„Mér fannst vanta hóp, í annars frábæra flóru foreldrahópa á Facebook, sem hefði þann tilgang að auðvelda foreldrum að finna afþreyingu og öðruvísi samverustundir fyrir foreldra og börn á öllum aldri,“ segir Silja Hlín Guðbjörnsdóttir, þrítug móðir og eiginkona í Breiðholtinu. Hún tók sig til og stofnaði Facebook-hópinn Viðburðir fyrir börn og fjölskyldur, til að auðvelda fjölskyldum að finna skemmtilega og áhugaverða viðburði.

„Ég og konan mín erum duglegar að nota helgarnar og tímann eftir vinnu í samveru með dóttur okkar,“ segir Silja, sem á dótturina Agötu Sól sem er tæplega tveggja ára. Á myndinni hér fyrir ofan er Silja lengst til hægri Agötu, og eiginkonu sinni, Önu. „Oftar en ekki er það óskipulögð samvera, enda er óþarfi að gera hvern einasta dag að ævintýri. En oft er gaman að fara á skipulagða viðburði eða taka þátt í einhvers konar félagsstarfi fyrir börnin eða með öðrum fjölskyldum,“ bætir hún við.

Facebook-hópurinn er opinn og er öllum meðlimum frjálst að mæla með viðburðum. Það má með sanni segja að þessi hópur hafi vakið mikla athygli, en á fyrstu tólf tímunum voru meðlimir orðnir rúmlega ellefu hundruð.

„Viðbrögðin eru rosaleg. Fólk sendir mér einnig einkaskilaboð og þakkar mér fyrir, sem er mjög skemmtilegt. En þessi hópur er stofnaður svo ég fái hjálp við eilífðarspurningunni: Hvað ættum við að gera skemmtilegt um helgina? Það er frábært að svo margir geti nýtt sér þetta og hafi áhuga á samveru með börnunum sínum. Það er klárlega hvatning fyrir mig að halda vel utan um þetta og gera alvöru úr þessu,“ segir Silja og bætir við að henni finnist hún oft hugmyndasnauð þegar kemur að afþreyingu fyrir alla fjölskylduna.

„Oftast nær, ef við ætlum að gera eitthvað annað en að fara út á róló, hanga heima eða heimsækja ömmu og afa, verður oftast eitthvað frekar einhæft fyrir valinu. Við höfum nokkrum sinnum farið í Ikea, bara „af því bara“. Þar er náttúrlega smáleikhorn fyrir börn og síðan margt að skoða, en þetta verður til þess að maður kaupir alltaf eitthvað, sama hvort það er matur eða einhverjar Ikea-vörur. Það er nú alveg gott og blessað, en það er kannski óþarfi að samverustundirnar fyrir utan veggi heimilisins tengist einhvers konar neyslu eða verslunum. Mér finnst ég oft svo hugmyndalaus, og veit síðan ekki alveg hvernig ég á að nálgast eða afla mér upplýsinga um viðburði,“ segir Silja, en dóttir hennar elskar allt sem tengist tónlist.

„Dóttir mín er með eindæmum söngelsk og alveg sérstaklega danssjúk. Hún elskar að nálgast tónlist á allan hátt. Um jólin rákumst við á kór að syngja í Mjóddinni og mín dansaði og dansaði. Nú er þetta ekki beint skipulagt fyrir börn en engu að síður geta börn haft gaman að þessu. Það hefði verið fínt að geta planað fleira slíkt en ekki bara detta niður á eitthvað.“

Silja hyggur á að setja saman dagskrá eða samantekt af viðburðum fyrir hverja viku eða mánuðinn og merkja færslur með ákveðnum kassamerkjum, eins og #söngstund og #leikhús, til að auðvelda meðlimum leitina.

„Vonandi bætast fleiri við og við getum haldið uppi líflegum hópi. Ég vildi ekki hafa þetta sem síðu, heldur hóp þar sem allir gætu deilt og spjallað, meira gagnvirkt. Tilgangurinn er auðvitað að auðvelda leitina að skemmtilegum hlutum til að gera og einnig mögulega að hvetja til aukinnar samveru barna og foreldra, barna og annarra barna, og mögulega tengja foreldrana líka.“

Myndir / Úr einkasafni

Fjölmiðlamennirnir Haukur Viðar Al­­freðs­son og Kjartan Guðmundsson ­halda úti hlaðvarpinu Í frjett­um er ­þetta elzt þar sem þeir rifja upp gamlan og á köflum kostu­legan fréttaflutning.

„Við vildum bara koma með aðra nálg­­un á „fréttir vikunnar“, „efst á baugi“, „í vikulok­in“–samantektirnar sem allir þekkja af öllum miðlum,“ segir Haukur þegar þeir eru beðnir um að lýsa hlaðvarpinu í stuttu máli. „Fréttir eru í eðli sínu frekar ein­nota,“ heldur hann áfram. „Þær úreldast á u.þ.b. sólarhring og sjást aldrei aftur, nema við eitthvað grúsk. Svo hefur blaðamennska breyst gríðarlega í gegnum tíðina, ásamt orðfæri blaðamanna og við­­mælenda. Það er gaman að rifja það upp.“

Bítlarnir og karókí

Í fyrsta þættinum fjölluðu Hauk­­ur og Kjartan um Bítlaæðið á 7. áratug síðustu aldar og umfjöll­un íslenskra fjölmiðla um það. Kjartan segir að það hafi verið fróðlegt að sjá hvernig var skrif­að um þessa fjóra „lubbakarla“ frá Liverpool og hvernig þeir trylltu ungmenni þess tíma, sér í lagi „telpu­­krakkana“ eins og það er orðað í einni gamalli ­grein.

