Fasteignamarkaðurinn er síbreytilegur og brýnt að fylgjast vel með og leita til ráðgjafa ef á þarf að halda. Við hittum Lindu Guðmundsdóttur Lyngmo, vörustjóra einstaklingslána hjá Íslandsbanka, sem hefur ýmis góð ráð fyrir fasteignakaupendur.

„Fólk sem er með lán á húsnæðinu sínu á alltaf að vera meðvitað um stöðu lánanna og helst að vita hversu hátt hlutfall þau eru af fasteignamati eignarinnar á hverjum tíma. Þetta getur skipt máli þegar kemur að lækkun kostnaðar, t.d. þegar heildarfjármögnun eignar fer undir 70% af fasteignamati, er hægt að óska eftir lækkun vaxta á viðbótarláni, sé það til staðar.

Einnig mælum við með að fólk yfirfari reglulega vexti og afborganir lána því markaðsaðstæður breytast, vextir geta breyst og það getur komið sá tímapunktur að það borgi sig fyrir fólk að endurfjármagna lánin sín, sem leiðir til lægri kostnaðar. Mörg lán eru með uppgreiðslugjaldi en vegna þess hvað vextir á húsnæðislánum hafa lækkað mikið undanfarin ár getur samt borgað sig að endurfjármagna. Mjög fljótlegt er að fara yfir þá möguleika með ráðgjafa bankans í húsnæðisþjónustu,“ segir Linda.

„Síðast en ekki síst er sá möguleiki til staðar að greiða aukalega inn á lánin, það er í raun ekkert annað en langtímasparnaður. Við hvetjum alla til að kynna sér úrræði ríkisins um notkun á séreignarsparnaði hvað þetta varðar og athuga hvort það sé eitthvað sem henti þeim, hafi þeir ekki nýtt sér þetta úrræði nú þegar. Ef fólk er í einhverjum vafa um sín mál,hvetjum við það eindregið til þess að hafa samband við ráðgjafa í húsnæðisþjónustu bankanna og fá frekari aðstoð og útskýringar.“

Linda segir jafnframt að varðandi íbúðaverð séu greinendur sammála um að hækkunartaktur undanfarinna mánaða sé að ná ákveðnu jafnvægi. Verð á sérbýlum hækkar meira en verð á eignum í fjölbýli og verð á eignum úti á landi hækkar meira en verð á höfuðborgarsvæðinu. Hvernig þessi þróun komi til með að verða er erfitt að spá fyrir um. Það verði tíminn að leiða í ljós.

Kjör við kaup á fyrstu eign

Er hagstætt að kaupa fyrstu eign í dag? „Síðastliðin þrjú ár hefur verið mikill uppgangur á íslenskum húsnæðismarkaði,“ segir Linda. „Eftirspurn eftir húsnæði hefur verið mikil sem hefur orðið til þess að verð hefur hækkað umtalsvert á eignum um allt land. Samkvæmt nýjustu tölum frá Hagstofu Íslands og Þjóðskrá Íslands hefur aðeins dregið úr þessum hækkunum, að minnsta kosti á höfuðborgarsvæðinu. Það er erfitt að svara þessari spurningu með fullri vissu þar sem ómögulegt er að spá fyrir um hvernig markaðurinn muni þróast á komandi mánuðum eða árum.

Samkvæmt nýjustu mánaðarskýrslu Íbúðarlánasjóðs um húsnæðismarkaðinn kemur fram að fyrstu kaup hafa ekki verið fleiri innan ársfjórðungs síðan 2008, eða svo langt aftur sem tölur Þjóðskrár Íslands ná. Fyrstu íbúðakaupum hefur almennt fjölgað meira en annars konar íbúðakaupum síðan árið 2010. Mögulega á vaxtaumhverfið stóran þátt í þessari þróun en vextir á íbúðalánum hafa haldist lágir undanfarin ár í sögulegu samhengi. Verð á íbúðum hefur ekki hækkað jafnmikið í ár og í fyrra sem gæti haft sitt að segja. Einnig bjóða bankarnir, sem og hið opinbera, upp á sérstök úrræði fyrir fyrstu kaupendur.

