Lyfjahampur, sem inniheldur kannabisefni eins og THC og CBD, hefur vaxið í vinsældum sem náttúruleg meðferð við mörgum sjúkdómum, þar á meðal langvinnum verkjum, gigt og flogaveiki. Hins vegar hafa mörg stór lyfjafyrirtæki sýnt minni áhuga á því að styðja lögleiðingu lyfjahamps, sem vekur upp spurningar um hver ástæðan sé á bak við þessa tregðu.
Lyfjaiðnaðurinn er gríðarlega arðbær, með milljarða dollara hagnað af lyfjum sem eru seld gegn verkjum, bólgum, geðrænum vandamálum og öðrum sjúkdómum. Ef lyfjahampur yrði almennt leyfður og samþykktur sem læknismeðferð, gæti það leitt til þess að margir sjúklingar myndu velja hann fram yfir hefðbundin lyf, svo sem verkjalyf (ópíóíða) eða geðlyf. Þetta gæti haft veruleg áhrif á tekjur lyfjafyrirtækja, þar sem eftirspurn eftir hefðbundnum lyfjum gæti minnkað.
Lyfjafyrirtæki hafa strangar reglur og einkaleyfi til að vernda lyf sín og tryggja að þau hafi einokun á markaðnum í ákveðinn tíma. Lyfjahampur er náttúruleg planta og erfitt er að fá einkaleyfi á plöntu eða náttúrulegu efni, sem þýðir að fyrirtæki myndu eiga erfiðara með að hagnast á sölu þess. Auk þess gætu einstaklingar ræktað hamp í eigin heimahögum, sem myndi minnka eftirspurn eftir tilbúnum lyfjaafurðum.
Lyfjaiðnaðurinn fjárfestir mikið í rannsóknum og þróun nýrra lyfja, sem tekur oft mörg ár og milljarða dollara. Ef lyfjahampur væri viðurkenndur sem áhrifarík meðferð við mörgum algengum sjúkdómum, gætu sum af þessum dýru lyfjum orðið óþörf, þar sem ódýrari og náttúrulegri valkostir yrðu tiltækir. Þetta veldur áhyggjum um hvort fjárfesting í lyfjarannsóknum muni skila tilætluðum arði.
Mörg lyfjafyrirtæki hafa einnig áhrif á stjórnmál og reglur sem varða heilbrigðismál. Lögleiðing lyfjahamps myndi kalla á umfangsmiklar breytingar á núverandi regluverki, sem margir í lyfjaiðnaðinum gætu verið tregir til að styðja. Sumir telja að fyrirtækin hafi fjárhagslegan hvata til að halda kerfinu óbreyttu til að tryggja áframhaldandi stjórn á markaðnum og halda nýrri samkeppni í skefjum.
Lyfjafyrirtæki hafa sem sagt margar ástæður fyrir því að vera andvíg lögleiðingu lyfjahamps, þar á meðal óttann við tekjutap, minni stjórn á markaðnum og ógn við þróun hefðbundinna lyfja. Þrátt fyrir þetta eykst þrýstingur frá almenningi og heilbrigðisstarfsmönnum um að kanna notkun lyfjahamps sem öruggt og náttúrulegt meðferðarúrræði.
Lögleiðing gæti orðið mikilvæg skref í átt að meiri fjölbreytni og aðgengi í læknismeðferðum, en það mun krefjast átaks í því að yfirvinna hindranir frá stórum fyrirtækjum.
Hampfélagið stendur fyrir tveggja daga ráðstefnu um iðnaðarhamp og lyfjahamp í Salnum í Kópavogi dagara 11-12 október þar sem sérfræðingar frá mörgum heimshornum koma saman og fræða íslendinga um rækifærin í hampiðnaðinum.
Sigurður Hólmar Jóhannesson
Formaður
Hampfélagið