„Svo höfum við fjallað um Frostaveturinn mikla 1918 og hörmungarnar sem þá áttu sér stað,“ lýsir hann. ­„Næsti þáttur segir svo frá innreið kara­ókísins til Íslands í upphafi 10. áratugarins. Í einni af fyrstu fréttunum um karaókíið stakk einhver blaðamaðurinn upp á að það yrði nefnt „meðhjálparinn“ á íslensku, en sú íslenskun náði augljóslega ekki góðri fótfestu.“

Spurðir hvaðan hugmyndir að viðfangsefnunum komi svara þeir að á meðan aðrir djamma sitji þeir félagaranir heima hjá sér á síðkvöldum og skoði Tímarit.is. „Þannig að við erum með langan lista af umfjöllunarefnum sem stækkar í sífellu.“

Kjartan bætir við að það sé hreint út sagt stórkost­leg skemmtun að fara yfir þennan gamla frétta­flutning og gaman að sjá hversu margt hefur breyst, en um leið breytist ekkert. „Les­endabréf blaða­nna eru til að mynda sér­­kapí­­tuli út af fyrir sig. Áhersl­urn­ar breytast kannski milli ára og ára­tuga en umkvörtunarefnin eru í meginatriðum þau sömu í dag og fyrir hundrað árum. Mannlegt eðli og tuðþörf eru söm við sig.“

Saga og þróun handklæðisins

En hvernig kviknaði hugmynd­in að hlaðvarpinu?

„Við höf­um eytt ómældum tíma og orku í að spjalla saman á Netinu í mörg ár um allt og ekkert og þykir gaman að tala saman og sýna hvor öðr­um alls konar ­hluti, ekki síst gamlar frétt­ir, eins lúðalegt og það nú er,“ viður­kennir Kjartan. „Þegar hugmynd­in að hlaðvarpi kviknaði datt okkur fyrst í hug að gera langa seríu um sögu og þróun handklæðisins á Vestur­lönd­um, en ákváðum svo að ­víkka pælinguna aðeins út og hafa öll áhugaverð fréttamál síðustu aldar eða svo undir.“

Eruð þið miklir áhuga­menn um sögu?

Eða tengist þetta kannski frekar áhuga á fjöl­miðl­um? „Svo ég tali nú bara fyrir sjálfan mig,“ segir Haukur,

„snýst þetta meira um framsetn­ingu at­burð­anna heldur en atburðina sjálfa. Ef Bítlaþátt­urinn hefði til dæmis bara fjallað um sögu Bítlanna hefði hann eflaust verið bara eins og hver annar Bítlaþáttur, en ­þegar fókusinn var kominn á umfjöllun íslenskra fjöl­­miðla um fyrirbærið á sín­um tíma, við­brögð ­íslenskra ung­menna og fleira fannst mér það fyrst orðið áhugavert.“

En hvar nálgast maður hlað­­varp­­ið?

„Þátturinn er kom­­inn í þessi helstu öpp og við miðum við 2-3 þætti á mánuði,“ svarar hann. „Það tekur mislang­an tíma að undirbúa hvern þátt og við viljum ekki setja okkur einhverja deddlæn sem við stöndum svo ekkert við. En við lofum að vera nokkuð ­duglegir.“

Uppáhaldshlaðvörp

„Ég er í raun alæta á umfjöllunarefni ef hlaðvarparnir sjálfir eru skemmtilegir. Þá get ég alveg hlustað á þá röfla endalaust um eitthvað sem ég hef jafnvel hvorki hundsvit né áhuga á. En af föstum liðum eru Marc Maron og Bill Burr mínir menn. Hálfgerðir síkópatar að röfla um ekki neitt.“ – Haukur

„Ég hlusta aðallega á fótbolta- og körfuboltahlaðvörp þar sem ég er mikill áhugamaður um hvort tveggja. Það er svo mikið af þessum sporthlaðvörpum í gangi að það er í raun full vinna að fylgjast með, en þrjú sem ég reyni að missa alls ekki af eru Liverpool-podcastið Anfield Wrap, Innkastið hjá Fótbolta.net ogLakers Nation, sem fjallar um NBA-liðið Los Angeles Lakers.“ – Kjartan

Þessu hefur verið ótrú­­­lega vel tekið. Fólk búsett úti á landi er að gera sér spes ferð hingað og heilu vina­­­hóparnir fjölmenna á sýning­­ar,“ segir Ása Baldursdóttir, dag­­skrá­­­stjóri Bíó Paradís, um þá ný­­breytni kvikmyndahússins að sýna pólskar myndir og bætir við að þegar mest láti sé húsið eins og pólsk félagsmiðstöð.

„Það er ekki síst gaman að sjá hvað gestirnir eru ánægðir með framtakið. Þeir eru í skýjunum með að íslenskt kvikmyndahús skuli taka sig til og sýna myndir frá föðurlandinu. Fyrstu vikurnar gerðu þeir ekki annað en að þakka starfsfólkinu fyrir og á samfélagsmiðlum hefur þakk­­læt­­­iskveðjum rignt yfir okkur.“

Spurð hvernig hugmyndin hafi kviknað segir Ása kvikmynda­húsinu hafa borist fjölda fyrirspurna frá fólki úti í bæ sem vildi vita hvort það væri möguleiki að taka pólskar myndir til sýninga.

„Þannig að við ákváðum bara að taka smástikkprufu án þess að hafa í raun hugmynd um ­hvernig aðsóknin yrði. Hvort fimm manns myndu mæta eða 100. Við renndum alveg blint í sjóinn með ­þetta,“ viðurkennir hún. Að­­sókn­­­­in hafi sem betur verið góð. Reyndar svo góð að vísa hafi þurft fólki frá þar sem uppselt hafi verið á myndir í forsölu og sé nú unnið í því að bæta við dagskrána til að mæta allri þessari eftirspurn.

Hvers konar myndir er verið að sýna?

