Tískubólur eftirhrunsáranna

14. október, 2018 00:00

Í tilefni þess að 10 ár eru liðin frá falli íslensku bankanna rifjar Mannlíf upp helstu tískustrauma eftirhrunsáranna.

Það var ekki bara efnahagur Íslands sem tók stakkaskiptum við efnahagshrunið. Öll samfélagsgerðin breyttist. Það sem áður þótti sjálfsögð neysluhegðun varð skyndilega litin hornauga og nýjar stefnur og straumar tóku yfir. Í tilefni þess að 10 ár eru liðin frá falli íslensku bankanna rifjar Mannlíf upp helstu tískustrauma eftirhrunsáranna.

Prjónaskapur og hannyrðir

Vinsældir prjónaskapar og hvers kyns hannyrða jukust gríðarlega eftir hrun. Líkt og áður fyrr voru saumaklúbbar orðnir vettvangur handavinnu í stað Tupperware- og hjálpartækjakynninga. Garn og prjónatímarit seldust í bílförmum og víðs vegar um land opnuðu litlar prjónabúðir. Eitt hitamálið eftir hrun var þegar upplýst var að íslenska lopapeysan, sem naut mikilla vinsælda eftir hrun, var í raun og veru prjónuð í Kína en seld sem íslensk hönnun án nokkurra upprunavottorða.

Hamstur

Mitt í allri ringulreiðinni sem fylgdi hruni bankanna var greint frá mögulegum vöruskorti í landinu ef ske kynni að greiðsluþrotið yrði algjört. Margir tóku þá til við að hamstra mat úr verslunum, jafnvel matvörum sem engum hefði dottið í hug að láta inn fyrir sínar varir nokkrum vikum fyrr. Aldrei kom til vöruskorts og því ekki ólíklegt að einhverjir eigi enn lager af niðursoðnum fiskbúðingi eða Campbell´s-súpum uppi í skáp hjá sér.

Lopapeysa og Mugison

Við hrunið leituðu broddborgarar landsins sér að jarðtengingu og fundu hana í lopapeysunni sem varð á skömmum tíma einkennisklæðnaður íslensku þjóðarinnar og leysti þar með jakkafötin af hólmi. Allt íslenskt varð meginstreymis og skyndilega var Mugison orðinn að ofurstjörnu sem ítrekað troðfyllti Hörpu, enda íslenskari listamaður vandfundinn. Mugison var hipsterinn holdi klæddur og í kjölfarið mátti sjá karlmenn úr öllum lögum samfélagsins skarta þykku og miklu skeggi.

Góði hirðirinn

Góði hirðirinn sem selur notaða muni varð ein vinsælasta verslun landsins eftir hrun. Biðraðir mynduðust fyrir utan verslunina skömmu fyrir hádegi þegar nýjar vörur voru teknar inn og var hreinlega barist um bestu bitana. Nú er öldin önnur því endurvinnslustöðvar Sorpu eru smekkfullar og Góði hirðirinn hefur neyðst til að afþakka muni því að þeir seljast ekki. Nýverið hefur meira að segja borið á kvörtunum yfir háu verðlagi í Góða hirðinum og honum jafnvel líkt við Epal.

Framboð

Fjölmargir töldu sig eiga erindi í áhrifastöður eftir hrun, en líkt og svo oft áður var framboðið langt umfram eftirspurnina. Þannig voru 14 stjórnmálaflokkar og Sturla Jónsson í framboði til þings árið 2013. Þá eru ónefndar þær hreyfingar sem ætluðu í framboð en hættu við þegar ljóst var að stemningin var engin. Tvöfaldar kappræður og stórir kjörseðlar eru orðin venjan fremur en undantekningin. Kosningarnar til stjórnlagaþings voru svo sérkapítuli út af fyrir sig þar sem 522 börðust um sætin 25 sem voru í boði. Einn frambjóðandi hlaut eitt atkvæði, væntanlega sitt eigið.

Lukkuriddarar

Lukkuriddarnarnir létu ekki eingöngu til sín taka á stjórnmálasviðinu, heldur einnig í viðskiptalífinu. Margar brjálaðar hugmyndir voru á sveimi fyrir hrun og þótt þeim hafi kannski fækkað eftir hrun, þá voru þær allt eins brjálaðar og tóku á sig aðra mynd – iðulega í tilfelli dularfullra útlendra auðmanna sem ætluðu að nota dýrmætan gjaldeyri til að skapa haug af störfum. Nærtæk dæmi eru hugmyndir um 200 milljarða fjárfestingu ECA Programs sem ætlaði að þjálfa herflugmenn á Keflavíkurflugvelli en reyndist þegar á botninn var hvolft skýjaborgir einar. Eða þegar fyrirtæki að nafni Northern Lights Energy reyndi að fá íslenskan ríkisborgararétt fyrir tíu kanadíska auðmenn í gegnum Alþingi.

Náttúruhobbí

Íslendingar eru miklar hópsálir. Þegar nágranninn kaupir sér græju þarf Íslendingurinn að eignast eins græju, ef til vill eilítið dýrari. Þetta á líka við um áhugamálin. Eftir hrunið þótti ekki fínt að svitna inni í líkamsræktarstöðvum, allra síst þeim sem voru tengdar áberandi persónum í viðskiptalífinu. Og áhugamálin urðu fínni eftir því sem tengslin við náttúruna voru meiri. Allra fínast þótti sjósundið sem eingöngu sérvitringar höfðu stundað fyrir hrun, svo fóru allir að hlaupa og það jafngilti nánast úrsögn úr samfélaginu að birta ekki sjálfu úr Reykjavíkurmaraþoni. Svo þegar efnahagurinn vænkaðist eilítið hoppaði hjörðin í gult spandex og upp á racer-hjólin.

Einfaldur og þjóðlegur matur

Við hrunið þótti skyndilega óviðeigandi að sáldra gullryki yfir matinn sinn eða bjóða upp á prjál eins og prosciutto eða carpaccio. Og að skála í kampavíni varð algjört tabú. Einfaldleikinn tók yfir og skyndilega var ólíklegasta fólk farið að taka slátur og borða innmat. Bjúgu og hamsatólg varð annað og meira en bara mötuneytis-/iðnaðarmannafæða. Þessi bylgja hvarf þó fljótt með túristasprengjunni þegar nýmóðins veitingastaðir spruttu upp eins og gorkúlur. Sölutölur Vínbúðarinnar sýna að þjóðin skálar í sjampói eins og árið 2007 og hver einasta búlla skreytir sig með orðinu „mathöll“. Þegar kjúklingastaðurinn í Suðurveri fer að kalla sig Suðurver mathöll, þá er næsta hrun handan við hornið.

Með tvær háskólagráður í ísbúð

14. október, 2018 00:00

Sante Feaster er með háskólagráður í bæði alþjóðafræðum og mannfræði frá SUNY Cortland-háskóla í New York en á Íslandi stendur hún vaktina í ísbúð við Rauðarárstíg. Ekki beint það sem hún hafði í huga þegar hún ákvað að fara í háskólanám þrátt fyrir þröngan fjárhag en ástin spyr ekki um áður gerð plön og eftir að hafa kynnst íslenskum manni sem hún varð ástfangin af tók Sante sig upp, flutti til Íslands, giftist ástinni sinni og reynir að gera það besta úr stöðunni í atvinnuleitinni, sem hefur verið henni vægast sagt torsótt.

„Ég flutti hingað fyrir einu og hálfu ári til að búa með manninum mínum,“ segir Sante og brosir allan hringinn. „Við giftum okkur í maí í fyrra og síðan hef ég verið að reyna að komast inn á íslenska vinnumarkaðinn. Það er ekki beint auðvelt og ég hef fengið alveg ótrúlega dónalegt viðmót í sumum atvinnuviðtölunum sem ég hef farið í. Ég hef náttúrlega þrennt á móti mér; ég er svört, ég er kona og ég er Ameríkani, það virðist ekki vera vinsælt hér,“ bætir hún við og hlær aftur.

Störfin eingöngu fyrir Íslendinga

Beðin að útskýra menntun sína og hvað það er sem hún sækist eftir að vinna við útskýrir Sante að hún sé svo sem opin fyrir alls konar störfum en hún myndi gjarnan vilja að menntun hennar væri metin hér.

„Ég var í háskóla í fjögur ár og hef tvær háskólagráður, í mannfræði og alþjóðafræðum þar sem ég lagði áherslu á málefni latnesku Ameríku. Ég hef reynt að fá vinnu hér á mínu sérsviði en það virðist vera mjög takmarkað framboð af störfum sem tengjast því. Og þau störf sem eru í boði eru eingöngu ætluð Íslendingum.“

„Ég hef reynt að fá vinnu hér á mínu sérsviði en það virðist vera mjög takmarkað framboð af störfum sem tengjast því.“

Sante hefur þó fundið leið til að nýta menntun sína með því að vinna með kvennahópi sem skoðar rasisma og kynjahyggju á Íslandi og hún segir engan vafa á því að hvort tveggja sé talsvert útbreitt hér. Hvort það eigi þátt í því hversu erfitt henni reynist að fá vinnu við sitt hæfi þori hún þó ekki að fullyrða.

„Ég kenndi um tíma ensku í tungumálaskóla en það var bara hlutastarf og ég þurfti að fá fulla vinnu svo ég hætti því. Ég hef unnið á tveimur veitingahúsum, bæði í Reykjavík og Kópavogi, og nú vinn ég í ísbúð. Það er ekkert hræðilegt en ekki beint það sem mig langar til að vinna við.“

Sante hefur ekki lagt stund á skipulegt nám í íslensku en hún segist þó geta talað dálítið og hún skilji mun meira en fólk geri ráð fyrir sem sé stundum vandræðalegt þegar fólk sé að tala um hana að henni viðstaddri og gangi út frá því að hún skilji ekki neitt. Það sé oft óþægilegt bæði fyrir hana og þá sem eru að baktala hana.

Tala eins og svart fólk í bíómynd

Spurð hvað hún hafi hugsað sér að gera til að komast í starf sem hæfi henni og hennar menntun, segist Sante ekki vita almennilega hvað sé hægt að gera.

„Ég þarf bara að byrja á botninum og vinna mig upp,“ segir hún. „Það er eina leiðin fyrir innflytjendur og ég mun halda því áfram þangað til ég fæ einhverja vinnu sem ég hef áhuga á. Það er ótrúlega erfitt að fá góða vinnu hérna og ég skil ekki alveg hvers vegna. Ég hef víðtæka starfsreynslu á mörgum sviðum, auk menntunarinnar, ég vann bæði með menntaskólanáminu og háskólanáminu til þess að hafa efni á því að mennta mig og ég skil ekki hvaða þröskuldar það eru sem íslenskir vinnuveitendur vilja ekki hleypa mér yfir.“

„Það er ótrúlega erfitt að fá góða vinnu hérna og ég skil ekki alveg hvers vegna.“

Sante segir húðlit sinn kannski eiga þátt í því hversu erfitt henni reynist að fá góða vinnu. Stundum hafi hún á tilfinningunni að þeir vinnuveitendur sem kalli hana í viðtal hafi aldrei talað við svarta manneskju fyrr.

„Það er ekki beint opinskár rasismi í gangi hér en það eru alls konar smáatriði sem ég sé í framkomu fólks sem eru hreinn og klár rasismi. Fólk fer allt í einu að tala eins og svart fólk gerir í amerískum bíómyndum og ég kem alveg af fjöllum, hví í ósköpunum talar fólk öðruvísi við mig en aðra enskumælandi umsækjendur í atvinnuviðtali? Sumir hafa sagt fáránlega hluti um húðina á mér og einn vinnuveitandinn sagði hreint út að ég væri of feit, hvort ég væri viss um að ég gæti unnið starfið sem ég var að sækja um. Ég varð svo hissa að ég gat varla svarað. Mér hafði aldrei dottið í hug að þyngd mín yrði gerð að umræðuefni í atvinnuviðtali, enda hefur hún aldrei komið í veg fyrir að ég gerði það sem ég ætlaði mér. Ég passaði mig samt að sýna ekki hvað ég varð reið því ég vil ekki staðfesta steríótýpuna af reiðu svörtu konunni í hugum fólks. Ég er mjög meðvituð um það að í augum sumra er ég fulltrúi allra svarta kvenna, svo ég passa mig alltaf á hvað ég segi.“

„Sumir hafa sagt fáránlega hluti um húðina á mér og einn vinnuveitandinn sagði hreint út að ég væri of feit, hvort ég væri viss um að ég gæti unnið starfið sem ég var að sækja um. Ég varð svo hissa að ég gat varla svarað.“

Sante er bjartsýn á að henni takist með tímanum að fá vinnu í sínu fagi en þangað til ætlar hún að halda áfram að reyna að klifra upp stigann, eins og hún kallar það. Hún segir þó mikilvægt að innflytjendur láti ekki bjóða sér hvað sem er á vinnumarkaðnum og hvetur fólk til að tala við sitt stéttarfélag og kynna sér réttindi sín, það sé allt of algengt að reynt sé að borga erlendu fólki minna en samningar kveða á um og láta það ekki fá lögbundinn frítíma.

„Við verðum að standa með sjálfum okkur og láta ekki svindla á okkur,“ segir hún ákveðin. „Það er óásættanlegt að erlendir launþegar njóti ekki sömu réttinda og þeir íslensku og við verðum að stoppa það sjálf. Það gerir það enginn fyrir okkur.“

Myndir / Heiðdís Guðbjörg Gunnarsdóttir

Íslendingar áhugasamir um staðgöngumæðrun

13. október, 2018 00:00

Forsvarsmaður ísraelska fyrirtækisins Tammuz Nordic, sem býður fólki upp á milligöngu um staðgöngumæðrun, segir Íslendinga spennta fyrir þessum kosti. Fyrirtækið hélt hér kynningarfund á dögunum og í kjölfarið barst því fjöldi fyrirspurna frá áhugasömum Íslendingum.

Mikkel Raahede, forsvarsmaður Tammuz Nordic.

„Fólk hefur verið í sambandi við okkur og að minnsta kosti þrjú pör eru mjög áhugasöm um að fara þessa leið, það er að segja að eignast barn með aðstoð staðgöngumóður,“ segir Mikkel Raahede, forsvarsmaður ísraelska staðgöngumæðrunarfyrirtækisins Tammuz Nordic, sem býður fólki upp á milligöngu um staðgöngumæðrun. Mikkel hélt hér á dögunum fyrirlestur fyrir áhugasama um starfsemi fyrirtækisins og þann kost að eignast barn með staðgöngumæðrun. Hann segir fundinn hafa verið ágætlega sóttan og að honum loknum hafi fyrirtækinu borist fjöldi fyrirspurna frá áhugasömum Íslendingum.
„Fólk hefur meðal annars verið forvitnast um siðfræðilegu hliðina og þá lagalegu,“ segir hann, en eins og kunnugt er staðgöngumæðrun ólögleg á Íslandi. Mikkel segir þó ekki ólöglegt fyrir Íslendinga að fá staðgöngumæðrun erlendis, það hafi hann verið fullvissaður um af íslenskum lögfræðingum.

