Davíð Már Sigurðsson skrifar
Hvernig má það vera að fólk sé tilbúið að eyða að lágmarki fimm árum af lífi sínu til þess að mennta sig, útskrifast og hugsa svo með sér. Nei veistu þetta er bara ekki fyrir mig. Allt þetta frí og veikindaréttur er að sliga mig. Þetta virðist samt vera sá raunveruleiki sem skólakerfið glímir við. Og hann er ekki nýr af nálinni.
1997 lagði Svanfríður Jónsdóttir fram fyrirspurn til þáverandi menntamálaráðherra Bjarnar Bjarnarsonar um hlutfall útskrifaðra kennara við kennslu á tímabilinu 1986–96. Þar kom fram að á þessum tíu árum hafi 1.285 nemendur með BEd-próf útskrifast hérlendis. Samkvæmt niðurstöðum könnunar menntamálaráðuneytisins, (núverandi Mennta- og barnamálaráðuneytið) starfaði um 75% þeirra en við kennslu. Þá var meðalstarfsaldur grunnskólakennara í kringum 18 ár.
Svarhlutfallið var hins vegar ekki nema 29% og því er ekki ólíklegt að þeir sem ekki svöruð hafi í ríkara mæli leitað til annara starfa. En þarna var að minnsta kosti 25% útskrifaðra nýliða horfinn til annara starfa.
Mönnunarvandi grunnskólanna var því ekki fæddur í gær. Dropinn var byrjaður að hola steininn. Síðustu 15 ár hafa brautskráðst í kringum 2000 háskólanemendur með kennaranám. Árið 2023 störfuðu 5911 einstaklingar við kennslu í grunnskólum landsins. Af þeim voru 4805 með kennsluréttindi. Þar af tæplega 600 síðustu þrjú ár, en gróflega 60 á hverju ári 10 árin þar á undan. Gefum okkur það, fyrir bjartsínissakir að næstu ár myndum við útskrifa 200 á ári, þá þyrftu nánast allir sem útskrifast að byrja að vinna í skólum landsins, og halda sig þar næstu 6 árin. Bara til þess að hér væri fullmannað af menntuðum kennurum í grunnskólunum. En það er í besta falli barnalegt að vonast eftir því. Sömuleiðis er barnalegt að halda að allir þessir einstaklingar væri frammúrskarandi, en það þá sem vantar. Þessa allra hæfustu svo hægt sé að velja úr.
Hvað er til ráða ef stór hluti nýliða hættir einfaldlega beint eftir útskrift og sækir í önnur störf. Sumir endast kannski nokkur ár meðan þau leita að öðru starfi. Hvers vegna ætli það sé? Kannski fannst þeim starfið ekki nógu gefandi?
Eða var kannski ekki nóg að starfið væri gefandi?
Höfundur er kennari