„Við erum aðallega að sýna nýjar myndir sem hafa notið vinsælda í Pól­­landi,“ svarar hún. „Þann­ig að við erum kannski að fara svolítið aðra leið en til dæmis á Pólsk­­um kvikmyndadögum þar sem áherslan hefur frekar verið á list­­rænar myndir en endilega vinsælar.“

Í ljósi þess hversu vel hefur tekist til, hefur þá eitthvað komið til tals að reyna að höfða til fleiri hópa?

„Við höfum auðvitað þegar boð­ið upp á kvikmyndaveislur frá Kúbu og Bollywood og svo staðið fyrir japönskum, taílensk­um og rússneskum kvikmynda­dög­um og þýskum kvikmynda­dög­­­­­um sem eru fastur liður í bíó­­­­­inu,“ bendir hún þá á. „En að sjálfsögð­u viljum við reyna að koma til móts við sem flesta enda er Bíó Paradís menningarhús og hlut­­verk þess að auðga kvik­mynda­­­menningu í landinu. Fyrir utan að við erum alltaf opin fyrir skemmtilegum hugmyndum og tilbúin að prófa eitthvað nýtt.“

„Ég held að ég sé háðari hundinum en hún mér. Það er mjög sérstakt samband á milli okkar og hún á hjarta mitt þessi litla dúlla,“ segir Kolbrún Matthíasdóttir sem er búsett í Noregi. Dætur Kolbrúnar hófu nýlega söfnun á norsku hópfjármögnunarsíðunni Spleis fyrir Chihuahua-tíkinni hennar Kolbrúnar, Pöndu. Panda veiktist alvarlega skyndilega fyrr í þessum mánuði og hefur Kolbrún ekki efni á lækniskostnaði fyrir tíkina.

„Panda er sex ára. Hún er rosalega hress og spræk. Alveg meiriháttar hundur og með frábæran persónuleika. Ég og hún eigum mjög sniðuga sögu saman,“ segir Kolbrún, en hún lenti í alvarlegu vinnuslysi árið 2012. Þá var hún aðeins búin að eiga Pöndu í tvo mánuði.

„Ég var að vinna á sjúkrabíl hér í Noregi og var að keyra til að ná í sjúkling með sírenurnar rauðblikkandi. Allt í einu kemur bíll á móti en á þessum vegi var ómögulegt að mæta bíl. Ökumaður bílsins tók ekki tillit til þess að ég væri á sjúkrabíl með sírenurnar á og bara keyrði á móti mér. Ég þurfti að velja hvort ég ætti að keyra út af, keyra á bílinn eða á fjall. Ég ákvað að keyra út af og féll fjörutíu metra niður. Við það eyðilagði ég líkama minn og hef verið að berjast við eftirköst slyssins síðan. Panda var bara hvolpur og þurfti auðvitað athygli, en hún passaði uppá mömmu sína og dró mig á lappir á ný,“ segir Kolbrún.

Lét vita af blóðtappa í hjarta og lungum

Tveimur árum síðar, eða árið 2014, veiktist Panda. Þá var hún send í aðgerð á dýraspítala en ekkert fannst að henni nema sýking í þörmum og Panda braggaðist fljótt. Í október sama ár fékk Kolbrún blóðtappa í hjarta og lungu og telur víst að tíkin hafi bjargað lífi sínu.

„Hún lét mig vita að ekki væri allt með felldu. Hún gróf og gróf í brjóstkassann á mér og hoppaði viðstöðulaust. Þá stóð ég upp og náði varla andanum og taldi best að leita til læknis. Þá lenti ég á gjörgæslu á sjúkrahúsinu. Þegar ég kom heim, beið Panda eftir mömmu sinni og passaði uppá að ég færi út að ganga og tæki lyfin mín. Hún var alltaf að ýta á eftir mér að fara út og hreyfa mig og ég fékk fljótt miklar harðsperrur,“ segir Kolbrún og hlær. Aftur ári síðar lét Panda eiganda sinn vita að eitthvað amaði að.

„Ég ákvað að hunsa hennar viðvaranir því ég var orðin svo þreytt á læknum og sjúkrahúsum. En Panda hélt áfram og lét mig ekki í friði. Loks sögðu dætur mínar mér að fara til læknis út af því hvernig Panda lét og þá var ég komin með blóðtappa í lifrina sem lokaði alveg á blóðflæði til lifrinnar. Ég var í sex vikur í burtu á sjúkrahúsi og hélt að ég myndi deyja, svo háð var ég hundinum,“ segir Kolbrún.

„Hún er líflínan mín“

Svo var það núna í mars að Panda veiktist alvarlega, án nokkurrar viðvörunar.

„Laugardaginn 3. mars hætti hún að drekka en hún hafði þá borðað síðast 1. mars og náði síðast að kúka aðfaranótt föstudagsins. Eftir það fór hún rosalega hratt niður á við. Ég hringdi á lækni á sunnudeginum sem ákvað að koma hingað heim til okkar og kíkja á hana. Dýralæknirinn vildi nefnilega ekki stressa Pöndu upp með spítalaheimsókn því hann veit hvaða þýðingu hún hefur fyrir mig. Hún er líflínan mín,“ segir Kolbrún. Þegar lækninn bar að garði var Panda þjáð af vökvaskorti og þurfti að svæfa hana til að gefa henni laxerolíu í endaþarm, vökva í æð og verkjalyf. Læknirinn hélt að tíkin væri bara stífluð, en um kvöldið vaknaði Panda með sára verki.