Fyrstu börnin árið 2020
Að hans sögn hafa mestmegnis karlkyns samkynja pör á Íslandi verið í samskiptum við Tammuz Nordic eftir fyrirlesturinn en þjónustan sem fyrirtækið býður upp á stendur bæði gagnkynhneigðum pörum og karlkyns samkynhneigðum pörum til boða og sömuleiðis einstæðum karlmönnum. Vegna íslenskra laga segir Mikkel að töluvert flóknara sé að aðstoða einstæðar konur og lesbíur, þar sem barnið yrði skráð barn staðgöngumóðurinnar og því gæti kona lent í vandræðum með að fá að koma með barnið inn í landið. Hann bendir á að sé faðirinn íslenskur, til dæmis eins og þegar um er að ræða gagnkynhneigð pör eða tvo karlmenn, sé þetta aftur á móti ekki vandamál.

„Fólk hefur verið í sambandi við okkur og að minnsta kosti þrjú pör eru mjög áhugasöm um að fara þessa leið, það er að segja að eignast barn með aðstoð staðgöngumóður.“

Spurður hversu langan tíma taki umsækjendur að fara í gegnum allt ferlið, segir Mikkel að algengur tími sé á bilinu 16 til 18 mánuðir. Umsækjendur þurfi þó fyrst að uppfylla ýmis skilyrði sem Tammuz Nordic setur, rétt eins og konur sem vilja gerast staðgöngumæður þurfa að uppfylla alls kyns kröfur, en þær þurfa m.a. að undirgangast læknisskoðun. „Við ræðum við fólk, metum hæfni þess til að gerast foreldrar og það hefur komið fyrir að við höfum hafnað umsækjendum,“ segir hann en tekur fram að þeir Íslendingar sem hafa átt í samskiptum við fyrirækið eftir fyrirlesturinn komi vel út. Gangi allt vel fyrir sig gætu fyrstu börnin verið komin til væntanlegra foreldra í febrúar árið 2020.

Mótmæli á fyrirlestrinum
Tammuz Nordic hefur starfað í tíu ár og segir Mikkel engin vandamál hafa komið upp hjá fyrirtækinu, engar lögsóknir og að það sé eitt hið virtasta í heimi á sínu sviði. Því hafi komið honum á óvart þegar efnt var til mótmæla vegna fyrirlestursins á Íslandi, en einn mótmælandi mætti á svæðið og kallaði til lögreglu. „Lögreglan yfirheyrði mig og hvarf svo fljótlega af vettvangi, enda átti sér ekkert ólöglegt stað,“ segir hann en kveðst þó skilja þessa afstöðu þar sem staðgöngumæðrun hafi sums staðar á sér illt orð. Tammuz Nordic styðji hins vegar vel við staðgöngumæðurnar og væntanlega foreldra. „Það eina sem við viljum er að hjálpa fólki að gerast foreldrar,“ segir hann.

Ástarsaga tveggja raðmorðingja

13. október, 2018 00:00

Ný kvikmynd um hinn alræmda morðingja Axlar-Björn er vinnslu. Búi Baldvinsson hjá framleiðslufyrirtækinu Hero Produtions segir að hér sé á ferð alveg ný nálgun á söguna.

Búi Baldvinsson hjá framleiðslufyrirtækinu Hero Produtions segir að hér sé á ferð alveg ný nálgun á söguna.

„Þetta er engan veginn hrollvekja þótt það sé mikið um ofbeldi,“ segir Búi. „Þetta er í raun súrrealísk ástarsaga tveggja raðmorðingja. Axlar-Björn er auðvitað hálfgerð þjóðsaga þar sem raunverulega lítið er vitað hvað gerðist á bænum Öxl á Snæfellsnesi þar sem hann og eiginkona hans, Þórdís Ólafsdóttir, bjuggu. Það gefur okkur svigrúm til að leika okkur með söguna, búa til okkar eigin útgáfu af Birni og Þórdísi. Það er þeirra samband og draumar sem keyrir myndina áfram.“
Sagan um Axlar-Björn er fyrsta kvikmyndin í fullri lengd sem Hero Productions framleiðir í heild sinni en fyrirtækið hefur áður meðframleitt myndir eins og Rökkur, It Hatched og Angels never Cry. Leikstjóri og handritshöfundur myndarinar er Davíð Charles Friðbertsson, tökumaður Eduardo Ramirez og Vilius Petrikas annast framleiðslu. Aðalhlutverkin tvö, hlutverk Þórdísar og Axlar-Björns, eru í höndum Vivian Ólafsdóttur og Hafsteins Gunnars Hafsteinssonar og munu persónurnar verða í jafnstórum hlutverkum í þessari útfærslu sögunnar. Búi segir framleiðendurna hafa gefið sér góðan tíma til að finna réttu leikarana, enda séu Þórdís og Björn flóknar persónur og því hafi þeir viljað vanda valið.
„Okkar Björn er t.d. ekki þessi grimmi morðingi sem margir sjá fyrir sér þegar talað er um Axlar-Björn heldur viðfelldinn og sympatískur maður og það tók tíma að finna rétta leikarann. Þegar Hafsteinn kom í prufu vissum við að hann væri loksins fundinn. Hafsteinn bara smellpassaði í hlutverkið.“

„Sagan byggir á þjóðsögu og þótt henni sé kannski ekki fylgt alveg eftir þá hefur leikstjórinn skapað þarna veröld sem verður ólík öllu öðru.“

En hvers vegna ákváðuð þið að gera þessa mynd – þ.e. hvað var það við söguna sem heillaði ykkur? „Af því að undanfarið hafa helst verið að koma út realískar myndir á Íslandi og þessi mynd verður skemmtilega á skjön við þær. Sagan byggir á þjóðsögu og þótt henni sé kannski ekki fylgt alveg eftir þá hefur leikstjórinn skapað þarna veröld sem verður ólík öllu öðru sem er verið að gera hér núna.“
Spurður hvenær myndin verði sýnd í íslenskum bíóum segist Búi reikna með því að það verði í fyrsta lagi næsta haust. Tökum sé nýverið lokið og gangi eftirvinnslan vel verði myndin tilbúin til sýningar í vor. Stefnt sé að fara með hana á hátíðir í vor og sumar og eftir það liggi leiðin í kvikmyndahús. „Þá verður spennandi að sjá hvernig íslenskir áhorfendur taka henni.“

Tobba og Kalli eignuðust sitt annað barn í gær

13. október, 2018 00:00

Rithöfundurinn og fjölmiðlakonan Tobba Marinósdóttir og unnusti hennar, Karl Sigurðsson, eiguðust stelpu í gær. Þessu greindu þau frá á Facebook fyrr í kvöld.

Tobba fór heila átta daga fram yfir settan dag og hefur talaði opinskátt um það á Facebook og í viðtölum að hún hafi beitt öllum brögðum til að koma barninu í heiminn þegar settur dagur rann upp.

Þetta er annað barn þeirra Tobbu og Kalla en fyrir eiga þau fjögurra ára dóttur.

Þess má geta að nýjasta bók Tobbu er bókin Gleðilega fæðingu sem hún gaf út ásamt Hildi Harðardóttur fæðingarlækni og Aðalbirni Þorsteinssyni svæfingalækni.

Átján mánaða barátta við kerfið

13. október, 2018 00:00

Harald Schaller hefur búið á Íslandi í ellefu ár, stundaði háskólanám hér og lítur á sig sem Íslending þótt hann sé ekki innfæddur. Hann kom hingað upphaflega sem skiptinemi og líkaði svo vel að hann ákvað að koma aftur og setjast hér að. Hann lauk háskólanámi í iðnverkfræði í heimalandi sínu Þýskalandi en þegar hann hugðist nýta þá menntun á Íslandi kom babb í bátinn.

Harald Schaller lauk háskólanámi í iðnverkfræði í heimalandi sínu, Þýskalandi, en þegar hann hugðist nýta þá menntun á Íslandi kom babb í bátinn.

Verkfræðingafélag Íslands neitaði að staðfesta gráðu hans í iðnverkfræðinni og eftir að hafa reynt að hefja framhaldsnám í sinni grein við Háskóla Íslands söðlaði hann um og hóf að nema umhverfis- og auðlindafræði og síðar landafræði. Hann starfar í dag sem verkefnastjóri í Þjóðgarðinum á Þingvöllum og unir glaður við sitt, en hann segir baráttuna við að fá menntun sína metna á Íslandi hafa tekið mikið á sig.

„Ég ætlaði upphaflega bara að vera hálft ár sem skiptinemi á Íslandi en mér líkaði svo vel hér að ég ákvað að framlengja dvölina og var hér í heilt ár,“ segir Harald spurður um ástæðu þess að hann settist að á Íslandi. „Svo fór ég aftur heim til Þýskalands og lauk háskólanáminu í iðnverkfræði þar. Eftir að náminu lauk áttaði ég mig á að mig langaði til að læra meira og kom aftur til Íslands til að hefja framhaldsnám í iðnverkfræði við Háskóla Íslands.“

Mátti kalla sig tæknifræðing
Sú áætlun fór þó ekki alveg eins og Harald hafði hugsað sér og lendingin varð sú að hann skipti um námsbraut og hóf nám í umhverfis- og auðlindafræðum. Hvernig stóð á því?

„Áður en ég gat hafið framhaldsnám í iðnverkfræði setti Háskóli Íslands það skilyrði að ég lyki tveimur kúrsum í stærðfræði, sem voru kenndir á íslensku. Þeir áttu líka í erfiðleikum með að finna leiðbeinanda fyrir mig og á endanum varð þetta bara of flókið svo ég skipti yfir í umhverfis- og auðlindafræðina sem síðar leiddi mig yfir í landafræðina.“

Í framhaldi af náminu starfaði Harald að rannsóknum sem tengdust ferðamennsku og landafræði fyrir HÍ. Hann segir hlæjandi að þetta hafi verið löng og flókin leið, þrettán ára háskólanám en hann lauk M.Sc-gráðu í landafræði vorið 2016 og fór síðan að velta fyrir sér möguleikum sínum á starfi við sitt hæfi. Hann hafði með fram náminu unnið við alls kyns störf tengd ferðamannaiðnaðinum, á hótelum, börum, upplýsingamiðstöð fyrir ferðamenn og sem leiðsögumaður en hann segist fljótt hafa áttað sig á því að til þess að geta unnið vinnu við sitt hæfi á Íslandi yrði hann að læra íslensku betur.

„Ég vildi ekki festast í ferðamannaiðnaðinum svo ég reyndi að fá gráðuna mína í iðnverkfræðinni staðfesta af íslenskum yfirvöldum svo ég mætti kalla mig iðnverkfræðing og gæti unnið sem slíkur hér á landi. Það var þá sem vandræðin byrjuðu.“

„Ég vildi ekki festast í ferðamannaiðnaðinum svo ég reyndi að fá gráðuna mína í iðnverkfræðinni staðfesta af íslenskum yfirvöldum svo ég mætti kalla mig iðnverkfræðing og gæti unnið sem slíkur hér á landi. Það var þá sem vandræðin byrjuðu. Það ferli tók eitt og hálft ár, þrátt fyrir að ég hefði staðfestingu á gráðunni frá háskólanum mínum í Þýskalandi. Umsóknin fór til ráðuneytisins sem síðan bað Verkfræðingafélag Íslands um álit. Þeir úrskurðuðu að ég mætti ekki kalla mig iðnverkfræðing en ég mætti segjast vera með BS-gráðu í tæknifræði. Það tók mig sem sagt átján mánuði af rökræðum við Verkfræðingafélagið að fá þessa niðurstöðu þrátt fyrir samninga á milli Evrópusambandsins og Íslands um að nám mitt í Þýskalandi jafngildi BS-gráðu í iðnverkfræði og einu ári af námi á masters-stigi í greininni að auki. Það voru mikil vonbrigði að fá það ekki viðurkennt hér og á endanum gafst ég bara upp á þessu ströggli og sætti mig við að ég gæti aldrei unnið sem iðnverkfræðingur á Íslandi.“

Forréttindi að vera frá Mið-Evrópu
Eftir þessa baráttu fór Harald að leita sér að starfi við eitthvað sem tengdist námi hans í umhverfis- og auðlindafræðinni og hann segir það hafa verið sitt lán að rekast á auglýsingu um starf sem landvörður í þjóðgarðinum á Þingvöllum. Hann fékk starfið og vann sig síðan upp í það að verða verkefnastjóri í þjóðgarðinum þar sem hann vinnur í dag. Spurður hvort það sé ekki dálítið ótengt því sem hann menntaði sig til viðurkennir hann að það sé auðvitað ekki það sem hann hafi hugsað sér þegar hann hóf námið en hann hafi ákveðið að setja það ekki fyrir sig og telji sig í dag hafa dottið í lukkupottinn við það að fá þetta starf. Þetta ferli hafi sýnt honum fram á að það sem sagt er um að þegar einar dyr lokist opnist aðrar sé satt.

Aðspurður hvað valdi því að hann hafi ákveðið að gera Ísland að heimalandi sínu þrátt fyrir vonbrigðin sem úrskurður Verkfræðingafélagsins olli honum svarar Harald að það sé svo sem ekkert einfalt svar við þeirri spurningu.

„Þegar ég kom hingað fékk ég þá tilfinningu að hér gæti ég látið hvað sem væri gerast,“ segir hann. „Heima í Þýskalandi fannst mér stundum að alls konar reglugerðir og stíf lagskipting samfélagsins stæði manni fyrir þrifum. Hér eru allir möguleikar opnir og maður kemst ótrúlega fljótt inn í hugsunarháttinn „þetta reddast“. Og þótt það sé reyndar ekki góð stefna fyrir stjórnvöld til að stjórna landinu þá gefur hún einstaklingum ótrúlegt frelsi til að fara alls konar krókaleiðir í lífinu. Það hentar mér vel.“

Harald er 39 ára gamall og þótt hann sé samkynhneigður tilheyrir hann samt menginu „hvítur miðaldra karlmaður“ sem hann viðurkennir fúslega að gefi honum forskot fram yfir ýmsa aðra útlendinga sem vilja lifa og starfa á Íslandi. Það sé líka ákveðin virðing borin fyrir fólki frá Mið-Evrópu og hann hafi því ekki upplifað fordóma fyrir útlendingum á eigin skinni.

