Tolli Morthens er með sterkar skoðanir á lögleiðingu vímuefna – vill lögleiða þau, og er andstæðingur þeirrar refsimenningar sem hann telur að við Íslendingar búum við; telur batamenningu vera einu réttu leiðina til að búa fanga undir betra líf þegar afplánun þeirra lýkur, eins og kom fram í grein á mannlif.is í gær, og má lesa hér:
Tolli vill lögleiða fíkniefni – næstu kynslóðir fordæma framkomu okkar við fólk með fíknisjúkdóma
Mannlíf leitaði viðbragða við orðum Tolla hjá Valgerði Á. Rúnarsdóttur, sem er sérmenntuð á sviði lyflækninga og fíknlækninga og hefur starfað sem sérfræðilæknir og yfirlæknir á Sjúkrahúsinu Vogi í rúm nítján ár; er öllum hnútum kunnug í starfsemi SÁÁ.
Mannlíf spurði Valgerði: Ertu sammála eða ósammála orðum Tolla í greininni?
„Ég vil nefna nokkra punkta, því þetta er stórskemmtilegt umræðuefni; í mínum huga er ekki bara eitthvað með eða á móti varðandi þetta umræðuefni,“ segir Valgerður og á þar við umræðu sem hefur verið nokkuð hávær og áberandi í íslensku samfélagi í langan tíma; hvort lögleiða eigi fíkniefni eða ekki og hvort við Íslendingar séum að beita refsimenningu hvað varðar neyslu á ólöglegum vímuefnum of mikið:
Hún bætir við:
„Við hér á Íslandi erum með stærstu fíknivandamálin vegna löglegra vímu- og fíkniefna,“ og á þar við hið löglega eiturlyf áfengi og lyfseðilsskyld lyf:
„Það dugar sem sagt ekki til að leysa vandann og við Íslendingar fangelsum líka færri en flestar aðrar þjóðir.“
Valgerður segir að „fólk sem glímir við fíknsjúkdóm á Íslandi hefur gott aðgengi að heilbrigðisþjónustu á öllum stigum og almennt viðhorf er það, að hægt sé að leita meðferðar vegna fíknar, sem er ekki endilega viðhorfið annars staðar í heiminum.“
Hún bætir við „að skilningur á orðunum er ekki alltaf sameiginlegur hjá þeim sem fjalla um málið; afglæpavæðing, ekki refsivert, lögleiðing, löglegt, leyfilegt, og þar fram eftir götunum.“
Að mati Valgerðar hvað varðar aðgengi þá „skiptir það mjög miklu máli fyrir stærsta hópinn. Viðhorf hefur mikil áhrif og er hluti af aðgengi; lög og reglur hafa áhrif á viðhorf.“
Og þá þurfa „lögleg efni regluverk og umgjörð; staðla; viðmið og fleira.“
Valgerður segir að lokum að „við Íslendingar getum gert miklu betur og sýnt það enn meira í verki að við hér á þessu litla landi lítum á fíknsjúkdóm sem heilsufarsvandamál sem á að meðhöndla sem slíkt.“