„Það mátti ekki koma við hana. Hún grenjaði og grenjaði. Svo datt hún út og inn og á tímabili vissi ég ekki einu sinni hvort hún væri á lífi. Í sjö klukkutíma gekk ég um gólf með hana eins og lítið barn og reyndi allt sem ég gat til að láta henni líða betur, en hún náði ekki að reka við. Ég sá að maginn hennar var að blása upp þannig að ég fór með hana út og ætlaði að leyfa henni að labba aðeins, en það þýddi ekki neitt. Hún vildi ekkert labba vegna verkja,“ segir Kolbrún.

Grét og hélt að hún væri farin

Næsta dag var Panda lögð inn á dýraspítala, hún svæfð á nýjan leik og röntengmyndir teknar af henni. Þá sáu dýralæknar að ristillinn hennar var fullur af lofti. Í sónarmyndum kom fram að engin virkni var í smáþörmunum hennar og höfðu læknar áhyggjur af því. Hún var sett á sýklalyf og fleiri lyf og send aftur heim sofandi með vökva í æð.

„Hún vaknaði mjög rólega og fínt um nóttina og byrjaði á að reka aðeins við. Hún reyndi að skrölta aðeins af stað og var að ranka við sér fram á þriðjudagsmorgun. Á miðvikudag byrjaði hún aðeins að taka við mat og verða Panda aftur. En á fimmtudeginum fór hún aftur niður á við. Ég sat bara og grét og hélt að hún væri að fara. Ég vissi ekki hvað ég gat gert fyrir hana meira.“

Á föstudeginum var Panda orðin mjög slæm og þurfti Kolbrún að sprauta uppí hana vatni á klukkutímafresti. Hún eyddi laugardeginum á dýraspítala þar sem hún var svæfð í þriðja sinn, skoðuð í bak og fyrir, sýni send í ræktun og tíkin sett á morfín. Það kvöld var Kolbrún send heim með alls kyns lyf og sagt að vakta tíkina í tvo sólarhringa, sem hún gerði með hjálp dóttur sinnar og tengdasonar.

„Hún vaknaði um klukkan 2.30 um nóttina og hætti ekki að væla fyrr en hún náði að skakklappast í fangið á mér. Við reyndum að gera allt til að hjálpa henni að losa þetta loft og heyrðum prump reglulega. Þá gaus upp þessi viðbjóðslega lykt úr henni en okkur fannst þetta frábært því það þýddi að þarmarnir voru að fara aftur í gang. Við vonuðum bara að hún myndi kúka, hvar sem er, þess vegna á okkur,“ segir Kolbrún og hlær.

Skrýtinn kúkur eins og þungt hlaup

Á sunnudeginum var Panda hitalaus og daginn eftir náði hún loksins að kúka.

„Þá kemur þessi skrýtnasti kúkur sem ég hef á ævi minni séð. Hann var eins og þungt hlaup. Ég þurfti að taka sýni úr saurnum, sem tókst fyrir rest. Liturinn var óhugnalegur, svona gulgrænn. En mikið svakalega vorum við glöð að sjá þennan stóra hlunk koma út úr henni.“

Síðan þá hefur Panda braggast heilmikið, er búin að hafa hægðir aftur og búin að fara í göngutúra með eiganda sínum. Hins vegar eru læknareikningarnir komnir upp í tíu þúsund norskar krónur, eða tæplega 130 þúsund íslenskar krónur. Það er of stór biti fyrir Kolbrúnu, þar sem veikindin komu eins og þruma úr heiðskýru lofti og hún hafði alls ekki reiknað með þeim. Kolbrún er á örorkubótum eftir fyrrnefnt vinnuslys og má lítið út af bera í heimilisbókhaldinu. Því ákváðu dætur hennar að hefja hópfjármögnun á norsku síðunni Spleis til að eiga fyrir læknakostnaði fyrir Pöndu. Panda er ekki tryggð.

„Ég er svo þakklát öllum þeim sem vilja og geta hjálpað okkur. Við getum öll lent í því að dýrin okkar veikist og að við stöndum ráðalaus frammi fyrir því. Mínir yndislegu dýralæknar senda mér alltaf reikninga eftir á því þeir þekkja okkur mjög vel. Þeir þekkja Pöndu og vita að hún má ekki fara, því þá fer ég líka. Ég vil geta borgað þessa reikninga því læknarnir á spítalanum okkar, Eid Veterinærkontor, björguðu lífi hennar. Í vikunni ætla ég með Pöndu til þeirra með blóm því þessir yndislegu dýralæknar eru ástæðan fyrir því að Panda er á lífi í dag,“ segir Kolbrún, sem að vonum er uppgefin eftir mikið álag síðustu daga.

Hér má sjá myndband af Pöndu þegar hún var sem verst:

Vill ekki sjá að hundurinn þjáist

„Nú krossa ég bara fingur og vona að hún sé á góðri leið með að verða frísk aftur. Það veit enginn af hverju hún varð svona veik. En ég er rosalega þreytt og hef fengið lítinn svefn. En hún tók á sig að vera hjúkrunarfræðingurinn minn í þessi ár og því á Panda þetta inni hjá mér. Hún er með mikinn baráttuvilja og berst hetjulega í gegnum þetta allt saman,“ segir Kolbrún og bætir við:

„Panda er mín hjálparhella á erfiðum dögum. Hún fær mig til að brosa og heldur mér félagsskap þegar ég er sem verst. Ég er öryrki og með mikla verki í allri hægri hliðinni, króníska verki sem ekkert er hægt að gera við. Þess vegna er svo mikil hjálp fyrir mig að hafa hana. Hún les mig eins og opna bók og veit hvernig ég hef það hverju sinni. Ef hún hins vegar verður aftur mjög slæm og þjáist mikið þá fær hún að fara, þó það verði ofboðslega erfitt fyrir mig. Ég er nú eftir allt saman manneskja og vill ekki sjá að hundurinn sem ég elska þjáist.“

Hægt er að styrkja söfnunina með því að smella hér.