„Ég geri mér grein fyrir því að þótt ég tilheyri minnhlutahópi sem samkynhneigður karlmaður nýt ég samt forréttinda hér,“ segir hann. „Ég hef alveg orðið var við fordóma fyrir öðrum útlendingum og ég held að það þurfi virkilega að fara að taka á þeim málum. Það gengur ekki í nútímasamfélagi að fólk sé fordæmt út frá húðlit eða uppruna.“

Myndir / Heiðdís Guðbjörg Gunnarsdóttir

Hroki og hleypidómar

12. október, 2018 00:00

Það virðist vera fyrir löngu orðið landlægt hér að aðflutt fólk með háskólamenntun fái ekki vinnu við sitt hæfi og mýmörg dæmi eru um að slíkt fólk sinni láglaunastörfum. Í Mannlífi í dag er rætt við fólk sem hefur búið á Íslandi um árabil en ekki enn fengið starf sem það hefur menntun til. Fólk sem vill búa hér, læra íslensku og taka þátt í atvinnulífinu af fullum krafti en fær ekki menntun sína metna og er sjaldan eða aldrei boðað í starfsviðtöl þegar það sækir um vinnu. Gerist það á annað borð segist sumt þeirra hafa mætt einkennilegum viðhorfum – jafnvel ótrúlegustu fordómum.

Þannig greinir einn viðmælenda, háskólamenntuð kona af erlendum uppruna, frá því að sumir atvinnurekenda hafi gert óviðeigandi athugasemdir við húðlit hennar í atvinnuviðtölum. Einn hafi hreinlega sagt með berum orðum að hún væri of feit til sinna starfinu sem hún sótti um. „Ég þarf bara að byrja á botninum og vinna mig upp,“ lýsir konan í viðtalinu. „Það er eina leiðin fyrir innflytjendur og ég mun halda því áfram þangað til ég fæ einhverja vinnu sem ég hef áhuga á.“

Mannlíf hafði samband við fjölmarga einstaklinga vegna málsins og fæstir vildu koma í viðtal. Annaðhvort taldi fólk að það myndi engu breyta, það væri fyrir lifandis löngu búið að sætta sig við að fá hér aldrei góða vinnu eða það treysti sér ekki í viðtal einfaldlega af ótta við að missa vinnuna, því þótt sú vinna væri kannski erfið og illa launuð þá væri hún þeirra eina lífsviðværi.

Flestum bar saman um að hér sé ótrúlega erfitt að fá störf við hæfi og þeir eiga bágt með að skilja ástæðuna. Hvort menntun þeirra uppfylli raunverulega ekki einhver tiltekin skilyrði eða hvort einskærir fordómar ráði kannski ferð, fordómar sem snúa að menntun sem kemur annars staðar frá en Íslandi eða fordómar sem snúa jafnvel að fólkinu sjálfu, húðlit þess eða uppruna.

Hver svo sem ástæðan er þá er ljóst að við þurfum að gefa fólki af erlendum uppruna sömu möguleika hér og öðrum, eins og umrædd kona orðar það í viðtalinu. Koma til móts við þá sem vilja komast á íslenskan vinnumarkað í krafti menntunar sinnar og kunnáttu, meðal annars með því að setja skýrari reglur um hvernig menntun erlendis frá er metin, auka ráðgjöf sem hjálpar fólkinu að skilja betur kerfið og breyta viðhorfi okkar til þeirra sem setjast hér að. Svo fólk gefist hreinlega ekki upp og jafnvel flytji annað, því varla viljum við missa vel menntaða og reynsluríka einstaklinga úr landi.

Ef við ætlum að byggja hér upp betra og sterkara samfélag þurfum við að nýta alla þá krafta sem okkur bjóðast, burtséð frá því hvort fólk er íslenskt eða „erlent“. Sá hugsunarháttur að „erlent“ vinnuafl sé á einhvern hátt minna virði en íslenskt er löngu úr sér genginn og okkur til skammar.

Nýjasta frá Apple – Apple Watch 4 – iPhone Xs og Xs MAX

12. október, 2018 00:00

Vonir standa til að samningar náist við kennara fyrir haustið svo ekki komi til verkfalla|Sigríður Björk Einarsdóttir

Ásgeir Jón Guðbjartsson hjá Epli.is segir frá nýjungum frá Apple.

Í september kynnti Apple nýjustu afurðir sínar, Apple Watch 4, iPhone Xs og iPhone Xs MAX, og iPhone XR, á árlegum viðburði sem fram fór í Steve Jobs Theater við nýju höfuðstöðvar Apple í Kaliforníu. Við hittum Ásgeir Jón Guðbjartsson, markaðsstjóra hjá Epli.is, og skoðuðum nýjustu afurðir Apple sem hafa litið dagsins ljós hjá versluninni og rjúka út eins og heitar lummur.

Áhersla Apple Watch 4 á heilsu og hreyfingu

Hvað hefur nýja útgáfan af Apple Watch 4-úrinu fram yfir eldri gerðina? „Nýja úrið er að miklu leyti endurhannað en er í megindráttum með sama útlit. Skjárinn hefur stækkað um þriðjung og fyllir nú betur út í framhliðina. Úrin sjálf hafa stækkað örlítið, minni útgáfan fer úr 38 millimetrum í 40 millimetra og það stærra úr 42 millimetrum í 44 millimetra. Þetta gefur nýtt pláss fyrir nýjar og flóknari úrskífur með fleiri eiginleikum. Frá því að Apple kynnti fyrsta úrið fyrir þremur árum hefur sýn fyrirtækisins á vöruna þróast mikið. Í stað þess að vera framlenging á símanum og leið til að eiga í samskiptum við vini og vandamenn þá er öll áhersla Apple nú á heilsu og hreyfingu,“ segir Ásgeir.

„Skjárinn hefur stækkað um þriðjung og fyllir nú betur út í framhliðina. Úrin sjálf hafa stækkað örlítið, minni útgáfan fer úr 38 millimetrum í 40 millimetra og það stærra úr 42 millimetrum í 44 millimetra.“

Hver myndir þú segja að væri stærsta breytingin? „Stærsta breytingin í þessa átt er að nú er úrið með innbyggðu hjartalínuriti (ECG) sem er bylting fyrir þá sem þurfa að fylgjast náið með sínum hjartslætti og hefur ekki sést áður í neinu öðru snjallúri. Sá eiginleiki verður í fyrstu eingöngu aðgengilegur í Bandaríkjunum. Nýju úrin nema það ef notandinn dettur og geta hringt sjálfkrafa í Neyðarlínuna ásamt því að senda skilaboð á ICE (In Case of Emergency)-tengiliði ef notandinn hefur verið hreyfingarlaus í mínútu eftir fallið. Jafnframt getur úrið hjálpað til við að finna óreglulegan hjartslátt og aðrar hjartsláttartruflanir.“

Gylltur iPhone Xs og Xs Max

Apple er komið með nýjan arftaka iPhone X sem kom í fyrra. Sá sími kallast iPhone Xs. iPhone Xs er hefðbundin S-uppfærsla. Epli.is er þegar komið með arftakann í sölu og er mikil eftirspurn eftir símanum.

Hverjar eru helstu nýjungarnar í iPhone Xs? „Útlit símans er nánast eins fyrir utan að hann fæst einnig í gylltum lit til viðbótar við svartan og hvítan. Innvolsið er aftur á móti mikið breytt. Nýr A12 Fusion-örgjörvi sem er mun öflugri, ný myndavél með mögnuðum eiginleikum og uppfært Face ID sem aflæsir símann hraðar en áður.“

„Myndavélin tekur margar myndir sem í bakgrunninum púslar þeim saman og gerir eina mynd með ótrúlegri dýpt og magnaðri lýsingu sem kallast Smart HDR. Með þessu nást skýrari og bjartari myndir sem hafa ekki áður náðst á snjallsímum. Í fyrsta sinn er sími frá Apple með stuðningi við tvö SIM-kort, annað hefðbundið og hitt innbyggt í símann eða svokallað eSIM. Sú tækni er þó ekki komin hingað til lands og óvíst hvenær verður. Apple endurtók leikinn frá 2014 þegar fyrirtækið kynnti iPhone 6 í tveimur stærðum. Xs Max er nákvæmlega eins og iPhone Xs, aðeins stærri.“

„Áður hétu stærri símar Apple Plus sem var þá tengt því að stærri síminn hefði eitthvað til viðbótar, til dæmis betri myndavél eða jafnvel tvær í stað einnar. Svo er ekki með Xs Max, hann er bara stærri útgáfa af iPhone Xs. Skjárinn á Xs er 6,5 tommu en ummál símans er svipað og iPhone 8 Plus,“ segir Ásgeir og brosir.

Myndir/ Hákon Davíð Björnsson og úr einkasafni Epli.is

Mínimalískur nútímastíll í sérflokki

12. október, 2018 00:00

Línan býður upp á vandaða og stílhreina danska hönnun úr línu EDGE by Hammel. Þessi danska hönnun og framleiðsla í mínimalískum nútímastíl sem er einstaklega fágaður og möguleikarnir eru óþrjótandi fyrir öll rými heimilisins. Línan er draumur fyrir þá sem aðhyllast mínimalískan stíl og tímalausa hönnun.

Línan býður upp á Edge-hillueiningar frá Hammel. Einingarnar eru stílhreinar með fágað yfirbragð, innblásnar af stórborgarlífsstíl, sem fegra heimilið. Hægt er að raða einingunum upp á ýmsan máta og velja um hvort þær eru hengdar upp á vegg eða fætur settir undir þær.

Edge-línan býður einnig upp á hirslur sem nýtast í hin ýmsu rými heimilisins. Hvort sem er í borðstofuna, sjónvarpsherbergið, ganginn eða í stór alrými. Hugmyndafræðin að baki hönnuninni er sú að hver og einn geti skapað sína eigin útfærslu. Útkoman er undir þér komin með vali á einingum, uppröðun og litasamsetningu, hver og einn getur hannað sitt útlit og verið með sinn eigin stíl.

Edga-grunneiningarnar eru fáanlegar í hvítu, svörtu, garfit-gráu, cappuccion, svarbæsaðri eik og reyktri eik. Jafnframt eru hurðar og skúffuhliðar fáanlegar í sömu litum og gerðum.

OPNUNARTÍMI:
Mánudaga – föstudaga 11-18
Laugardaga 11-16
Bæjarlind 16
201 Kópavogi
Sími: 5537100
Netfang: [email protected]

Vandaður og fallegur íþrótta- og útivistarfatnaður – snið sem virka vel fyrir konur

12. október, 2018 00:00

Kari Traa er ein skærasta skíðahetja Norðmanna og margfaldur ólympíumeistari en þessi glæsilega lína, frá Kari Traa er nefnd eftir henni. Kari Traa kemur sjálf að hönnun og stefnu fyrirtækisins og hefur náð að skapa merkinu vinsældir víða um lönd.

Kari Traa er einstaklega vandaður og fallegur fatnaður og íþróttalínan höfðar vel til kvenna. Sniðin eru kvenleg og litirnir fjölbreyttir. Hver er helsti kosturinn við íþróttafatnaðinn frá Kari Traa? „Línan samanstendur af vörum sem hentar konum í hvers kyns íþróttum, útivist en líka á kaffihúsarölti. Vönduð efni, flottir litir og snið sem virka fyrir konur – enda eru einkennisorð Kari Traa – For Girls by Girls,“ segir segir Sigrún Kristín Skúladóttir hjá Sportís.

Hér má sjá Ásu Steinarsdóttur, bloggara í Kari Traa ullarfötunum.

Þið bjóðið einnig upp á fallegan og vandaðan ullarfatnað frá Kari Traa. Fyrir hvað er ullarfatalínan helst rómuð? „Kari Traa-ullarlínan er úr 100% merino-ull sem er ofin úr fíngerðum ullarþráðum sem ekki stinga. Ullin temprar og eykur vellíðan hvort sem er í hita eða kulda. Einnig er mikið úrval af mynstrum og litum, frísklegum sem lífga upp á tilveruna.“

Sportís
Mörkinni 6
108 Reykjavík
5201000
www.sportis.is

Listi yfir 40 tekjuhæstu Íslendingana

12. október, 2018 00:00

Einu sinni á ári birtir embætti ríkisskattstjóra lista yfir þá 40 einstaklinga sem greiða hæsta skatta hérlendis samkvæmt álagningaskrá. Á sama tíma eru þær skrár gerðar tímabundið aðgengilegar og nokkrir íslenskir fjölmiðlar ná í þær, búa til lista yfir tekjur einstaklinga eftir atvinnugreinum og selja forvitnum almenningi sem byggja á skránum.

Þær skattgreiðslur sem tilteknar eru í álagningarskrá gefa þó ekki alltaf raunsanna mynd af tekjum Íslendinga. Sumir sem greiða himinháa skatta hafa getað beðið þangað til eftir að álagningarskráin er birt og talið svo fram. Þannig hafa þeir sloppið við að lenda á útsendum lista ríkisskattstjóra, og að nöfn þeirra birtist í flestum fjölmiðlum landsins. Og í álagningaskránum kemur bara fram hverjar heildargreiðslur viðkomandi vegna opinberra gjalda voru. Þar er ekki hægt að sjá t.d. hversu mikið hver einstaklingar þénaði í launatekjur og hversu háar fjármagnstekjur þeirra voru. Það skiptir umtalsverðu máli í ljósi þess að staðgreiðsla skatta af launatekjum er á bilinu 36,94 til 46,24 prósent að útsvari meðtöldu en fjármagnstekjuskattur var 20 prósent þangað til um síðustu áramót þegar hann var hækkaður upp í 22 prósent.

Ef einstaklingur er með þorra tekna sinna í formi fjármagnstekna þá borgar hann mun minna hlutfall af tekjum sínum til ríkissjóðs en ef hann er með þær í formi launatekna.

Upplýsingar um það hvernig tekjur fólks skiptast, og tæmandi upplýsingar um hverjir borga hvað í skatta, er hins vegar hægt að finna í svokallaðri skattskrá. Þessum upplýsingum hefur vefurinn Tekjur.is safnað saman og gert aðgengilegar á stafrænu formi. Vefurinn fer í loftið í dag og hægt er að komast inn á hann á heimasíðu Kjarnans.

Þar birtast upplýsingar um tekjur allra Íslendinga á árinu 2016 sem eru 18 ára og eldri, og yngri en 100 ára, með sama hætti og þær birtast í skattskránni. Og þar kemur meðal annars fram að sex Íslendingar voru með fjármagnstekjur sem voru yfir einum milljarði króna á því ári.

Hægt er að lesa ítarlega fréttaskýringu um málið í nýjasta tölublaði Mannlífs sem kom út í morgun og á vef Kjarnans.

Hér er listi yfir 40 tekjuhæstu Íslendingana. Allar upplýsingar í töflunni eru úr skattskrá.

Tími til aðgerða er að renna út

12. október, 2018 00:00

Ef ekki verður gripið til róttækra aðgerða við draga úr hnattrænni hlýnun geta afleyðingar orðið alvarlegar samkvæmt skýrslu sem birtist á vegum Loftlagsnefndar Sameinuðu þjóðanna.