Þegar þetta er allt tekið saman þá verður það vonandi til þess að fyrstu kaupendur eigi greiðari aðgang inn á fasteignamarkaðinn heldur en ella.“

Hvernig eru horfurnar í dag fyrir fasteignaeigendur varðanda kaup og kjör? „Líkt og fram hefur komið hafa vextir verið frekar lágir í sögulegu samhengi, fasteignamat hefur hækkað umtalsvert undanfarin ár og hefur kostnaður við endurfjármögnun lækkað umtalsvert miðað við það sem áður þekktist. Þessi atriði, ásamt öðrum, gera það að verkum að það er tiltölulega hagstætt fyrir fólk að hreyfa við lánunum sínum, endurfjármagna, lækka vexti á lánunum sínum og svo framvegis.“

Mynd / Heiðdís Guðbjörg Gunnarsdóttir

Óttar M. Norðfjörð rithöfundur á erfitt með gera upp við sig hvaða bækur hann heldur mest upp á. Honum finnst eiginlega ómögulegt að svara því. Hins vegar segist hann vera alveg tilbúinn að nefna fyrstu bókina sem hreyfði verulega við honum og eins þá síðustu.

„Ég átti fyrstu alvörulestrarreynsluna mína þegar ég var tíu ára og las bókina Bróðir minn ljónshjarta eftir Astrid Lindgren,“ segir hann. „Hún var einfaldlega svo ólík öllum öðrum barnabókum sem ég hafði lesið, bæði svo óhemju sorgleg og hlífði manni engan veginn, sem maður kunni að meta, því barnabækur áttu það til. Og síðan er sagan auðvitað bara svo skemmtileg og litrík, fallegt ævintýri í undraveröld með öllu tilheyrandi. Eftir á að hyggja hefur það væntanlega spilað inn í að ég átti og á eldri bróður þegar ég las hana og sá okkur í bræðrum bókarinnar.“

Hann segir að síðasta bókin sem hann hafi lesið sem hafði áhrif á hann sé Call Me By Your Name eftir André Aciman. „Eftir að ég sá myndina í fyrra las ég bókina loksins og vá! Hún er ótrúleg, ekki löng, en tekst einhvern veginn að fanga svo margt; hin erfiðu unglingsár þegar maður vissi varla í hvorn fótinn átti að stíga, fyrstu sterku ástina í lífi manns, ógleymanlegu æskusumrin sem virtust svo löng og þar sem allt gat gerst, að læra að sjá foreldra sína sem manneskjur með sína eigin drauma og þrár, að missa en fatta að það er í lagi, svo ég nefni nokkur atriði. Ekki spillir fyrir að sagan er vel skrifuð, heimspekileg og gerist á Ítalíu, með allri sinni menningu og sjarma.“

Aðalsteini Jörundssyni, auglýsingastjóra hjá tímaritinu Grapevine, finnst fátt skemmtilegra en að sökkva sér ofan í sjónvarpsþætti og kvikmyndabálka sem hverfast um skemmtilegar, litríkar persónur og spennandi söguheima. Hann viðurkennir blákalt að gæðin þurfi ekkert að vera til að hrópa húrra fyrir svo framarlega sem skemmtanagildið er gott. Þess vegna hafi það verið eins og að detta í lukkupottinn að uppgötva Star Trek á gamals aldri.

„Auðvitað hef ég alltaf vitað af tilvist Star Trek en það var ekki fyrr en fyrir svona tveimur eða þremur árum að sonur minn setti fyrsta þátt af Star Trek: The Next Generation í gang á Netflix að ég ákvað að þarna væri eitthvað sem mig langaði til að skoða betur. Mér er alveg sama þótt gæði myndanna og þáttanna séu jafnmismunandi og sögurnar eru margar. Þarna fann ég heim sem ég gat sökkt tönnunum í. Spennu í bland við heimssýn sem vekur með manni von um betri heim, heim þar sem kynin eru jöfn, kynþáttahatur þekkist ekki og enginn stéttaskipting ríkir, þar sem hvorki peningar né ríkidæmi eru til.“