Myndir / Úr einkasafni

„Mér fannst vanta hóp, í annars frábæra flóru foreldrahópa á Facebook, sem hefði þann tilgang að auðvelda foreldrum að finna afþreyingu og öðruvísi samverustundir fyrir foreldra og börn á öllum aldri,“ segir Silja Hlín Guðbjörnsdóttir, þrítug móðir og eiginkona í Breiðholtinu. Hún tók sig til og stofnaði Facebook-hópinn Viðburðir fyrir börn og fjölskyldur, til að auðvelda fjölskyldum að finna skemmtilega og áhugaverða viðburði.

„Ég og konan mín erum duglegar að nota helgarnar og tímann eftir vinnu í samveru með dóttur okkar,“ segir Silja, sem á dótturina Agötu Sól sem er tæplega tveggja ára. Á myndinni hér fyrir ofan er Silja lengst til hægri Agötu, og eiginkonu sinni, Önu. „Oftar en ekki er það óskipulögð samvera, enda er óþarfi að gera hvern einasta dag að ævintýri. En oft er gaman að fara á skipulagða viðburði eða taka þátt í einhvers konar félagsstarfi fyrir börnin eða með öðrum fjölskyldum,“ bætir hún við.

Facebook-hópurinn er opinn og er öllum meðlimum frjálst að mæla með viðburðum. Það má með sanni segja að þessi hópur hafi vakið mikla athygli, en á fyrstu tólf tímunum voru meðlimir orðnir rúmlega ellefu hundruð.

„Viðbrögðin eru rosaleg. Fólk sendir mér einnig einkaskilaboð og þakkar mér fyrir, sem er mjög skemmtilegt. En þessi hópur er stofnaður svo ég fái hjálp við eilífðarspurningunni: Hvað ættum við að gera skemmtilegt um helgina? Það er frábært að svo margir geti nýtt sér þetta og hafi áhuga á samveru með börnunum sínum. Það er klárlega hvatning fyrir mig að halda vel utan um þetta og gera alvöru úr þessu,“ segir Silja og bætir við að henni finnist hún oft hugmyndasnauð þegar kemur að afþreyingu fyrir alla fjölskylduna.

„Oftast nær, ef við ætlum að gera eitthvað annað en að fara út á róló, hanga heima eða heimsækja ömmu og afa, verður oftast eitthvað frekar einhæft fyrir valinu. Við höfum nokkrum sinnum farið í Ikea, bara „af því bara“. Þar er náttúrlega smáleikhorn fyrir börn og síðan margt að skoða, en þetta verður til þess að maður kaupir alltaf eitthvað, sama hvort það er matur eða einhverjar Ikea-vörur. Það er nú alveg gott og blessað, en það er kannski óþarfi að samverustundirnar fyrir utan veggi heimilisins tengist einhvers konar neyslu eða verslunum. Mér finnst ég oft svo hugmyndalaus, og veit síðan ekki alveg hvernig ég á að nálgast eða afla mér upplýsinga um viðburði,“ segir Silja, en dóttir hennar elskar allt sem tengist tónlist.

„Dóttir mín er með eindæmum söngelsk og alveg sérstaklega danssjúk. Hún elskar að nálgast tónlist á allan hátt. Um jólin rákumst við á kór að syngja í Mjóddinni og mín dansaði og dansaði. Nú er þetta ekki beint skipulagt fyrir börn en engu að síður geta börn haft gaman að þessu. Það hefði verið fínt að geta planað fleira slíkt en ekki bara detta niður á eitthvað.“

Silja hyggur á að setja saman dagskrá eða samantekt af viðburðum fyrir hverja viku eða mánuðinn og merkja færslur með ákveðnum kassamerkjum, eins og #söngstund og #leikhús, til að auðvelda meðlimum leitina.

„Vonandi bætast fleiri við og við getum haldið uppi líflegum hópi. Ég vildi ekki hafa þetta sem síðu, heldur hóp þar sem allir gætu deilt og spjallað, meira gagnvirkt. Tilgangurinn er auðvitað að auðvelda leitina að skemmtilegum hlutum til að gera og einnig mögulega að hvetja til aukinnar samveru barna og foreldra, barna og annarra barna, og mögulega tengja foreldrana líka.“

Myndir / Úr einkasafni

Fjölmiðlamennirnir Haukur Viðar Al­­freðs­son og Kjartan Guðmundsson ­halda úti hlaðvarpinu Í frjett­um er ­þetta elzt þar sem þeir rifja upp gamlan og á köflum kostu­legan fréttaflutning.

„Við vildum bara koma með aðra nálg­­un á „fréttir vikunnar“, „efst á baugi“, „í vikulok­in“–samantektirnar sem allir þekkja af öllum miðlum,“ segir Haukur þegar þeir eru beðnir um að lýsa hlaðvarpinu í stuttu máli. „Fréttir eru í eðli sínu frekar ein­nota,“ heldur hann áfram. „Þær úreldast á u.þ.b. sólarhring og sjást aldrei aftur, nema við eitthvað grúsk. Svo hefur blaðamennska breyst gríðarlega í gegnum tíðina, ásamt orðfæri blaðamanna og við­­mælenda. Það er gaman að rifja það upp.“

Bítlarnir og karókí

Í fyrsta þættinum fjölluðu Hauk­­ur og Kjartan um Bítlaæðið á 7. áratug síðustu aldar og umfjöll­un íslenskra fjölmiðla um það. Kjartan segir að það hafi verið fróðlegt að sjá hvernig var skrif­að um þessa fjóra „lubbakarla“ frá Liverpool og hvernig þeir trylltu ungmenni þess tíma, sér í lagi „telpu­­krakkana“ eins og það er orðað í einni gamalli ­grein.