Osaka, Alexandría, Sjanghæ, Rio de Janeiro og Miami munu að fullu eða stórum hluta hverfa undir sæ. Kóralrifin deyja endanlega út. Svæsnar hitabylgjur og langvarandi þurrkar verða algengari sem og fellibylir sem verða bæði öflugri og bera með sér meiri úrkomu. Sjávarmál hækkar og Norðurskautið verður íslaust yfir sumartímann. Milljónir manna verða á flótta og fátækt stóreykst. Höfin halda áfram að súrna með tilheyrandi aflabresti. Þetta og meira til eru afleiðingarnar ef ekki verður gripið til róttækra aðgerða við draga úr hnattrænni hlýnun, samkvæmt skýrslu sem birtist á vegum Loftlagsnefndar Sameinuðu þjóðanna. Fram kemur í skýrslunni að þrátt fyrir kolsvart útlit sé enn tími til að bregðast við. Draga þarf úr kolefnaútblæstri um 45 prósent fyrir árið 2030 í stað 20 prósenta líkt og Parísarsáttmálinn segir til um. Það sé hægt með samhentu átaki ríkisstjórna, fyrirtækja og einstaklinga. Kostnaðurinn við aðgerðirnar sé verulegur en þó minni ef ekkert verður að gert.

Um hvað fjallar skýrslan?

Skýrslan er ein sú umfangsmesta sem gerð hefur verið um málefnið og er henni ætlað að verða leiðarvísir um loftlagsaðgerðir í náinni framtíð. Hún var tvö og hálft ár í smíðum og dregur saman niðurstöður yfir sex þúsund vísindalegra rannsókna. Í skýrslunni er dregin upp sviðsmynd af því hver áhrifin verða af hnattrænni hlýnun upp á 1,5 gráður (miðað við hitastig fyrir iðnbyltingu) og þau borin saman við áhrifin af 2 gráðu hlýnun eins og markmið Parísarsáttmálans kveða á um. Vert er að taka fram að ríki heims eru langt frá því að uppfylla ákvæði Parísarsáttmálans og að óbreyttu muni hitastigið hækka um 3 gráður áður en öldin er úti. Það myndi gjörbreyta núverandi heimsmynd.

Hver eru viðbrögðin?

Það er samhljóma niðurstaða vísindamanna að grípa þarf til mun róttækari aðgerða en Parísarsáttmálinn kveður á um ef ekki á illa að fara. Skýrslan er afdráttarlaus hvað það varðar. Hins vegar hefur verið gagnrýnt að orðalag samantektar skýrslunnar sem send var þjóðarleiðtogum hafi verið mildað vegna þrýstings frá Bandaríkjunum, Sádi-Arabíu og fleiri olíuframleiðsluríkjum. Skýrslan verður lögð til grundvallar í komandi loftlagsviðræðum í Katowice í Póllandi í desember en erfitt er að sjá að það takist að sannfæra stjórnmálamenn um að grípa til róttækari aðgerða en Parísarsáttmálinn kveður á um. Þannig hafa stjórnvöld í Ástralíu útilokað að hætta kolaframleiðslu líkt og lagt er til í skýrslunni.

Hvað með Ísland?

Ísland er ekki undanskilið áhrifum hnattrænnar hlýnunar. Hitastig hlýnar og jöklar halda áfram að hopa og gangi sviðsmyndir um loftlagsbreytingar eftir gæti Langjökull tapað 85% af rúmmáli sínu. Samhliða því gæti tíðni eldgosa aukist. Súrnun í hafi mælist meiri umhverfis Ísland en annars staðar og haldi sú þróun áfram getur það haft veruleg áhrif á fiskistofna í efnahagslögsögunni. Vegna aukinna hlýinda er viðbúið að nýjar dýrategundir nemi land á sama tíma og aðrar hverfa.

Hvað getur þú gert?

Breytt neysluhegðun er lykilþáttur í baráttunni gegn hnattrænni hlýnun. Til að mynda með því að ganga eða hjóla þegar það er kostur, en að öðrum kosti notast við almenningssamgöngur. Ef nauðsynlegt þykir að nota bíl að velja þá rafmagnsbíl. Minni neysla skilar sér í minni úrgangi sem síðan er best að endurvinna eða endurnýta. Loks er hægt að ganga í þrýstihópa sem beita sér fyrir umbótum og kjósa þá flokka sem eru líklegir til að ráðast í þær.

Hringlandaháttur við Hringbraut

12. október, 2018 00:00

Upphaflega átti Nýi Landspítalinn (NLSH ohf.) að fá sjúkrahótelið afhent fullbúið á vormánuðum 2017 en fyrsta skóflustungan var tekin árið 2015. Síðan hefur verklokum ítrekað verið seinkað. Samkvæmt heimildum Mannlífs stóð til að afhenda húsið 15. september sl. en það hefur ekki gengið eftir.

Ein helsta ástæða tafanna er sú að steinklæðning sem nú er komin utan á húsið hefur verið flóknari og tímafrekari í útfærslu en fyrstu áætlanir gerðu ráð fyrir. Steinklæðningin sem er úr graníti og basalti er sömuleiðis listskreyting hússins og er hún hönnuð af Finnboga Péturssyni myndlistarmanni. Þrátt fyrir þessar tafir er frágangi að innan löngu lokið. Munck Íslandi er aðalverktaki framkvæmdanna en Jón Björnsson, aðstoðarframkvæmdastjóri fyrirtækisins, vildi ekki tjá sig um málið.

Ágreiningur um ábyrgð

Gunnar Svavarsson, framkvæmdastjóri NLSH ohf., segir í skriflegu svari að velferðarráðuneytið geri ráð fyrir að hótelið hefji starfsemi fljótlega eftir að byggingu þess er lokið. „Alþingi úthlutar fjárveitingum til reksturs ríkisstofnana ár hvert með fjárlögum. Rekstur ársins 2019 fellur því á afgreiðslu fjárlaga 2019 sem nú eru til meðferðar á Alþingi,“ segir hann.

Aðspurður hver beri ábyrgð á tjóni vegna tafanna segir Gunnar að NLSH og verktakann greini á um það. „Í samningum milli aðila koma fram tafabætur upp á 300.000 kr. pr. dag pr. verkhluta en verkhlutarnir eru þrír. Verkkaupi hefur þegar greint frá því að samningsgildi tafabóta sé óbreytt. Þar sem verkinu er ekki lokið og fullnaðaruppgjör ekki farið fram hafa verkkaupi og verktaki ekki lagt fram lokakröfur sínar. Hvorki verktaki né verkkaupi hafa því lýst yfir ábyrgð á tjóni sem orðið hefur vegna tafa, enda ekki venja í verkum sem standa yfir. NLSH hefur komið því á framfæri við verktaka að krafist verði tafabóta fyrir þær tafir sem eru á ábyrgð verktakans,“ segir Gunnar en tekur fram að verktaki hafi gert samskonar kröfur vegna tafa og að aðilar hafi verið í viðræðum um hvernig leysa megi ágreininginn. Þá sé ekki tímabært að verkkaupi sé með yfirlýsingar um hvaða aðgerðir séu mögulegar. „Þeir sem hafa hins vegar orðið fyrir mestum skaða eru þeir gestir sem áttu að gista í húsinu, sjúklingar og aðstandendur. Það er óbeinn skaði sem erfitt er að meta í krónum.“

Íhuga málsókn

Birgir Þórarinsson, fulltrúi Miðflokksins í fjárlaganefnd, sagði í samtali við Mannlíf að á fundi nefndarinnar með fulltrúum velferðarráðuneytisins nýverið; hafi verið fullyrt að umframkostnaður vegna byggingarinnar myndi ekki falla á ríkissjóð. „Hins vegar hafa orðið tafir á því að byggingin verði tekin í notkun og það er að sjálfsögðu tjón fyrir ríkið,“ segir hann og bætti við að komið hafi til tals á fundinum að fara í mál við verktakann vegna þess.

Þetta staðfestir Willum Þór Þórsson, formaður fjárlaganefndar. „Ekki hefur viðbótar-útlagður kostnaður fallið til og ráðuneytið telur að enginn viðbótarkostnaður muni falla á ríkissjóð. Hins vegar á eftir að reikna og útkljá tafakostnað, sem vissulega gæti endað sem dómsmál,“ segir Willum í skriflegu svari til Mannlífs.

Ekki fékk staðfest áður en blaðið fór í prentun hvort rekstur sjúkrahótelsins hefjist á þessu ári eða ekki.

Miðað við þriggja stjörnu hótel

Mannlíf hefur heimildir fyrir því að á meðal starfsmanna Landspítala gæti nokkurrar kergju vegna „óþarfa íburðar“ við nýja sjúkrahótelið, á sama tíma og rekstur spítalans sé skorinn við nögl. Þannig séu innréttingar, húsgögn og raftæki sem keypt hafa verið í háum verðflokki. Þá er gagnrýnt að ekki hafi verið samnýtt útboð með Landspítalanum til að ná fram hagstæðara verði. Gunnar svarar því til að NLSH ofh. hafi ekki heimildir til að nýta samninga við þriðja aðila. Hægt sé að nýta rammasamninga séu þeir fyrir hendi en engir slíkir hafi verið fyrir hendi við innkaup búnaðar í sjúkrahótelið. Þá staðfestir Gunnar að keypt hafi verið svokölluð hótelsjónvörp sem eru tæknilega frábrugðin hefðbundnum heimilissjónvarpstækjum. Þessum tækjum sé ætlað að vera í notkun í mörg ár og þau þurfi að vera tilbúin til að mæta væntanlegum framförum í útsendingu sjónvarps. „Öll hönnun tekur mið af sambærilegum verkefnum á Norðurlöndunum og hótelum almennt hér á landi, en hótelið er flokkað sem almennt þriggja stjörnu hótel á markaði þótt um sé að ræða sérhæfingu í nokkrum herbergjum,“ segir Gunnar.

Allar hundrað ferðirnar upp Esjuna voru skemmtilegar

12. október, 2018 00:00

Utanvegshlauparinn Hafdís Guðrún Hilmarsdóttir setti sér metnaðarfullt markmið í mars því hún ætlaði að hlaupa Esjuna 100 sinnum á þessu ári. Um seinustu helgi náði hún markmiðinu og fór í hundraðasta sinn á þessu ári upp að Steini á Esjunni.

Hugmyndin um að fara 100 ferðir upp Esjuna á þessu ári kom til Hafdísar Guðrúnar Hilmarsdóttur þegar hún fór á Esjuna í annað sinn á þessu ári, þann 6. mars, í glampandi sól og snjó. „Það var svo rosaleg gott veður, sól og snjór. Þá datt mér þetta snjallræði í hug,“ segir Hafdís glöð í bragði. Hún deildi hugmyndinni með vinum á vandamönnum á Facebook. „Þegar ég setti þetta á Facebook þá var ekki aftur snúið.“

Spurð út í hvernig fólki í kringum hana hafi litist á markmiðið í upphafi segir Hafdís flesta hafa verið jákvæða fyrir því. „Sumum fannst þetta kannski frekar einhæft og voru með áhyggjur af því að ég yrði leið á þessu. Aðrir voru hræddir um að ég myndi ekki ná þessu, að ég yrði bara hlaupandi upp á Esjuna á jólunum,“ segir Hafdís kímin. „En annars voru flestir bara spenntir. Nokkrir vinnufélagar fylgdust t.d. með og komu svo með í fimmtugustu ferðina í lok maí.“

Hafdís segir ævintýrið hafa byrjað þegar hún skráði sig í 100 kílómetra hlaup í Frakklandi sem fór fram 25. ágúst. Hún skráði sig í byrjun febrúar og hugsaði með sér að Esjuferðir væri góður undirbúningur.

Hafdís er menntuð kennari en starfar sem verkefnastjóri hjá Menntamálastofnun ásamt því að vera í doktorsnámi. Spurð út í hvenær hún hafi fundið tíma til að fara allar þessar Esjuferðir svarar Hafdís: „Ég fór ýmist fyrir eða eftir vinnu eða þá um helgar. Ég held að ég hafi farið á Esjuna á öllum vikudögunum.“

Aðspurð hvort hún hafi einhvern tímann séð eftir að hafa sett sér svona metnaðarfullt markmið svarar Hafdís neitandi. „Nei, ég sá aldrei eftir þessu. Þetta var alltaf skemmtilegt. Þetta var oft erfitt veðursins vegna en alltaf skemmtilegt,“ útskýrir Hafdís sem ætlaði svo að fara beint á Esjuna eftir að blaðamaður náði tali af henni. Hún er því hvergi nærri hætt að hlaupa Esjuna þrátt fyrir að markmiðinu hafi verið náð.

Hafdís fann mikinn mun á líkamlegu formi þegar líða tók á árið. „Já, ég var farin að fara hraðar og hraðar upp og niður. Ég fór hraðast upp að Steini á 34 mínútum, hraðasta ferðin upp og niður var 53 mínútur. Hraðasta ferðin niður var svo 14,59 mínútur, það var hundraðasta ferðin og það er hraðasta skráða ferð sem kona hefur farið samkvæmt Strava.“

Hafdís fór ýmist ein eða með félagsskap góðra vina í Esjuferðirnar en hún náði að fá um 50 manns með sér í hundruðustu ferðina. Hún kveðst vera með mikið keppnisskap og það hafi örugglega verið til þess að hún fór ansi hratt niður fjallið í hundruðustu ferðinni og sló met í leiðinni. „Það voru þrír sterkir karlmenn sem hlupu með mér niður í hundruðustu ferðinni. Það er ekki oft sem ég hef einhvern með mér á leiðinni niður og það hjálpaði örugglega við að ná góðum tíma,“ segir Hafdís.

Hafdís hefur mjög gaman af því að hlaupa fjöll og hefur stundað það af kappi síðustu fimm ár. Á döfinni er svo að finna stórt hlaup erlendis til að taka þátt í. „Undanfarið hefur áhugi minn aukist mikið á að taka þátt í 100 mílna hlaupi einhvers staðar úti, þannig að ég er að skoða það núna.“

Frá ráðgjöf fyrir Sameinuðu þjóðirnar í skúringar

12. október, 2018 00:00

Libertad Venegas er með BA-próf í fjölmiðlafræði og meistaragráðu í félagsfræði. Í heimalandi sínu Mexíkó vann hún meðal annars sem blaðamaður, sjónvarpsfréttamaður og ráðgjafi hjá fjölþjóðlegri nefnd á vegum Sameinuðu þjóðanna. Þegar hún flutti til Íslands til að hefja búskap með íslenskum eiginmanni sínum var eina vinnan sem henni stóð til boða skúringar. Hún segist hafa sætt sig við það, enda vitað að til þess að fá betri vinnu þyrfti hún að læra tungumálið.