Deep Space Nine og Star Trek: Enterprise

Hann segist þegar vera búinn að spæna í sig Deep Space Nine og Star Trek: Enterprise. „Deep Space Nine. Ok, leikur flestra leikara í þessum þáttum er kannski vandræðalega lélegur en það er samt alveg hægt að láta sig hafa það að horfa á þá. Sama má segja um Star Trek: Enterprise-þættina þótt flestir trekkarar geti ekki talað um þá án þess að hrækja á gólfið.“

Star Trek: Original Series

Um þessar mundir segist Aðalsteinn þó mest vera að horfa á upprunalegu seríurnar með Kirk, Spock og félögum. „Reyndar finnst mér stíllinn ekki eins skemmtilegur eins og í ýmsu öðru Star Trek-efni og gagnstætt mörgum Star Trek-lúðum fyllist ég engri sérstakri gleði yfir því að horfa á Kirk stara valdsmannslega í myndavélina eða berjast við illa gerð geimskrímsli. En, ég hef einsett mér að horfa á þetta allt og kosturinn er að geta slökkt á sjónvarpinu alsæll eftir hverja atlögu og hlakkað til næsta kafla.“

Erna Kanema Mashinkila ferðaðist á síðasta ári til Sambíu í leit að sjálfri sér. Í heimildamyndinni Söngur Kanemu, sem fer í almennar sýningar í Bíó Paradís 6. september, er þessari örlagaríku ferð gerð skil.

„Ég fór af stað út í þetta þar sem mig langaði til að kynnast betur föðurfjölskyldunni minni og mynda í leiðinni sterkari tengsl við heimaland pabba. Það er nefnilega svo skrítið að þótt Sambía hafi alltaf verið stór hluti af mínu lífi vissi ég voðalega lítið um þetta Afríkuríki, hvað þá Afríku yfirleitt, maður lærir ekki mikið um hana í skólanum,“ lýsir Erna Kanema, 18 ára gömul menntaskólamær sem hefur alist upp í Reykjavík ásamt yngri systur, íslenskri mömmu og pabba frá Sambíu.

Pabbi hennar, Harry, hefur búið á Íslandi í 20 ár og fyrir utan tvær heimsóknir til Sambíu í barnæsku segir Erna Kanema að reynsla hennar af sambíski menningu sé að mestu leyti verið fengin í gegnum hann. Henni fannst hún því ekki þekkja uppruna sinn nógu vel og til að kynna sér hann betur ákváðu hún og fjölskylda hennar að heimsækja Sambíu á síðasta ári, en mamma hennar, Anna Þóra Steinþórsdóttir kvikmyndagerðarkona, fékk að mynda ferðalagið og útkoman varð að heimildamynd, Söngur Kanemu.

„Þetta var rosaleg upplifun,“ segir Erna Kanema um ferðina og brosir, „því ég öðlaðist allt annan skilning á hlutunum en þegar ég heimsótti Sambíu sem barn. Til dæmis vissi ég ekki mikið um bakgrunn pabba og skildi hann stundum ekki. Fannst hann geta verið ógeðslega strangur þegar ég var yngri en núna skil ég af hverju því í Sambíu er það þannig að þú ferð úr því að vera barn yfir í það að vera fullorðinn. Það er ekkert sem heitir að vera unglingur. Það hugtak er ekki til. Að átta sig á þessu eina atriði, að pabbi hafi komið úr svona umhverfi til Íslands hefur verið hjálplegt fyrir okkar samband.“

„Til dæmis vissi ég ekki mikið um bakgrunn pabba og skildi hann stundum ekki. Fannst hann geta verið ógeðslega strangur þegar ég var yngri en núna skil ég af hverju því í Sambíu er það þannig að þú ferð úr því að vera barn yfir í það að vera fullorðinn.“