„Svo höfum við fjallað um Frostaveturinn mikla 1918 og hörmungarnar sem þá áttu sér stað,“ lýsir hann. ­„Næsti þáttur segir svo frá innreið kara­ókísins til Íslands í upphafi 10. áratugarins. Í einni af fyrstu fréttunum um karaókíið stakk einhver blaðamaðurinn upp á að það yrði nefnt „meðhjálparinn“ á íslensku, en sú íslenskun náði augljóslega ekki góðri fótfestu.“

Spurðir hvaðan hugmyndir að viðfangsefnunum komi svara þeir að á meðan aðrir djamma sitji þeir félagaranir heima hjá sér á síðkvöldum og skoði Tímarit.is. „Þannig að við erum með langan lista af umfjöllunarefnum sem stækkar í sífellu.“

Kjartan bætir við að það sé hreint út sagt stórkost­leg skemmtun að fara yfir þennan gamla frétta­flutning og gaman að sjá hversu margt hefur breyst, en um leið breytist ekkert. „Les­endabréf blaða­nna eru til að mynda sér­­kapí­­tuli út af fyrir sig. Áhersl­urn­ar breytast kannski milli ára og ára­tuga en umkvörtunarefnin eru í meginatriðum þau sömu í dag og fyrir hundrað árum. Mannlegt eðli og tuðþörf eru söm við sig.“

Saga og þróun handklæðisins

En hvernig kviknaði hugmynd­in að hlaðvarpinu?

„Við höf­um eytt ómældum tíma og orku í að spjalla saman á Netinu í mörg ár um allt og ekkert og þykir gaman að tala saman og sýna hvor öðr­um alls konar ­hluti, ekki síst gamlar frétt­ir, eins lúðalegt og það nú er,“ viður­kennir Kjartan. „Þegar hugmynd­in að hlaðvarpi kviknaði datt okkur fyrst í hug að gera langa seríu um sögu og þróun handklæðisins á Vestur­lönd­um, en ákváðum svo að ­víkka pælinguna aðeins út og hafa öll áhugaverð fréttamál síðustu aldar eða svo undir.“

Eruð þið miklir áhuga­menn um sögu?

Eða tengist þetta kannski frekar áhuga á fjöl­miðl­um? „Svo ég tali nú bara fyrir sjálfan mig,“ segir Haukur,

„snýst þetta meira um framsetn­ingu at­burð­anna heldur en atburðina sjálfa. Ef Bítlaþátt­urinn hefði til dæmis bara fjallað um sögu Bítlanna hefði hann eflaust verið bara eins og hver annar Bítlaþáttur, en ­þegar fókusinn var kominn á umfjöllun íslenskra fjöl­­miðla um fyrirbærið á sín­um tíma, við­brögð ­íslenskra ung­menna og fleira fannst mér það fyrst orðið áhugavert.“

En hvar nálgast maður hlað­­varp­­ið?

„Þátturinn er kom­­inn í þessi helstu öpp og við miðum við 2-3 þætti á mánuði,“ svarar hann. „Það tekur mislang­an tíma að undirbúa hvern þátt og við viljum ekki setja okkur einhverja deddlæn sem við stöndum svo ekkert við. En við lofum að vera nokkuð ­duglegir.“

Uppáhaldshlaðvörp

„Ég er í raun alæta á umfjöllunarefni ef hlaðvarparnir sjálfir eru skemmtilegir. Þá get ég alveg hlustað á þá röfla endalaust um eitthvað sem ég hef jafnvel hvorki hundsvit né áhuga á. En af föstum liðum eru Marc Maron og Bill Burr mínir menn. Hálfgerðir síkópatar að röfla um ekki neitt.“ – Haukur

„Ég hlusta aðallega á fótbolta- og körfuboltahlaðvörp þar sem ég er mikill áhugamaður um hvort tveggja. Það er svo mikið af þessum sporthlaðvörpum í gangi að það er í raun full vinna að fylgjast með, en þrjú sem ég reyni að missa alls ekki af eru Liverpool-podcastið Anfield Wrap, Innkastið hjá Fótbolta.net ogLakers Nation, sem fjallar um NBA-liðið Los Angeles Lakers.“ – Kjartan

Þessu hefur verið ótrú­­­lega vel tekið. Fólk búsett úti á landi er að gera sér spes ferð hingað og heilu vina­­­hóparnir fjölmenna á sýning­­ar,“ segir Ása Baldursdóttir, dag­­skrá­­­stjóri Bíó Paradís, um þá ný­­breytni kvikmyndahússins að sýna pólskar myndir og bætir við að þegar mest láti sé húsið eins og pólsk félagsmiðstöð.

„Það er ekki síst gaman að sjá hvað gestirnir eru ánægðir með framtakið. Þeir eru í skýjunum með að íslenskt kvikmyndahús skuli taka sig til og sýna myndir frá föðurlandinu. Fyrstu vikurnar gerðu þeir ekki annað en að þakka starfsfólkinu fyrir og á samfélagsmiðlum hefur þakk­­læt­­­iskveðjum rignt yfir okkur.“

Spurð hvernig hugmyndin hafi kviknað segir Ása kvikmynda­húsinu hafa borist fjölda fyrirspurna frá fólki úti í bæ sem vildi vita hvort það væri möguleiki að taka pólskar myndir til sýninga.

„Þannig að við ákváðum bara að taka smástikkprufu án þess að hafa í raun hugmynd um ­hvernig aðsóknin yrði. Hvort fimm manns myndu mæta eða 100. Við renndum alveg blint í sjóinn með ­þetta,“ viðurkennir hún. Að­­sókn­­­­in hafi sem betur verið góð. Reyndar svo góð að vísa hafi þurft fólki frá þar sem uppselt hafi verið á myndir í forsölu og sé nú unnið í því að bæta við dagskrána til að mæta allri þessari eftirspurn.