Síðan eru liðin sjö ár og Libertad er farin að tala ágæta íslensku, enda hefur hún lokið öllum námskeiðum í tungumálinu sem Málaskólinn Mímir býður upp á. Í dag vinnur hún sem leiðbeinandi á leikskóla, vinnu sem hún segir að sé vissulega gefandi og skemmtileg en kaupið er ekki hátt og þrátt fyrir að Libertad hafi fengið háskólagráður sínar metnar til launahækkunar í leikskólanum langar hana eðlilega til að fá starf sem tengist því sem hún menntaði sig til. Hún segist hafa sótt um allar stöður sem hún hafi séð auglýstar og tengist hennar menntun en aldrei fengið svar við nokkurri umsókn.

„Mig langar í íslenskunám í Háskóla Íslands til að bæta stöðu mína á vinnumarkaðnum,“ segir Libertad þegar hún er spurð hvað hún geti gert til að komast í vinnu sem hæfi menntun hennar. „En þar er eingöngu boðið upp á dagkennslu og ég hef ekki efni á að hætta að vinna til að fara í nám. Ég skil ekki hvers vegna það er ekki boðið upp á íslenskunám við Háskólann á kvöldin. Það þýðir eiginlega bara að námið stendur eingöngu þeim sem eru vel stæðir til boða og við sem ekki höfum efni á að hætta að vinna sitjum eftir. Það finnst mér ekki sanngjarnt. Mér finnst það þurfi að breyta því til að koma til móts við fólk af erlendum uppruna sem virkilega vill læra íslensku og komast inn á íslenskan vinnumarkað.“

Eftir að hafa unnið við skúringar um tíma fékk Libertad vinnu á frístundamiðstöð og síðan á leikskóla. Hún segist margoft áður hafa sótt um vinnu á leikskóla en ekki fengið svar, það hafi verið vinskapur sem kom henni loks í atvinnuviðtal við leikskólastjórann.

„Vinkona mín þekkir leikskólastjórann og í gegnum hana fékk ég atvinnuviðtal og var ráðin. Annars hefði ég ekki fengið þetta starf,“ segir hún ákveðin.

Háskólamenntaðir útlendingar vinna allir á leikskólum

Hvaða áhrif hefur það á sjálfsmyndina og sálarlífið að eiga ekki möguleika á að fá vinnu í samræmi við menntun þína?

„Það er mjög þreytandi til lengdar,“ viðurkennir Libertad. „Ég skil auðvitað að íslenskukunnáttan stendur mér fyrir þrifum en á hinn bóginn virðist það vera landlægt hér að erlent fólk með háskólamenntun fái ekki vinnu við sitt hæfi. Allir háskólamenntaðir útlendingar sem ég þekki vinna á leikskólum. Það er mikilsvert starf og okkur er boðið upp á alls konar námskeið í sambandi við vinnuna en það er vissulega skrýtið að það skuli vera eina starfið sem maður á möguleika á að fá. Ég er orðin fertug og sé ekki fram á að þetta ástand breytist neitt héðan af, svo ég er jafnvel að hugsa um að fara í leikskólakennaranám til að hafa möguleika á betri launum.“

Libertad segir það ekki hjálpa sér að komast inn á íslenskan vinnumarkað að vera gift Íslendingi.

„Hann hefur engin sambönd við fólk í mínum geira,“ segir hún og hlær. „Það virðist skipta miklu máli til að fá vinnu á Íslandi að þekkja rétta fólkið og við erum bara ekki rétt tengd, greinilega.“

Verður að koma til móts við útlendinga

Spurð hvort hún hafi upplifað það að Íslendingar hafi fordóma fyrir erlendu fólki á vinnumarkaði dregur Libertad við sig svarið.

„Já, stundum,“ segir hún og þagnar svo. „Mér finnst vinnuveitendur dálítið tregir til að ráða fólk sem ekki talar fullkomna íslensku, meira að segja í störf sem ekki krefjast íslenskukunnáttu. En mér finnst mér ekki mismunað vegna uppruna míns, alls ekki. Mér finnst hins vegar að íslensk yfirvöld þurfi að koma betur til móts við útlendinga sem vilja læra íslensku og setjast að hér. Það eru voðalega fáir möguleikar í boði eins og staðan er núna.“

Libertad á fimm ára dóttur og meðal annars hennar vegna segir hún ekki koma til greina að flytja aftur heim til Mexíkó til að fá betra starf. Fjölskyldan sé íslensk og hafi byggt upp líf sitt hér, það sé ekki inni í myndinni að rífa hana upp með rótum.

„Mér hefur stundum dottið það í hug að flytja aftur til Mexíkó,“ segir hún. „En maðurinn minn talar ekki spænsku svo hann ætti erfitt með að fá vinnu þar og það gengi ekki. Dóttir mín talar auðvitað bæði spænsku og íslensku en hún er samt Íslendingur og á sínar rætur hér, svo ég held það yrði allt of erfitt að skipta algjörlega um umhverfi og byrja upp á nýtt í landi sem er framandi fyrir hana og manninn minn. Hann á líka yndislega fjölskyldu hér sem við erum mjög tengd þannig að við viljum vera hér áfram og byggja líf okkar upp hér. Ef það kostar að ég fái aldrei tækifæri til að nýta menntun mína og vinna við það sem ég hef mestan áhuga á, þá verð ég bara að sætta mig við það og finna aðrar leiðir. Ég vildi samt óska að það væri ekki svona flókið að komast inn í háskólanám í íslensku til að eiga möguleika á að komast inn á vinnumarkaðinn í krafti menntunar sinnar. Það er það sem helst þarf að breyta, held ég, til að gefa fólki af erlendum uppruna sömu möguleika og öðrum. Ég vona að það breytist sem fyrst.“

Fólk af erlendum uppruna sem flyst til Íslands til að setjast hér að og skapa sér líf á erfitt með að fá vinnu við sitt hæfi. Háskólamenntun annars staðar frá er ekki metin til jafns við íslenska háskólamenntun og gjarnan festist þetta fólk í láglaunastörfum.

Mannlíf ræddi við þrjá útlendinga sem hafa búið á Íslandi árum saman án þess að fá vinnu við sitt hæfi um reynslu þeirra af íslenskum vinnumarkaði og fékk innsýn í baráttuna sem það kostar að komast í vinnu sem hæfir menntun þeirra. Lesa má alla úttektina í nýjasta tölublaði Mannlífs sem kom út í morgun.

Myndir / Heiðdís Guðbjörg Gunnarsdóttir

Fólk er mjög forvitið um þessa þungun

11. október, 2018 00:00

Mynd / Heiða Helgadóttir|Mynd / Fasteignafélagið Trausti|Mynd / Fasteignafélagið Trausti

Anna Þóra Baldursdóttir lagði af stað í ævintýraferð fyrir fimm árum. Hún hélt til Kenía en starfaði stutt sem sjálfboðaliði því örlögin tóku fljótt í taumana.

Í dag er hún enn búsett þar og rekur barnaheimili fyrir ungar mæður. Hún þakkar Snapchat fyrir að hafa óvænt greitt götu sína þegar kom að fjármagni en ræðir hér um baráttuna við sjálfa sig hvað varðar „white savior“ sem og litlu stúlkuna sem er væntanleg í heiminn nú síðar í mánuðinum. Hún segist furða sig á áhuga fólks hvað meðgönguna varði en algengustu spurninguna vera hvernig barnið sé á litinn.

„Fólk er gríðarlega áhugasamt um þessa þungun sem kom mér svakalega á óvart.“

„Fólk sem hefur fylgt mér hvað lengst upplifir að það eigi örlítið í mér. Ég hef því fengið fjöldamargar fyrirspurnir um hvaðan pabbinn sé eða hvort ég hafi farið í tæknifrjóvgun. Ég hef líka verið spurð hvort ég sé staðgöngumóðir. Í grunninn finnst mér hálfhlægilegt að fólk sé að hugsa um þessa hluti hvað mig varðar en mér fannst hins vegar óþægilegt að heyra upplifanir vinkvenna minna sem lenda ósjaldan í því að vera spurðar skrítinna spurninga um mig og þessa meðgöngu.

Engu að síður fannst mér skynsamlegast að fæða barnið heima á Íslandi, aðallega upp á stuðningsnetið hér sem er gríðarlega sterkt. En þess utan hefði ég heldur aldrei fengið frí eða tíma til að sinna nýburanum heima í Kenía á barnaheimilinu. Það var samt ömurlega erfitt að fara í burtu í svona langan tíma sérstaklega þar sem ég veit ekki nákvæmlega hvenær ég mun snúa til baka. Ég ætla að láta það ráðast, en mig langar að hún verði í það minnsta orðin þriggja mánaða upp á bólusetningar og annað að gera. Annars fyndist mér best í stöðunni að hún yrði bólusett að mestu úti enda eru þau með allt þetta auka, sem við erum að borga sérstaklega fyrir hér heima, innifalið.“

„Ég veit líka að við munum alltaf hafa annan fótinn í Kenía þar sem það er hennar annað heimaland.“

„Þá er eflaust betra að hún sé bólusett eftir þeirra reglum. En þetta mun allt skýrast með tíð og tíma. Þungunin sjálf kom mér gríðarlega á óvart sérstaklega í ljósi þess að ég hafði nýverið kynnst pabba hennar og er í dag einhleyp. Hann er jú kenískur en ég hef alveg haldið honum frá sviðsljósinu og mun gera það áfram.“

Texti/ Íris Hauksdóttir.
Mynd / Hákon Davíð Björnsson.
Förðun / Björg Alfreðsdóttir.

Helmer hjónin hittast aftur

11. október, 2018 00:00

Brúðuheimili Hendriks Ibsen hefur lengi verið talið eitt af umdeildustu raunsæisverkum síðari ára. Í verkinu Dúkkuheimilið, annar hluti, hitta áhorfendur fyrir sömu persónur, fimmtán árum síðar, en verkið er sýnt um þessar mundir í Borgarleikhúsinu.

Ibsen skrifaði leikritið um Helmer-hjónin (e. A Doll´s House) árið 1897 en endir verksins var byltingarkenndur, svo ekki sé meira sagt. Eftir sat spurningin, hvað varð um Nóru eftir að hafa yfirgefið mann sinn og börn með þekktasta hurðaskelli bókmenntasögunnar.

Í nýju höfundarverki Lucas Hnath, Dúkkuheimilið, annar hluti, ber Nóra að sömu dyrum, fimmtán árum síðar, og það sem áhorfendur fá fljótt að vita er að hjónin eru enn gift.
Ár er síðan verkið var frumsýnt á Broadway og það var strax tilnefnt besta leikritið á Tony-verðlaunahátíðinni, enda er það skemmtilega skrifað, í anda Ibsens þar sem kjarnastefið um kraft konunnar er haft að leiðarljósi. Leikhúsgestir þurfa ekki að hafa lesið Ibsen eða séð Brúðuheimilið því forsagan kemst vel til skila í þýðingu Sölku Guðmundsdóttur.

Fjölbreytt listform héldu sýningunni á lofti en búningar Stefaníu Adolfsdóttur voru ákveðinn senuþjófur. Nóra sveiflaðist um sviðið líkt og nautabani og ögrar bæði eiginmanninum og úreltum viðhorfum.

Litavalið var jafnframt áhugavert og augljóst að gæði ríktu innan fjölskyldunnar sem þar til nú hafði sópaði vandamálum undir flauelsteppið.
Tónlistin átti sinn þátt í að skapa magnþrungna stemningu Nýja sviðsins þar sem Una Sveinbjargardóttir á heiður skilinn. Leikmynd Barkar Jónssonar birti ískalt og persónuleikalaust heimili sem minnti frekar á grafhýsi en glæsihöll. Lýsing Björns Bergsteins Guðmundssonar jók jafnframt dramatísk áhrif tónlistar og dansatriða sem römmuðu verkið listilega inn undir leikstjórn Unu Þorleifsdóttur.
Dansatriðin áttu stóran þátt í uppfærslunni undir stjórn Sveinbjargar Þórhallsdóttur. Verkið hefst með danshreyfingum sem verða að viðloðandi stefi. Danshreyfingarnar hefði á köflum mátt stytta þó að tilkomumikill tangó hjónanna síðar í verkinu hafi verið táknrænn þar sem Nóra kvaddi endanlega þá undirgefnu konu sem hún eitt sinn var.

Í uppgjöri hjónanna var jafnframt bráðsnjallt að sjá Nóru spegla líkamsstöðu Þorvaldar og beina sjónum að karllægum stellingum þegar kemur að yfirráðaorðræðu.

Margrét Helga Jóhannsdóttir fer með hlutverk barnfóstrunnar Önnu Maríu en viðhorf hennar kallaðist á við hjónin hvort um sig. Lágróma rödd Emmu, dóttur hjónanna, í meðförum Ebbu Katrínar Jónsdóttur, speglaði svo unga Nóru með viðhorf feðraveldisins að leiðarljósi. Textinn hefur nefnilega tvær hliðar svo áhorfendur halda á einhvern hátt með öllum karakterunum fjórum. Ólíkar hugmyndir um ástina, skuldbindingu hjónabandsins, samskipti kynjanna og stöðu konunnar á sannarlega við í samtíma leikhúsi.
Þótt umfjöllunarefnið sé þungt er alltaf stutt í húmorinn, þökk sé Hilmi Snæ Guðnasyni sem lífgerir hér kunnuglegan karakter. Þau Hilmir og Unnur Ösp Stefánsdóttir eru óumdeilanlega miklir þungavigtaleikarar. Ástríðan á milli Nóru og Þorvaldar er enn til staðar og á einhverjum tímapunkti glitti í von um að hjónaband þeirra hlyti farsælan endi. Lok verksins eru þó sterk því Nóra er hvergi nærri hætt í baráttu sinni fyrir frelsi konunnar. Það er vel hægt að mæla með Dúkkuheimili, öðrum hluta, fyrir alla sem vilja komast nær því að skilja hvað það felur í sér að vera manneskja.

Umfjöllunina má finna í 39 tbl. Vikunnar.

Texti/ Íris Hauksdóttir.

Mynd / Grímur Bjarnason.

Hafði ekki orðið drukkinn í 30 ár

11. október, 2018 00:00

Leikarinn Bob Odenkirk drekkur ekki áfengi en féllst á það að drekka sig fullan fyrir hlutverk sem hann fór með árið 2016.

Leikarinn Bob Odenkirk hafði ekki orðið drukkinn í 30 ár þegar hann ákvað að drekka sig fullan fyrir hlutverk sitt í þáttunum Drunk History.

Leikarinn, sem fór með hlutverk í þáttunum árið 2016, greindi nýverið frá því í viðtali við PaleyFest New York að honum hafi þótt afar óþægilegt að drekka sig fullan og að gjörningurinn hafi valdið honum miklum kvíða.

