Ferðafélagið, líkt og önnur félagasamtök og fyrirtæki, gert betur í þessum mikilvæga málaflokki, þá hefur þessum málum ávallt verið vísað í skilgreinda farvegi innan félagsins.
Á heimasíðu FÍ má nálgast framsöguræður fundarins þar sem vel á annan tug af 300 fundargestum tóku til máls. Á fundinum var rakið hvernig fyrrverandi forseti og nánustu stuðningsmenn hennar reyndu að ná völdum í félaginu, með ólýðræðislegum og ómaklegum hætti þar sem nokkrum stjórnarmönnum var m.a. hótað opinberum ærumeiðingum. Í fjölmiðlum, þar á meðal í nýlegu helgarviðtali, var stjórnarfólki lögð ósönn orð í munn og það nafngreint, jafnvel í tengslum við mál sem trúnaður á að ríkja um. Slíkt er algjörlega á skjön við siða- og verklagsreglur slíkra mála, jafnt hjá félagasamtökum sem fyrirtækjum.
Það er ekkert sem rökstyður fullyrðingar um að hylmt hafi verið yfir kynferðisofbeldi af stjórn félagsins. Fyrir það fyrsta fær stjórnin ekki slík mál á sitt borð auk þess sem stjórnin stóð einhuga með fyrrverandi forseta að því að innleiða nýjar og endurbættar starfsreglur varðandi einelti og kynferðisofbeldi í febrúar sl. Hefur öllum málum sem borist hafa félaginu síðan hefur verið vísað í þá farvegi sem þar eru tilgreindir. Um er að ræða tvö eineltismál og er annað þeirra kvörtun framkvæmdastjóra félagsins um einelti af hálfu forseta í sinn garð. Var það meðhöndlað samkvæmt áðurnefndum verklagsreglum sem fyrrverandi forseti hafði sjálf tekið þátt í að innleiða. Þar er m.a. kveðið á um að meintur gerandi stígi til hliðar tímabundið á meðan unnið er úr málinu. Allt tal um „þöggunarsamning“ stjórnar gagnvart henni á því ekki við, enda einfaldlega verið að fylgja verklagsreglum.
Eineltiskvörtun framkvæmdastjóra var samkvæmt sömu verklagsreglum send til utanaðkomandi fagaðila, sem voru að vinna í málinu þegar fyrirspurn barst í lok sumars frá lögfræðingi fyrrverandi forseta. Sagðist hún þar vilja stíga til hliðar í sátt með hagsmuni FÍ að leiðarljósi og óskaði eftir að eineltisákæran væri felld niður. Þolandi ákvað eftir nokkra umhugsun að fella kæruna niður, en eins og flestum er ljóst efndi fyrrverandi forseti ekki sinn hluta samkomulagsins.
Á félagsfundinum í sl. viku var lögð fram vantrauststillöga á stjórn FÍ en frávísunartillaga á hana var samþykkt með 85% greiddra atkvæða. Í kjölfarið var síðan borin upp og samþykkt traustsyfirlýsing á stjórn félagsins með svipuðum fjölda atkvæða. Öllum var frjálst að tala á þessum fundi og það er útúrsnúningur að gera lítið úr því félagsfólki sem sótti fundinn og afdráttarlausri niðurstöðu hans. Allir 11 þús. félagar FÍ áttu þess kost að mæta á fundinn, þ.m.t. stuðningsmenn fyrrverandi forseta, en dagana fyrir fundinn höfðu þónokkrir þeirra skráð sig aftur í félagið til að taka þátt í honum.
Málflutningur af Ferðafélaginu hefur oft á tíðum undanfarið verið einhliða og byggir oftar en ekki á sögusögnum, t.d. að fyrrverandi stjórnarmaður, sem sagði sig úr stjórn fyrir ári síðan, hafi eftir það verið aðstoðarfararstjóri í ferðum félagsins. Þetta er ósatt líkt og sú fullyrðing að ég hafi barist fyrir endurkomu hans í stjórn félagsins, enda annar aðili kosinn í stjórn í hans stað á síðasta aðalfundi. Þessi fyrrverandi stjórnarmaður hefur hins vegar tekið þátt í ferðum félagsins, enda hafði fyrrverandi forseti sagt við hann og aðra að slíkt væri sjálfsagt og þau tvö m.a. tekið þátt í sömu skíðaferð um hálendið sl. vetur.
Ferðafélag Íslands er ekki hafið yfir gagnrýni og félagið getur klárlega gert betur í ofbeldis- og eineltismálum. Gagnrýni verður þó að vera málefnaleg og byggja á staðreyndum. Það er ömurlegt að þurfa sífellt að sitja undir röngum ásökunum, falsfréttum sem fólk fer að trúa séu þær endurteknar nógu oft. Afsögn fyrrverandi forseta kom ekki til vegna aðgerðaleysis stjórnar í eineltis- og kynferðisofbeldismálum, heldur var hún sorgleg afleiðing ólýðræðislegra stjórnarhátta og eineltistilburða hennar sem aðrir í stjórn félagsins gátu engan veginn sætt sig við og bar að bregðast við.
Nú er mikilvægt að við félagsmenn í FÍ snúum bökum saman og vinnum áfram af krafti að því að efla félagið okkar og gera það enn betra. Við vitum að með jákvæðu samtali og samvinnu okkar á milli okkar getum við fundið leiðir til að laga það sem þarf að laga og efla félagið enn frekar til framtíðar.