Hvers konar myndir er verið að sýna?

„Við erum aðallega að sýna nýjar myndir sem hafa notið vinsælda í Pól­­landi,“ svarar hún. „Þann­ig að við erum kannski að fara svolítið aðra leið en til dæmis á Pólsk­­um kvikmyndadögum þar sem áherslan hefur frekar verið á list­­rænar myndir en endilega vinsælar.“

Í ljósi þess hversu vel hefur tekist til, hefur þá eitthvað komið til tals að reyna að höfða til fleiri hópa?

„Við höfum auðvitað þegar boð­ið upp á kvikmyndaveislur frá Kúbu og Bollywood og svo staðið fyrir japönskum, taílensk­um og rússneskum kvikmynda­dög­um og þýskum kvikmynda­dög­­­­­um sem eru fastur liður í bíó­­­­­inu,“ bendir hún þá á. „En að sjálfsögð­u viljum við reyna að koma til móts við sem flesta enda er Bíó Paradís menningarhús og hlut­­verk þess að auðga kvik­mynda­­­menningu í landinu. Fyrir utan að við erum alltaf opin fyrir skemmtilegum hugmyndum og tilbúin að prófa eitthvað nýtt.“

„Ég held að ég sé háðari hundinum en hún mér. Það er mjög sérstakt samband á milli okkar og hún á hjarta mitt þessi litla dúlla,“ segir Kolbrún Matthíasdóttir sem er búsett í Noregi. Dætur Kolbrúnar hófu nýlega söfnun á norsku hópfjármögnunarsíðunni Spleis fyrir Chihuahua-tíkinni hennar Kolbrúnar, Pöndu. Panda veiktist alvarlega skyndilega fyrr í þessum mánuði og hefur Kolbrún ekki efni á lækniskostnaði fyrir tíkina.

„Panda er sex ára. Hún er rosalega hress og spræk. Alveg meiriháttar hundur og með frábæran persónuleika. Ég og hún eigum mjög sniðuga sögu saman,“ segir Kolbrún, en hún lenti í alvarlegu vinnuslysi árið 2012. Þá var hún aðeins búin að eiga Pöndu í tvo mánuði.

„Ég var að vinna á sjúkrabíl hér í Noregi og var að keyra til að ná í sjúkling með sírenurnar rauðblikkandi. Allt í einu kemur bíll á móti en á þessum vegi var ómögulegt að mæta bíl. Ökumaður bílsins tók ekki tillit til þess að ég væri á sjúkrabíl með sírenurnar á og bara keyrði á móti mér. Ég þurfti að velja hvort ég ætti að keyra út af, keyra á bílinn eða á fjall. Ég ákvað að keyra út af og féll fjörutíu metra niður. Við það eyðilagði ég líkama minn og hef verið að berjast við eftirköst slyssins síðan. Panda var bara hvolpur og þurfti auðvitað athygli, en hún passaði uppá mömmu sína og dró mig á lappir á ný,“ segir Kolbrún.

Lét vita af blóðtappa í hjarta og lungum

Tveimur árum síðar, eða árið 2014, veiktist Panda. Þá var hún send í aðgerð á dýraspítala en ekkert fannst að henni nema sýking í þörmum og Panda braggaðist fljótt. Í október sama ár fékk Kolbrún blóðtappa í hjarta og lungu og telur víst að tíkin hafi bjargað lífi sínu.

„Hún lét mig vita að ekki væri allt með felldu. Hún gróf og gróf í brjóstkassann á mér og hoppaði viðstöðulaust. Þá stóð ég upp og náði varla andanum og taldi best að leita til læknis. Þá lenti ég á gjörgæslu á sjúkrahúsinu. Þegar ég kom heim, beið Panda eftir mömmu sinni og passaði uppá að ég færi út að ganga og tæki lyfin mín. Hún var alltaf að ýta á eftir mér að fara út og hreyfa mig og ég fékk fljótt miklar harðsperrur,“ segir Kolbrún og hlær. Aftur ári síðar lét Panda eiganda sinn vita að eitthvað amaði að.

„Ég ákvað að hunsa hennar viðvaranir því ég var orðin svo þreytt á læknum og sjúkrahúsum. En Panda hélt áfram og lét mig ekki í friði. Loks sögðu dætur mínar mér að fara til læknis út af því hvernig Panda lét og þá var ég komin með blóðtappa í lifrina sem lokaði alveg á blóðflæði til lifrinnar. Ég var í sex vikur í burtu á sjúkrahúsi og hélt að ég myndi deyja, svo háð var ég hundinum,“ segir Kolbrún.

„Hún er líflínan mín“

Svo var það núna í mars að Panda veiktist alvarlega, án nokkurrar viðvörunar.

„Laugardaginn 3. mars hætti hún að drekka en hún hafði þá borðað síðast 1. mars og náði síðast að kúka aðfaranótt föstudagsins. Eftir það fór hún rosalega hratt niður á við. Ég hringdi á lækni á sunnudeginum sem ákvað að koma hingað heim til okkar og kíkja á hana. Dýralæknirinn vildi nefnilega ekki stressa Pöndu upp með spítalaheimsókn því hann veit hvaða þýðingu hún hefur fyrir mig. Hún er líflínan mín,“ segir Kolbrún. Þegar lækninn bar að garði var Panda þjáð af vökvaskorti og þurfti að svæfa hana til að gefa henni laxerolíu í endaþarm, vökva í æð og verkjalyf. Læknirinn hélt að tíkin væri bara stífluð, en um kvöldið vaknaði Panda með sára verki.