Kvíðinn var svo mikill að hann ákvað næstum því að hætta við að leika í þáttunum. „Það var óþægilegt að verða drukkinn. Ég á börn sem eru orðin unglingar og ég var svolítið hræddur um að verða blindfullur í sjónvarpinu, svona ælandi fullur,“ sagði Odenkirk sem er tveggja barna faðir.

Odenkirk er orðinn 55 ára og hafði ekki drukkið í heil þrjátíu ár áður en hann fór með hlutverk í umræddum þætti. Þess má geta að hann drakk tvo og hálfan gin og tónik og fjögur tekíla-skot. „Ég var klárlega fullur.“

Hann tekur fram að hann hafi ákveðið að taka hlutverkinu þegar hann sá að framleiðandi þáttanna passaði vel upp á hann.

Með meistaragráðu í félagsfræði en fékk bara vinnur við þrif

11. október, 2018 00:00

001 — Mynd / Facebook / Heilbrigðisstofnun Vestfjarða

Libertad Venegas er með BA-próf í fjölmiðlafræði og meistaragráðu í félagsfræði en fær ekki menntun sína metna hér á landi. Fyrst þegar hún flutti til Íslands buðust henni bara vinnur við þrif. Í dag starfar hún á leikskóla.

Fólk af erlendum uppruna sem flyst til Íslands til að setjast hér að á erfitt með að fá menntun sína metna á Íslandi og vinnu við sitt hæfi.

Í nýjasta tölublaði Mannlífs sem kemur út á morgun segja þau Libertad, Harald og Sante Feaster sögu sína.

Libertad Venegas er með BA-próf í fjölmiðlafræði og meistaragráðu í félagsfræði. Í heimalandi sínu Mexíkó vann hún meðal annars sem blaðamaður, sjónvarpsfréttamaður og ráðgjafi hjá fjölþjóðlegri nefnd á vegum Sameinuðu þjóðanna. Fyrst fékk hún aðeins vinnu við skúringar en í dag starfar hún á leikskóla.

Mynd / Heiðdís Guðbjörg Gunnarsdóttir

Ljósmyndir úr ræktinni sagðar valda áhyggjum

11. október, 2018 00:00

Því hefur verið haldið fram að sjálfsmyndir sem teknar eru í miðri líkamsrækt og birtar á samfélagsmiðlum veiti fólki hvatningu. En niðurstöður nýrrar rannsóknar leiða annað í ljós.

Niðurstöður nýlegrar rannsóknar leiddu í ljós að sjálfsmyndir sem teknar eru í líkamsræktarstöð hafa gjarnan neikvæð áhrif á þá einstaklinga sem sjá myndirnar á samfélagsmiðlum. Niðurstöðurnar, sem birtust í læknaritinu Health Communications, sýna að það fólk sem tekur myndir af sér í ræktinni og birtir á samfélagsmiðlum vill oft meina að slíkar myndir veiti öðrum hvatningu. En rannsakendur, þau Tricia Burke og Stephen Rains, komust að því að slíkar myndir hafa oft öfug áhrif á fólk og valda því að það fær áhyggjur af útliti sínu og þyngd.

Rannsóknin leiddi einnig í ljós að þegar fólk sér ræktarmyndir af fólki sem er með svipaðan líkama og það sjálft þá eru meiri líkur á að myndirnar veki upp slæma tilfinningu hjá viðkomandi.

„Ég er með kúnna sem eyða meiri orku í símann sinn heldur en æfinguna, þeir spyrja oft hvort ég geti tekið myndir af þeim,“ segir Kenny Santucci sem rekur líkamsræktarstöðina Solace í New York þegar hann er spurður út í niðurstöður rannsóknarinnar.

Santucci furðar sig á þessu. „Ég hugsa oft með mér: „við erum hérna í miðri æfingu í kringum hóp fólks en þú villt að ég taki mynd af þér“,“ sagði hann í samtali við GQ.

Tískubólur eftirhrunsáranna

14. október, 2018 00:00

Í tilefni þess að 10 ár eru liðin frá falli íslensku bankanna rifjar Mannlíf upp helstu tískustrauma eftirhrunsáranna.

Það var ekki bara efnahagur Íslands sem tók stakkaskiptum við efnahagshrunið. Öll samfélagsgerðin breyttist. Það sem áður þótti sjálfsögð neysluhegðun varð skyndilega litin hornauga og nýjar stefnur og straumar tóku yfir. Í tilefni þess að 10 ár eru liðin frá falli íslensku bankanna rifjar Mannlíf upp helstu tískustrauma eftirhrunsáranna.

Prjónaskapur og hannyrðir

Vinsældir prjónaskapar og hvers kyns hannyrða jukust gríðarlega eftir hrun. Líkt og áður fyrr voru saumaklúbbar orðnir vettvangur handavinnu í stað Tupperware- og hjálpartækjakynninga. Garn og prjónatímarit seldust í bílförmum og víðs vegar um land opnuðu litlar prjónabúðir. Eitt hitamálið eftir hrun var þegar upplýst var að íslenska lopapeysan, sem naut mikilla vinsælda eftir hrun, var í raun og veru prjónuð í Kína en seld sem íslensk hönnun án nokkurra upprunavottorða.

Hamstur

Mitt í allri ringulreiðinni sem fylgdi hruni bankanna var greint frá mögulegum vöruskorti í landinu ef ske kynni að greiðsluþrotið yrði algjört. Margir tóku þá til við að hamstra mat úr verslunum, jafnvel matvörum sem engum hefði dottið í hug að láta inn fyrir sínar varir nokkrum vikum fyrr. Aldrei kom til vöruskorts og því ekki ólíklegt að einhverjir eigi enn lager af niðursoðnum fiskbúðingi eða Campbell´s-súpum uppi í skáp hjá sér.

Lopapeysa og Mugison

Við hrunið leituðu broddborgarar landsins sér að jarðtengingu og fundu hana í lopapeysunni sem varð á skömmum tíma einkennisklæðnaður íslensku þjóðarinnar og leysti þar með jakkafötin af hólmi. Allt íslenskt varð meginstreymis og skyndilega var Mugison orðinn að ofurstjörnu sem ítrekað troðfyllti Hörpu, enda íslenskari listamaður vandfundinn. Mugison var hipsterinn holdi klæddur og í kjölfarið mátti sjá karlmenn úr öllum lögum samfélagsins skarta þykku og miklu skeggi.

Góði hirðirinn

Góði hirðirinn sem selur notaða muni varð ein vinsælasta verslun landsins eftir hrun. Biðraðir mynduðust fyrir utan verslunina skömmu fyrir hádegi þegar nýjar vörur voru teknar inn og var hreinlega barist um bestu bitana. Nú er öldin önnur því endurvinnslustöðvar Sorpu eru smekkfullar og Góði hirðirinn hefur neyðst til að afþakka muni því að þeir seljast ekki. Nýverið hefur meira að segja borið á kvörtunum yfir háu verðlagi í Góða hirðinum og honum jafnvel líkt við Epal.

Framboð

Fjölmargir töldu sig eiga erindi í áhrifastöður eftir hrun, en líkt og svo oft áður var framboðið langt umfram eftirspurnina. Þannig voru 14 stjórnmálaflokkar og Sturla Jónsson í framboði til þings árið 2013. Þá eru ónefndar þær hreyfingar sem ætluðu í framboð en hættu við þegar ljóst var að stemningin var engin. Tvöfaldar kappræður og stórir kjörseðlar eru orðin venjan fremur en undantekningin. Kosningarnar til stjórnlagaþings voru svo sérkapítuli út af fyrir sig þar sem 522 börðust um sætin 25 sem voru í boði. Einn frambjóðandi hlaut eitt atkvæði, væntanlega sitt eigið.

Lukkuriddarar

Lukkuriddarnarnir létu ekki eingöngu til sín taka á stjórnmálasviðinu, heldur einnig í viðskiptalífinu. Margar brjálaðar hugmyndir voru á sveimi fyrir hrun og þótt þeim hafi kannski fækkað eftir hrun, þá voru þær allt eins brjálaðar og tóku á sig aðra mynd – iðulega í tilfelli dularfullra útlendra auðmanna sem ætluðu að nota dýrmætan gjaldeyri til að skapa haug af störfum. Nærtæk dæmi eru hugmyndir um 200 milljarða fjárfestingu ECA Programs sem ætlaði að þjálfa herflugmenn á Keflavíkurflugvelli en reyndist þegar á botninn var hvolft skýjaborgir einar. Eða þegar fyrirtæki að nafni Northern Lights Energy reyndi að fá íslenskan ríkisborgararétt fyrir tíu kanadíska auðmenn í gegnum Alþingi.

Náttúruhobbí

Íslendingar eru miklar hópsálir. Þegar nágranninn kaupir sér græju þarf Íslendingurinn að eignast eins græju, ef til vill eilítið dýrari. Þetta á líka við um áhugamálin. Eftir hrunið þótti ekki fínt að svitna inni í líkamsræktarstöðvum, allra síst þeim sem voru tengdar áberandi persónum í viðskiptalífinu. Og áhugamálin urðu fínni eftir því sem tengslin við náttúruna voru meiri. Allra fínast þótti sjósundið sem eingöngu sérvitringar höfðu stundað fyrir hrun, svo fóru allir að hlaupa og það jafngilti nánast úrsögn úr samfélaginu að birta ekki sjálfu úr Reykjavíkurmaraþoni. Svo þegar efnahagurinn vænkaðist eilítið hoppaði hjörðin í gult spandex og upp á racer-hjólin.

Einfaldur og þjóðlegur matur

Við hrunið þótti skyndilega óviðeigandi að sáldra gullryki yfir matinn sinn eða bjóða upp á prjál eins og prosciutto eða carpaccio. Og að skála í kampavíni varð algjört tabú. Einfaldleikinn tók yfir og skyndilega var ólíklegasta fólk farið að taka slátur og borða innmat. Bjúgu og hamsatólg varð annað og meira en bara mötuneytis-/iðnaðarmannafæða. Þessi bylgja hvarf þó fljótt með túristasprengjunni þegar nýmóðins veitingastaðir spruttu upp eins og gorkúlur. Sölutölur Vínbúðarinnar sýna að þjóðin skálar í sjampói eins og árið 2007 og hver einasta búlla skreytir sig með orðinu „mathöll“. Þegar kjúklingastaðurinn í Suðurveri fer að kalla sig Suðurver mathöll, þá er næsta hrun handan við hornið.

Með tvær háskólagráður í ísbúð

14. október, 2018 00:00

Sante Feaster er með háskólagráður í bæði alþjóðafræðum og mannfræði frá SUNY Cortland-háskóla í New York en á Íslandi stendur hún vaktina í ísbúð við Rauðarárstíg. Ekki beint það sem hún hafði í huga þegar hún ákvað að fara í háskólanám þrátt fyrir þröngan fjárhag en ástin spyr ekki um áður gerð plön og eftir að hafa kynnst íslenskum manni sem hún varð ástfangin af tók Sante sig upp, flutti til Íslands, giftist ástinni sinni og reynir að gera það besta úr stöðunni í atvinnuleitinni, sem hefur verið henni vægast sagt torsótt.

„Ég flutti hingað fyrir einu og hálfu ári til að búa með manninum mínum,“ segir Sante og brosir allan hringinn. „Við giftum okkur í maí í fyrra og síðan hef ég verið að reyna að komast inn á íslenska vinnumarkaðinn. Það er ekki beint auðvelt og ég hef fengið alveg ótrúlega dónalegt viðmót í sumum atvinnuviðtölunum sem ég hef farið í. Ég hef náttúrlega þrennt á móti mér; ég er svört, ég er kona og ég er Ameríkani, það virðist ekki vera vinsælt hér,“ bætir hún við og hlær aftur.

Störfin eingöngu fyrir Íslendinga

Beðin að útskýra menntun sína og hvað það er sem hún sækist eftir að vinna við útskýrir Sante að hún sé svo sem opin fyrir alls konar störfum en hún myndi gjarnan vilja að menntun hennar væri metin hér.

„Ég var í háskóla í fjögur ár og hef tvær háskólagráður, í mannfræði og alþjóðafræðum þar sem ég lagði áherslu á málefni latnesku Ameríku. Ég hef reynt að fá vinnu hér á mínu sérsviði en það virðist vera mjög takmarkað framboð af störfum sem tengjast því. Og þau störf sem eru í boði eru eingöngu ætluð Íslendingum.“

„Ég hef reynt að fá vinnu hér á mínu sérsviði en það virðist vera mjög takmarkað framboð af störfum sem tengjast því.“

Sante hefur þó fundið leið til að nýta menntun sína með því að vinna með kvennahópi sem skoðar rasisma og kynjahyggju á Íslandi og hún segir engan vafa á því að hvort tveggja sé talsvert útbreitt hér. Hvort það eigi þátt í því hversu erfitt henni reynist að fá vinnu við sitt hæfi þori hún þó ekki að fullyrða.

„Ég kenndi um tíma ensku í tungumálaskóla en það var bara hlutastarf og ég þurfti að fá fulla vinnu svo ég hætti því. Ég hef unnið á tveimur veitingahúsum, bæði í Reykjavík og Kópavogi, og nú vinn ég í ísbúð. Það er ekkert hræðilegt en ekki beint það sem mig langar til að vinna við.“

Sante hefur ekki lagt stund á skipulegt nám í íslensku en hún segist þó geta talað dálítið og hún skilji mun meira en fólk geri ráð fyrir sem sé stundum vandræðalegt þegar fólk sé að tala um hana að henni viðstaddri og gangi út frá því að hún skilji ekki neitt. Það sé oft óþægilegt bæði fyrir hana og þá sem eru að baktala hana.

Tala eins og svart fólk í bíómynd

Spurð hvað hún hafi hugsað sér að gera til að komast í starf sem hæfi henni og hennar menntun, segist Sante ekki vita almennilega hvað sé hægt að gera.

„Ég þarf bara að byrja á botninum og vinna mig upp,“ segir hún. „Það er eina leiðin fyrir innflytjendur og ég mun halda því áfram þangað til ég fæ einhverja vinnu sem ég hef áhuga á. Það er ótrúlega erfitt að fá góða vinnu hérna og ég skil ekki alveg hvers vegna. Ég hef víðtæka starfsreynslu á mörgum sviðum, auk menntunarinnar, ég vann bæði með menntaskólanáminu og háskólanáminu til þess að hafa efni á því að mennta mig og ég skil ekki hvaða þröskuldar það eru sem íslenskir vinnuveitendur vilja ekki hleypa mér yfir.“

„Það er ótrúlega erfitt að fá góða vinnu hérna og ég skil ekki alveg hvers vegna.“

Sante segir húðlit sinn kannski eiga þátt í því hversu erfitt henni reynist að fá góða vinnu. Stundum hafi hún á tilfinningunni að þeir vinnuveitendur sem kalli hana í viðtal hafi aldrei talað við svarta manneskju fyrr.