Eins hafi verið gaman að kynnast tónlistarmenningu og -hefðum Sambíu sem séu talsvert ólíkt því sem þekkist á Íslandi. „Ég er á kafi í tónlist hér, syng í kórum og er að læra söng í djassdeild FÍH og fyrir mig var einstakt að fá að kynnast allt annarri tónlistarmenningu og bera hana saman við það sem ég hef verið að gera. Ég var eiginlega alltaf með upptökutækið í gangi, að taka upp kirkjukóra, messur og meira að segja hljóð í náttúrunni. Mig langaði til að geyma allar minningar sem ég gat,“ segir hún glöð, en þess má geta að tónlist myndarinnar, sem er samin af Árna Rúnari Hlöðverssyni, er meðal annars byggð á þessum upptökum Kanemu Ernu.

Erna Kanema segir að síðast en ekki síst hafi verið dýrmætt að fá að kynnast betur föðurfjölskyldunni. Fram að heimsókninni hafi hún verið svolítið fjarlæg en þarna hafi hún náð að mynda sterkari tengsl við ættingjana og sé nú í reglulegum samskiptum við suma þeirra á Facebook. „Já, áður fyrr voru það þau sem voru meira í sambandi við mig en nú er ég alltaf að senda þeim skilaboð,“ segir hún og hlær.

Sjálf hafi hún öðlast sterkari sjálfsmynd og töluvert dýpri skilning á sjálfri sér eftir heimsóknina til Sambíu. Henni finnst því mikilvægt að börn sem eiga foreldra hvort frá sínum menningarheiminum fái að kynnast uppruna sínum. „Í því samhengi finnst mér að skólar og frístunda- og félagsmiðstöðvar á Íslandi mættu taka meira tillit til annarra menningarheima og gera þeim betri skil. Við eigum að vera miklu opnari fyrir því að læra um aðra menningarheima og af þeim. Ef ég eignast börn vil ég til dæmis að þau séu meðvituð um sinn sambíska bakgrunn. Það er svo mikilvægt að þekkja uppruna sinn.“

Spurð hvort þetta hafi aldrei verið erfitt ferli viðurkennir hún að stundum hafi verið lýjandi að vera með tökulið á hælunum alla daga. Eins hafi henni brugðið svolítið við að sjá lokaútgáfu myndarinnar. „Aðallega vegna þess að þar sem mamma var á bak við vélina var ég ekkert feimin og áttaði mig kannski ekki á því hversu berskjölduð ég yrði. Að því leytinu til er pínkuskrítið að myndin verði sýnd stórum hópi fólks í bíó. Annars gekk þetta vel og ef eitthvað erurðum við mamma bara nánari.“

Mannlíf fékk tvo sérfræðinga, Kristjönu Arnarsdóttur, íþróttafréttakonu á RÚV, og Elvar Geir Magnússon, ritstjóra Fótbolti.net, til að spá fyrir um úrslit leiks Íslenska kvennalandsliðsins gegn Þýskalandi á morgun.

Dáist að íslensku stelpunum

„Ég spái því að við vinnum þetta 2-1 og að Sara Björk Gunnarsdóttir og Elín Metta Jensen skori mörkin. Ég er bjartsýn á að stelpurnar spili vel og ég veit hreinlega að þær eru alveg ofboðslega tilbúnar í þetta verkefni. Það sést á þeim langar leiðir,“segir Kristjana Arnarsdóttir, íþróttafréttakona á RÚV.

Kristjana var ein þeirra sem sá um umfjöllun um HM karla í Rússlandi í sumar og er nú nýbyrjuð í síðbúnu og langþráðu sumarfríi. Hún verður því erlendis og fjarri góðu gamni á morgun þegar flautað verður til leiksins mikilvæga gegn Þjóðverjum klukkan 15 á Laugardalsvelli.