„Það mátti ekki koma við hana. Hún grenjaði og grenjaði. Svo datt hún út og inn og á tímabili vissi ég ekki einu sinni hvort hún væri á lífi. Í sjö klukkutíma gekk ég um gólf með hana eins og lítið barn og reyndi allt sem ég gat til að láta henni líða betur, en hún náði ekki að reka við. Ég sá að maginn hennar var að blása upp þannig að ég fór með hana út og ætlaði að leyfa henni að labba aðeins, en það þýddi ekki neitt. Hún vildi ekkert labba vegna verkja,“ segir Kolbrún.

Grét og hélt að hún væri farin

Næsta dag var Panda lögð inn á dýraspítala, hún svæfð á nýjan leik og röntengmyndir teknar af henni. Þá sáu dýralæknar að ristillinn hennar var fullur af lofti. Í sónarmyndum kom fram að engin virkni var í smáþörmunum hennar og höfðu læknar áhyggjur af því. Hún var sett á sýklalyf og fleiri lyf og send aftur heim sofandi með vökva í æð.

„Hún vaknaði mjög rólega og fínt um nóttina og byrjaði á að reka aðeins við. Hún reyndi að skrölta aðeins af stað og var að ranka við sér fram á þriðjudagsmorgun. Á miðvikudag byrjaði hún aðeins að taka við mat og verða Panda aftur. En á fimmtudeginum fór hún aftur niður á við. Ég sat bara og grét og hélt að hún væri að fara. Ég vissi ekki hvað ég gat gert fyrir hana meira.“

Á föstudeginum var Panda orðin mjög slæm og þurfti Kolbrún að sprauta uppí hana vatni á klukkutímafresti. Hún eyddi laugardeginum á dýraspítala þar sem hún var svæfð í þriðja sinn, skoðuð í bak og fyrir, sýni send í ræktun og tíkin sett á morfín. Það kvöld var Kolbrún send heim með alls kyns lyf og sagt að vakta tíkina í tvo sólarhringa, sem hún gerði með hjálp dóttur sinnar og tengdasonar.

„Hún vaknaði um klukkan 2.30 um nóttina og hætti ekki að væla fyrr en hún náði að skakklappast í fangið á mér. Við reyndum að gera allt til að hjálpa henni að losa þetta loft og heyrðum prump reglulega. Þá gaus upp þessi viðbjóðslega lykt úr henni en okkur fannst þetta frábært því það þýddi að þarmarnir voru að fara aftur í gang. Við vonuðum bara að hún myndi kúka, hvar sem er, þess vegna á okkur,“ segir Kolbrún og hlær.

Skrýtinn kúkur eins og þungt hlaup

Á sunnudeginum var Panda hitalaus og daginn eftir náði hún loksins að kúka.

„Þá kemur þessi skrýtnasti kúkur sem ég hef á ævi minni séð. Hann var eins og þungt hlaup. Ég þurfti að taka sýni úr saurnum, sem tókst fyrir rest. Liturinn var óhugnalegur, svona gulgrænn. En mikið svakalega vorum við glöð að sjá þennan stóra hlunk koma út úr henni.“

Síðan þá hefur Panda braggast heilmikið, er búin að hafa hægðir aftur og búin að fara í göngutúra með eiganda sínum. Hins vegar eru læknareikningarnir komnir upp í tíu þúsund norskar krónur, eða tæplega 130 þúsund íslenskar krónur. Það er of stór biti fyrir Kolbrúnu, þar sem veikindin komu eins og þruma úr heiðskýru lofti og hún hafði alls ekki reiknað með þeim. Kolbrún er á örorkubótum eftir fyrrnefnt vinnuslys og má lítið út af bera í heimilisbókhaldinu. Því ákváðu dætur hennar að hefja hópfjármögnun á norsku síðunni Spleis til að eiga fyrir læknakostnaði fyrir Pöndu. Panda er ekki tryggð.

„Ég er svo þakklát öllum þeim sem vilja og geta hjálpað okkur. Við getum öll lent í því að dýrin okkar veikist og að við stöndum ráðalaus frammi fyrir því. Mínir yndislegu dýralæknar senda mér alltaf reikninga eftir á því þeir þekkja okkur mjög vel. Þeir þekkja Pöndu og vita að hún má ekki fara, því þá fer ég líka. Ég vil geta borgað þessa reikninga því læknarnir á spítalanum okkar, Eid Veterinærkontor, björguðu lífi hennar. Í vikunni ætla ég með Pöndu til þeirra með blóm því þessir yndislegu dýralæknar eru ástæðan fyrir því að Panda er á lífi í dag,“ segir Kolbrún, sem að vonum er uppgefin eftir mikið álag síðustu daga.

Hér má sjá myndband af Pöndu þegar hún var sem verst:

Vill ekki sjá að hundurinn þjáist

„Nú krossa ég bara fingur og vona að hún sé á góðri leið með að verða frísk aftur. Það veit enginn af hverju hún varð svona veik. En ég er rosalega þreytt og hef fengið lítinn svefn. En hún tók á sig að vera hjúkrunarfræðingurinn minn í þessi ár og því á Panda þetta inni hjá mér. Hún er með mikinn baráttuvilja og berst hetjulega í gegnum þetta allt saman,“ segir Kolbrún og bætir við:

„Panda er mín hjálparhella á erfiðum dögum. Hún fær mig til að brosa og heldur mér félagsskap þegar ég er sem verst. Ég er öryrki og með mikla verki í allri hægri hliðinni, króníska verki sem ekkert er hægt að gera við. Þess vegna er svo mikil hjálp fyrir mig að hafa hana. Hún les mig eins og opna bók og veit hvernig ég hef það hverju sinni. Ef hún hins vegar verður aftur mjög slæm og þjáist mikið þá fær hún að fara, þó það verði ofboðslega erfitt fyrir mig. Ég er nú eftir allt saman manneskja og vill ekki sjá að hundurinn sem ég elska þjáist.“

Hægt er að styrkja söfnunina með því að smella hér.

Myndir / Úr einkasafni