„Það er ekki beint opinskár rasismi í gangi hér en það eru alls konar smáatriði sem ég sé í framkomu fólks sem eru hreinn og klár rasismi. Fólk fer allt í einu að tala eins og svart fólk gerir í amerískum bíómyndum og ég kem alveg af fjöllum, hví í ósköpunum talar fólk öðruvísi við mig en aðra enskumælandi umsækjendur í atvinnuviðtali? Sumir hafa sagt fáránlega hluti um húðina á mér og einn vinnuveitandinn sagði hreint út að ég væri of feit, hvort ég væri viss um að ég gæti unnið starfið sem ég var að sækja um. Ég varð svo hissa að ég gat varla svarað. Mér hafði aldrei dottið í hug að þyngd mín yrði gerð að umræðuefni í atvinnuviðtali, enda hefur hún aldrei komið í veg fyrir að ég gerði það sem ég ætlaði mér. Ég passaði mig samt að sýna ekki hvað ég varð reið því ég vil ekki staðfesta steríótýpuna af reiðu svörtu konunni í hugum fólks. Ég er mjög meðvituð um það að í augum sumra er ég fulltrúi allra svarta kvenna, svo ég passa mig alltaf á hvað ég segi.“

„Sumir hafa sagt fáránlega hluti um húðina á mér og einn vinnuveitandinn sagði hreint út að ég væri of feit, hvort ég væri viss um að ég gæti unnið starfið sem ég var að sækja um. Ég varð svo hissa að ég gat varla svarað.“

Sante er bjartsýn á að henni takist með tímanum að fá vinnu í sínu fagi en þangað til ætlar hún að halda áfram að reyna að klifra upp stigann, eins og hún kallar það. Hún segir þó mikilvægt að innflytjendur láti ekki bjóða sér hvað sem er á vinnumarkaðnum og hvetur fólk til að tala við sitt stéttarfélag og kynna sér réttindi sín, það sé allt of algengt að reynt sé að borga erlendu fólki minna en samningar kveða á um og láta það ekki fá lögbundinn frítíma.

„Við verðum að standa með sjálfum okkur og láta ekki svindla á okkur,“ segir hún ákveðin. „Það er óásættanlegt að erlendir launþegar njóti ekki sömu réttinda og þeir íslensku og við verðum að stoppa það sjálf. Það gerir það enginn fyrir okkur.“

Myndir / Heiðdís Guðbjörg Gunnarsdóttir

Íslendingar áhugasamir um staðgöngumæðrun

13. október, 2018 00:00

Forsvarsmaður ísraelska fyrirtækisins Tammuz Nordic, sem býður fólki upp á milligöngu um staðgöngumæðrun, segir Íslendinga spennta fyrir þessum kosti. Fyrirtækið hélt hér kynningarfund á dögunum og í kjölfarið barst því fjöldi fyrirspurna frá áhugasömum Íslendingum.

„Fólk hefur verið í sambandi við okkur og að minnsta kosti þrjú pör eru mjög áhugasöm um að fara þessa leið, það er að segja að eignast barn með aðstoð staðgöngumóður,“ segir Mikkel Raahede, forsvarsmaður ísraelska staðgöngumæðrunarfyrirtækisins Tammuz Nordic, sem býður fólki upp á milligöngu um staðgöngumæðrun. Mikkel hélt hér á dögunum fyrirlestur fyrir áhugasama um starfsemi fyrirtækisins og þann kost að eignast barn með staðgöngumæðrun. Hann segir fundinn hafa verið ágætlega sóttan og að honum loknum hafi fyrirtækinu borist fjöldi fyrirspurna frá áhugasömum Íslendingum.
„Fólk hefur meðal annars verið forvitnast um siðfræðilegu hliðina og þá lagalegu,“ segir hann, en eins og kunnugt er staðgöngumæðrun ólögleg á Íslandi. Mikkel segir þó ekki ólöglegt fyrir Íslendinga að fá staðgöngumæðrun erlendis, það hafi hann verið fullvissaður um af íslenskum lögfræðingum.

Fyrstu börnin árið 2020
Að hans sögn hafa mestmegnis karlkyns samkynja pör á Íslandi verið í samskiptum við Tammuz Nordic eftir fyrirlesturinn en þjónustan sem fyrirtækið býður upp á stendur bæði gagnkynhneigðum pörum og karlkyns samkynhneigðum pörum til boða og sömuleiðis einstæðum karlmönnum. Vegna íslenskra laga segir Mikkel að töluvert flóknara sé að aðstoða einstæðar konur og lesbíur, þar sem barnið yrði skráð barn staðgöngumóðurinnar og því gæti kona lent í vandræðum með að fá að koma með barnið inn í landið. Hann bendir á að sé faðirinn íslenskur, til dæmis eins og þegar um er að ræða gagnkynhneigð pör eða tvo karlmenn, sé þetta aftur á móti ekki vandamál.

„Fólk hefur verið í sambandi við okkur og að minnsta kosti þrjú pör eru mjög áhugasöm um að fara þessa leið, það er að segja að eignast barn með aðstoð staðgöngumóður.“

Spurður hversu langan tíma taki umsækjendur að fara í gegnum allt ferlið, segir Mikkel að algengur tími sé á bilinu 16 til 18 mánuðir. Umsækjendur þurfi þó fyrst að uppfylla ýmis skilyrði sem Tammuz Nordic setur, rétt eins og konur sem vilja gerast staðgöngumæður þurfa að uppfylla alls kyns kröfur, en þær þurfa m.a. að undirgangast læknisskoðun. „Við ræðum við fólk, metum hæfni þess til að gerast foreldrar og það hefur komið fyrir að við höfum hafnað umsækjendum,“ segir hann en tekur fram að þeir Íslendingar sem hafa átt í samskiptum við fyrirækið eftir fyrirlesturinn komi vel út. Gangi allt vel fyrir sig gætu fyrstu börnin verið komin til væntanlegra foreldra í febrúar árið 2020.

Mótmæli á fyrirlestrinum
Tammuz Nordic hefur starfað í tíu ár og segir Mikkel engin vandamál hafa komið upp hjá fyrirtækinu, engar lögsóknir og að það sé eitt hið virtasta í heimi á sínu sviði. Því hafi komið honum á óvart þegar efnt var til mótmæla vegna fyrirlestursins á Íslandi, en einn mótmælandi mætti á svæðið og kallaði til lögreglu. „Lögreglan yfirheyrði mig og hvarf svo fljótlega af vettvangi, enda átti sér ekkert ólöglegt stað,“ segir hann en kveðst þó skilja þessa afstöðu þar sem staðgöngumæðrun hafi sums staðar á sér illt orð. Tammuz Nordic styðji hins vegar vel við staðgöngumæðurnar og væntanlega foreldra. „Það eina sem við viljum er að hjálpa fólki að gerast foreldrar,“ segir hann.

Ástarsaga tveggja raðmorðingja

13. október, 2018 00:00

Ný kvikmynd um hinn alræmda morðingja Axlar-Björn er vinnslu. Búi Baldvinsson hjá framleiðslufyrirtækinu Hero Produtions segir að hér sé á ferð alveg ný nálgun á söguna.

„Þetta er engan veginn hrollvekja þótt það sé mikið um ofbeldi,“ segir Búi. „Þetta er í raun súrrealísk ástarsaga tveggja raðmorðingja. Axlar-Björn er auðvitað hálfgerð þjóðsaga þar sem raunverulega lítið er vitað hvað gerðist á bænum Öxl á Snæfellsnesi þar sem hann og eiginkona hans, Þórdís Ólafsdóttir, bjuggu. Það gefur okkur svigrúm til að leika okkur með söguna, búa til okkar eigin útgáfu af Birni og Þórdísi. Það er þeirra samband og draumar sem keyrir myndina áfram.“
Sagan um Axlar-Björn er fyrsta kvikmyndin í fullri lengd sem Hero Productions framleiðir í heild sinni en fyrirtækið hefur áður meðframleitt myndir eins og Rökkur, It Hatched og Angels never Cry. Leikstjóri og handritshöfundur myndarinar er Davíð Charles Friðbertsson, tökumaður Eduardo Ramirez og Vilius Petrikas annast framleiðslu. Aðalhlutverkin tvö, hlutverk Þórdísar og Axlar-Björns, eru í höndum Vivian Ólafsdóttur og Hafsteins Gunnars Hafsteinssonar og munu persónurnar verða í jafnstórum hlutverkum í þessari útfærslu sögunnar. Búi segir framleiðendurna hafa gefið sér góðan tíma til að finna réttu leikarana, enda séu Þórdís og Björn flóknar persónur og því hafi þeir viljað vanda valið.
„Okkar Björn er t.d. ekki þessi grimmi morðingi sem margir sjá fyrir sér þegar talað er um Axlar-Björn heldur viðfelldinn og sympatískur maður og það tók tíma að finna rétta leikarann. Þegar Hafsteinn kom í prufu vissum við að hann væri loksins fundinn. Hafsteinn bara smellpassaði í hlutverkið.“

„Sagan byggir á þjóðsögu og þótt henni sé kannski ekki fylgt alveg eftir þá hefur leikstjórinn skapað þarna veröld sem verður ólík öllu öðru.“

En hvers vegna ákváðuð þið að gera þessa mynd – þ.e. hvað var það við söguna sem heillaði ykkur? „Af því að undanfarið hafa helst verið að koma út realískar myndir á Íslandi og þessi mynd verður skemmtilega á skjön við þær. Sagan byggir á þjóðsögu og þótt henni sé kannski ekki fylgt alveg eftir þá hefur leikstjórinn skapað þarna veröld sem verður ólík öllu öðru sem er verið að gera hér núna.“
Spurður hvenær myndin verði sýnd í íslenskum bíóum segist Búi reikna með því að það verði í fyrsta lagi næsta haust. Tökum sé nýverið lokið og gangi eftirvinnslan vel verði myndin tilbúin til sýningar í vor. Stefnt sé að fara með hana á hátíðir í vor og sumar og eftir það liggi leiðin í kvikmyndahús. „Þá verður spennandi að sjá hvernig íslenskir áhorfendur taka henni.“

Tobba og Kalli eignuðust sitt annað barn í gær

13. október, 2018 00:00

Rithöfundurinn og fjölmiðlakonan Tobba Marinósdóttir og unnusti hennar, Karl Sigurðsson, eiguðust stelpu í gær. Þessu greindu þau frá á Facebook fyrr í kvöld.

Tobba fór heila átta daga fram yfir settan dag og hefur talaði opinskátt um það á Facebook og í viðtölum að hún hafi beitt öllum brögðum til að koma barninu í heiminn þegar settur dagur rann upp.

Þetta er annað barn þeirra Tobbu og Kalla en fyrir eiga þau fjögurra ára dóttur.

Þess má geta að nýjasta bók Tobbu er bókin Gleðilega fæðingu sem hún gaf út ásamt Hildi Harðardóttur fæðingarlækni og Aðalbirni Þorsteinssyni svæfingalækni.

Átján mánaða barátta við kerfið

13. október, 2018 00:00

Harald Schaller hefur búið á Íslandi í ellefu ár, stundaði háskólanám hér og lítur á sig sem Íslending þótt hann sé ekki innfæddur. Hann kom hingað upphaflega sem skiptinemi og líkaði svo vel að hann ákvað að koma aftur og setjast hér að. Hann lauk háskólanámi í iðnverkfræði í heimalandi sínu Þýskalandi en þegar hann hugðist nýta þá menntun á Íslandi kom babb í bátinn.

Verkfræðingafélag Íslands neitaði að staðfesta gráðu hans í iðnverkfræðinni og eftir að hafa reynt að hefja framhaldsnám í sinni grein við Háskóla Íslands söðlaði hann um og hóf að nema umhverfis- og auðlindafræði og síðar landafræði. Hann starfar í dag sem verkefnastjóri í Þjóðgarðinum á Þingvöllum og unir glaður við sitt, en hann segir baráttuna við að fá menntun sína metna á Íslandi hafa tekið mikið á sig.

„Ég ætlaði upphaflega bara að vera hálft ár sem skiptinemi á Íslandi en mér líkaði svo vel hér að ég ákvað að framlengja dvölina og var hér í heilt ár,“ segir Harald spurður um ástæðu þess að hann settist að á Íslandi. „Svo fór ég aftur heim til Þýskalands og lauk háskólanáminu í iðnverkfræði þar. Eftir að náminu lauk áttaði ég mig á að mig langaði til að læra meira og kom aftur til Íslands til að hefja framhaldsnám í iðnverkfræði við Háskóla Íslands.“

Mátti kalla sig tæknifræðing
Sú áætlun fór þó ekki alveg eins og Harald hafði hugsað sér og lendingin varð sú að hann skipti um námsbraut og hóf nám í umhverfis- og auðlindafræðum. Hvernig stóð á því?

„Áður en ég gat hafið framhaldsnám í iðnverkfræði setti Háskóli Íslands það skilyrði að ég lyki tveimur kúrsum í stærðfræði, sem voru kenndir á íslensku. Þeir áttu líka í erfiðleikum með að finna leiðbeinanda fyrir mig og á endanum varð þetta bara of flókið svo ég skipti yfir í umhverfis- og auðlindafræðina sem síðar leiddi mig yfir í landafræðina.“

Í framhaldi af náminu starfaði Harald að rannsóknum sem tengdust ferðamennsku og landafræði fyrir HÍ. Hann segir hlæjandi að þetta hafi verið löng og flókin leið, þrettán ára háskólanám en hann lauk M.Sc-gráðu í landafræði vorið 2016 og fór síðan að velta fyrir sér möguleikum sínum á starfi við sitt hæfi. Hann hafði með fram náminu unnið við alls kyns störf tengd ferðamannaiðnaðinum, á hótelum, börum, upplýsingamiðstöð fyrir ferðamenn og sem leiðsögumaður en hann segist fljótt hafa áttað sig á því að til þess að geta unnið vinnu við sitt hæfi á Íslandi yrði hann að læra íslensku betur.

„Ég vildi ekki festast í ferðamannaiðnaðinum svo ég reyndi að fá gráðuna mína í iðnverkfræðinni staðfesta af íslenskum yfirvöldum svo ég mætti kalla mig iðnverkfræðing og gæti unnið sem slíkur hér á landi. Það var þá sem vandræðin byrjuðu.“

„Ég vildi ekki festast í ferðamannaiðnaðinum svo ég reyndi að fá gráðuna mína í iðnverkfræðinni staðfesta af íslenskum yfirvöldum svo ég mætti kalla mig iðnverkfræðing og gæti unnið sem slíkur hér á landi. Það var þá sem vandræðin byrjuðu. Það ferli tók eitt og hálft ár, þrátt fyrir að ég hefði staðfestingu á gráðunni frá háskólanum mínum í Þýskalandi. Umsóknin fór til ráðuneytisins sem síðan bað Verkfræðingafélag Íslands um álit. Þeir úrskurðuðu að ég mætti ekki kalla mig iðnverkfræðing en ég mætti segjast vera með BS-gráðu í tæknifræði. Það tók mig sem sagt átján mánuði af rökræðum við Verkfræðingafélagið að fá þessa niðurstöðu þrátt fyrir samninga á milli Evrópusambandsins og Íslands um að nám mitt í Þýskalandi jafngildi BS-gráðu í iðnverkfræði og einu ári af námi á masters-stigi í greininni að auki. Það voru mikil vonbrigði að fá það ekki viðurkennt hér og á endanum gafst ég bara upp á þessu ströggli og sætti mig við að ég gæti aldrei unnið sem iðnverkfræðingur á Íslandi.“

Forréttindi að vera frá Mið-Evrópu
Eftir þessa baráttu fór Harald að leita sér að starfi við eitthvað sem tengdist námi hans í umhverfis- og auðlindafræðinni og hann segir það hafa verið sitt lán að rekast á auglýsingu um starf sem landvörður í þjóðgarðinum á Þingvöllum. Hann fékk starfið og vann sig síðan upp í það að verða verkefnastjóri í þjóðgarðinum þar sem hann vinnur í dag. Spurður hvort það sé ekki dálítið ótengt því sem hann menntaði sig til viðurkennir hann að það sé auðvitað ekki það sem hann hafi hugsað sér þegar hann hóf námið en hann hafi ákveðið að setja það ekki fyrir sig og telji sig í dag hafa dottið í lukkupottinn við það að fá þetta starf. Þetta ferli hafi sýnt honum fram á að það sem sagt er um að þegar einar dyr lokist opnist aðrar sé satt.

Aðspurður hvað valdi því að hann hafi ákveðið að gera Ísland að heimalandi sínu þrátt fyrir vonbrigðin sem úrskurður Verkfræðingafélagsins olli honum svarar Harald að það sé svo sem ekkert einfalt svar við þeirri spurningu.

„Þegar ég kom hingað fékk ég þá tilfinningu að hér gæti ég látið hvað sem væri gerast,“ segir hann. „Heima í Þýskalandi fannst mér stundum að alls konar reglugerðir og stíf lagskipting samfélagsins stæði manni fyrir þrifum. Hér eru allir möguleikar opnir og maður kemst ótrúlega fljótt inn í hugsunarháttinn „þetta reddast“. Og þótt það sé reyndar ekki góð stefna fyrir stjórnvöld til að stjórna landinu þá gefur hún einstaklingum ótrúlegt frelsi til að fara alls konar krókaleiðir í lífinu. Það hentar mér vel.“

Harald er 39 ára gamall og þótt hann sé samkynhneigður tilheyrir hann samt menginu „hvítur miðaldra karlmaður“ sem hann viðurkennir fúslega að gefi honum forskot fram yfir ýmsa aðra útlendinga sem vilja lifa og starfa á Íslandi. Það sé líka ákveðin virðing borin fyrir fólki frá Mið-Evrópu og hann hafi því ekki upplifað fordóma fyrir útlendingum á eigin skinni.

„Ég geri mér grein fyrir því að þótt ég tilheyri minnhlutahópi sem samkynhneigður karlmaður nýt ég samt forréttinda hér,“ segir hann. „Ég hef alveg orðið var við fordóma fyrir öðrum útlendingum og ég held að það þurfi virkilega að fara að taka á þeim málum. Það gengur ekki í nútímasamfélagi að fólk sé fordæmt út frá húðlit eða uppruna.“

Myndir / Heiðdís Guðbjörg Gunnarsdóttir

Hroki og hleypidómar

12. október, 2018 00:00

Það virðist vera fyrir löngu orðið landlægt hér að aðflutt fólk með háskólamenntun fái ekki vinnu við sitt hæfi og mýmörg dæmi eru um að slíkt fólk sinni láglaunastörfum. Í Mannlífi í dag er rætt við fólk sem hefur búið á Íslandi um árabil en ekki enn fengið starf sem það hefur menntun til. Fólk sem vill búa hér, læra íslensku og taka þátt í atvinnulífinu af fullum krafti en fær ekki menntun sína metna og er sjaldan eða aldrei boðað í starfsviðtöl þegar það sækir um vinnu. Gerist það á annað borð segist sumt þeirra hafa mætt einkennilegum viðhorfum – jafnvel ótrúlegustu fordómum.

Þannig greinir einn viðmælenda, háskólamenntuð kona af erlendum uppruna, frá því að sumir atvinnurekenda hafi gert óviðeigandi athugasemdir við húðlit hennar í atvinnuviðtölum. Einn hafi hreinlega sagt með berum orðum að hún væri of feit til sinna starfinu sem hún sótti um. „Ég þarf bara að byrja á botninum og vinna mig upp,“ lýsir konan í viðtalinu. „Það er eina leiðin fyrir innflytjendur og ég mun halda því áfram þangað til ég fæ einhverja vinnu sem ég hef áhuga á.“

Mannlíf hafði samband við fjölmarga einstaklinga vegna málsins og fæstir vildu koma í viðtal. Annaðhvort taldi fólk að það myndi engu breyta, það væri fyrir lifandis löngu búið að sætta sig við að fá hér aldrei góða vinnu eða það treysti sér ekki í viðtal einfaldlega af ótta við að missa vinnuna, því þótt sú vinna væri kannski erfið og illa launuð þá væri hún þeirra eina lífsviðværi.

Flestum bar saman um að hér sé ótrúlega erfitt að fá störf við hæfi og þeir eiga bágt með að skilja ástæðuna. Hvort menntun þeirra uppfylli raunverulega ekki einhver tiltekin skilyrði eða hvort einskærir fordómar ráði kannski ferð, fordómar sem snúa að menntun sem kemur annars staðar frá en Íslandi eða fordómar sem snúa jafnvel að fólkinu sjálfu, húðlit þess eða uppruna.

Hver svo sem ástæðan er þá er ljóst að við þurfum að gefa fólki af erlendum uppruna sömu möguleika hér og öðrum, eins og umrædd kona orðar það í viðtalinu. Koma til móts við þá sem vilja komast á íslenskan vinnumarkað í krafti menntunar sinnar og kunnáttu, meðal annars með því að setja skýrari reglur um hvernig menntun erlendis frá er metin, auka ráðgjöf sem hjálpar fólkinu að skilja betur kerfið og breyta viðhorfi okkar til þeirra sem setjast hér að. Svo fólk gefist hreinlega ekki upp og jafnvel flytji annað, því varla viljum við missa vel menntaða og reynsluríka einstaklinga úr landi.

Ef við ætlum að byggja hér upp betra og sterkara samfélag þurfum við að nýta alla þá krafta sem okkur bjóðast, burtséð frá því hvort fólk er íslenskt eða „erlent“. Sá hugsunarháttur að „erlent“ vinnuafl sé á einhvern hátt minna virði en íslenskt er löngu úr sér genginn og okkur til skammar.

Nýjasta frá Apple – Apple Watch 4 – iPhone Xs og Xs MAX

12. október, 2018 00:00

Ásgeir Jón Guðbjartsson hjá Epli.is segir frá nýjungum frá Apple.

Í september kynnti Apple nýjustu afurðir sínar, Apple Watch 4, iPhone Xs og iPhone Xs MAX, og iPhone XR, á árlegum viðburði sem fram fór í Steve Jobs Theater við nýju höfuðstöðvar Apple í Kaliforníu. Við hittum Ásgeir Jón Guðbjartsson, markaðsstjóra hjá Epli.is, og skoðuðum nýjustu afurðir Apple sem hafa litið dagsins ljós hjá versluninni og rjúka út eins og heitar lummur.

Áhersla Apple Watch 4 á heilsu og hreyfingu

Hvað hefur nýja útgáfan af Apple Watch 4-úrinu fram yfir eldri gerðina? „Nýja úrið er að miklu leyti endurhannað en er í megindráttum með sama útlit. Skjárinn hefur stækkað um þriðjung og fyllir nú betur út í framhliðina. Úrin sjálf hafa stækkað örlítið, minni útgáfan fer úr 38 millimetrum í 40 millimetra og það stærra úr 42 millimetrum í 44 millimetra. Þetta gefur nýtt pláss fyrir nýjar og flóknari úrskífur með fleiri eiginleikum. Frá því að Apple kynnti fyrsta úrið fyrir þremur árum hefur sýn fyrirtækisins á vöruna þróast mikið. Í stað þess að vera framlenging á símanum og leið til að eiga í samskiptum við vini og vandamenn þá er öll áhersla Apple nú á heilsu og hreyfingu,“ segir Ásgeir.

„Skjárinn hefur stækkað um þriðjung og fyllir nú betur út í framhliðina. Úrin sjálf hafa stækkað örlítið, minni útgáfan fer úr 38 millimetrum í 40 millimetra og það stærra úr 42 millimetrum í 44 millimetra.“

Hver myndir þú segja að væri stærsta breytingin? „Stærsta breytingin í þessa átt er að nú er úrið með innbyggðu hjartalínuriti (ECG) sem er bylting fyrir þá sem þurfa að fylgjast náið með sínum hjartslætti og hefur ekki sést áður í neinu öðru snjallúri. Sá eiginleiki verður í fyrstu eingöngu aðgengilegur í Bandaríkjunum. Nýju úrin nema það ef notandinn dettur og geta hringt sjálfkrafa í Neyðarlínuna ásamt því að senda skilaboð á ICE (In Case of Emergency)-tengiliði ef notandinn hefur verið hreyfingarlaus í mínútu eftir fallið. Jafnframt getur úrið hjálpað til við að finna óreglulegan hjartslátt og aðrar hjartsláttartruflanir.“

Gylltur iPhone Xs og Xs Max

Apple er komið með nýjan arftaka iPhone X sem kom í fyrra. Sá sími kallast iPhone Xs. iPhone Xs er hefðbundin S-uppfærsla. Epli.is er þegar komið með arftakann í sölu og er mikil eftirspurn eftir símanum.

Hverjar eru helstu nýjungarnar í iPhone Xs? „Útlit símans er nánast eins fyrir utan að hann fæst einnig í gylltum lit til viðbótar við svartan og hvítan. Innvolsið er aftur á móti mikið breytt. Nýr A12 Fusion-örgjörvi sem er mun öflugri, ný myndavél með mögnuðum eiginleikum og uppfært Face ID sem aflæsir símann hraðar en áður.“

„Myndavélin tekur margar myndir sem í bakgrunninum púslar þeim saman og gerir eina mynd með ótrúlegri dýpt og magnaðri lýsingu sem kallast Smart HDR. Með þessu nást skýrari og bjartari myndir sem hafa ekki áður náðst á snjallsímum. Í fyrsta sinn er sími frá Apple með stuðningi við tvö SIM-kort, annað hefðbundið og hitt innbyggt í símann eða svokallað eSIM. Sú tækni er þó ekki komin hingað til lands og óvíst hvenær verður. Apple endurtók leikinn frá 2014 þegar fyrirtækið kynnti iPhone 6 í tveimur stærðum. Xs Max er nákvæmlega eins og iPhone Xs, aðeins stærri.“

„Áður hétu stærri símar Apple Plus sem var þá tengt því að stærri síminn hefði eitthvað til viðbótar, til dæmis betri myndavél eða jafnvel tvær í stað einnar. Svo er ekki með Xs Max, hann er bara stærri útgáfa af iPhone Xs. Skjárinn á Xs er 6,5 tommu en ummál símans er svipað og iPhone 8 Plus,“ segir Ásgeir og brosir.

Myndir/ Hákon Davíð Björnsson og úr einkasafni Epli.is

Mínimalískur nútímastíll í sérflokki

12. október, 2018 00:00

Línan býður upp á vandaða og stílhreina danska hönnun úr línu EDGE by Hammel. Þessi danska hönnun og framleiðsla í mínimalískum nútímastíl sem er einstaklega fágaður og möguleikarnir eru óþrjótandi fyrir öll rými heimilisins. Línan er draumur fyrir þá sem aðhyllast mínimalískan stíl og tímalausa hönnun.

Línan býður upp á Edge-hillueiningar frá Hammel. Einingarnar eru stílhreinar með fágað yfirbragð, innblásnar af stórborgarlífsstíl, sem fegra heimilið. Hægt er að raða einingunum upp á ýmsan máta og velja um hvort þær eru hengdar upp á vegg eða fætur settir undir þær.

Edge-línan býður einnig upp á hirslur sem nýtast í hin ýmsu rými heimilisins. Hvort sem er í borðstofuna, sjónvarpsherbergið, ganginn eða í stór alrými. Hugmyndafræðin að baki hönnuninni er sú að hver og einn geti skapað sína eigin útfærslu. Útkoman er undir þér komin með vali á einingum, uppröðun og litasamsetningu, hver og einn getur hannað sitt útlit og verið með sinn eigin stíl.

Edga-grunneiningarnar eru fáanlegar í hvítu, svörtu, garfit-gráu, cappuccion, svarbæsaðri eik og reyktri eik. Jafnframt eru hurðar og skúffuhliðar fáanlegar í sömu litum og gerðum.

OPNUNARTÍMI:
Mánudaga – föstudaga 11-18
Laugardaga 11-16
Bæjarlind 16
201 Kópavogi
Sími: 5537100
Netfang: [email protected]

Vandaður og fallegur íþrótta- og útivistarfatnaður – snið sem virka vel fyrir konur

12. október, 2018 00:00

Kari Traa er ein skærasta skíðahetja Norðmanna og margfaldur ólympíumeistari en þessi glæsilega lína, frá Kari Traa er nefnd eftir henni. Kari Traa kemur sjálf að hönnun og stefnu fyrirtækisins og hefur náð að skapa merkinu vinsældir víða um lönd.

Kari Traa er einstaklega vandaður og fallegur fatnaður og íþróttalínan höfðar vel til kvenna. Sniðin eru kvenleg og litirnir fjölbreyttir. Hver er helsti kosturinn við íþróttafatnaðinn frá Kari Traa? „Línan samanstendur af vörum sem hentar konum í hvers kyns íþróttum, útivist en líka á kaffihúsarölti. Vönduð efni, flottir litir og snið sem virka fyrir konur – enda eru einkennisorð Kari Traa – For Girls by Girls,“ segir segir Sigrún Kristín Skúladóttir hjá Sportís.

Þið bjóðið einnig upp á fallegan og vandaðan ullarfatnað frá Kari Traa. Fyrir hvað er ullarfatalínan helst rómuð? „Kari Traa-ullarlínan er úr 100% merino-ull sem er ofin úr fíngerðum ullarþráðum sem ekki stinga. Ullin temprar og eykur vellíðan hvort sem er í hita eða kulda. Einnig er mikið úrval af mynstrum og litum, frísklegum sem lífga upp á tilveruna.“

Sportís
Mörkinni 6
108 Reykjavík
5201000
www.sportis.is

Listi yfir 40 tekjuhæstu Íslendingana

12. október, 2018 00:00