„Það kemur hins vegar ekkert annað til greina en að sjá þennan leik og ég mun finna leiðir til þess, löglegar eða ólöglegar,“segir hún og skellir upp úr. Hún er ánægð með að miðarnir á leikinn hafi rokið út. „Að mínu mati er það sjálfsögð krafa að við fyllum Laugardalsvöllinn í fyrsta sinn á kvennalandsleik og í raun fáránlegt að þurfa að biðja fólk um að mæta. Það gerist varla stærra, að spila á móti stórliði Þýskalands í leik sem gæti tryggt okkur inn á HM í Frakklandi. Það er mikið rætt um karlaknattspyrnu annars vegar og kvennaknattspyrnu hins vegar og muninn á þessu tvennu varðandi umgjörð og fleira og við verðum bara að sýna það í verki að við styðjum stelpurnar og mæta á völlinn.“

Kristjana sér fyrir sér að það fari mikil orka hjá íslenska liðinu í stórleikinn gegn Þýskalandi og býst fastlega við breytingum á byrjunarliðinu milli hans og viðureignarinnar gegn Tékkum sem fram fer á þriðjudaginn. „Ég held að við komum til með að leika varfærnislega gegn Þjóðverjum og treysta á skyndisóknir og föst leikatriði, enda hafa föstu leikatriðin verið að skila sér í leik liðsins síðustu misseri. Ef þær eru þéttar aftast á vellinum og halda skipulagi hef ég trú á því að þetta falli með okkur,“segir hún og bætir við að fjarvera lykilleikmanna á borð við Hörpu Þorsteinsdóttur og Dagnýju Brynjarsdóttur sé vissulega áhyggjuefni en eigi þó líklega ekki eftir að ráða úrslitum.

„Þær hafa lagt svo mikið á sig og eiga svo innilega skilið að vera komnar í þessa stöðu sem þær eru í núna.“

„Auðvitað er alltaf slæmt að missa leikmenn úr hópnum, hvort sem þeir eru í byrjunarliðinu eða ekki, því það hefur áhrif á hópinn í heild sinni og getur hróflað við jafnvægi. Ég fékk bara í magann þegar ég sá að Harpa hafði slitið krossband, það var svo hræðilegt. En við erum með breiðan og góðan hóp og margar ungar stelpur sem hafa komið inn af miklum krafti svo ég hef litlar áhyggjur af þessu.“Íþróttafréttakonan lék lengi knattspyrnu sjálf, meðal annars í yngri flokkum með nokkrum af núverandi landsliðshetjunum. „Ég æfði til dæmis með Söru Björk Gunnarsdóttur, Fanndísi Friðriksdóttur og Berglindi Björgu Þorvaldsdóttur í Breiðabliki og hef fylgst með þessum gömlu liðsfélögum af aðdáun æ síðan. Ég er rosalega stolt af þeim. Þær hafa lagt svo mikið á sig og eiga svo innilega skilið að vera komnar í þessa stöðu sem þær eru í núna. Ég dáist að þessum stelpum,“ segir Kristjana.

Grjótharðir töffarar

„Það er nú þannig með mig að ég er nánast alltaf svartsýnn þegar liðin mín eru að spila, svo ég segi að Þýskaland vinni þennan leik 0-2. Ég vona hins vegar innilega að ég hafi rangt fyrir mér,“ segir Elvar Geir Magnússon, ritstjóri Fótbolti.net.

Elvar hefur fylgst vel með íslenska kvennalandsliðinu í gegnum árin og fylgdi liðinu meðal annars eftir á tvö síðustu stórmót þess, EM í Svíþjóð árið 2013 og EM í Hollandi árið 2017, þar sem hann vann að umfjöllun um liðið og var því í nokkru návígi við leikmenn, þjálfara og starfslið.

„Þegar maður fylgist svona vel með liðinu meðtekur maður betur móralinn í hópnum, hvernig leikmennirnir eru utan vallar og fleira í þeim dúr,“ segir Elvar Geir og hikar ekki þegar hann er spurður að því hvort eitthvert eitt atriði einkenni kvennalandsliðið öðrum fremur. „Það sem er mest einkennandi við íslenska kvennalandsliðið er hvað þetta eru hrikalega miklir töffarar. Þetta eru upp til hópa grjótharðar stelpur sem geisla af sjálfsöryggi og koma hreint fram. Mjög flottar fyrirmyndir sem eru ekkert að „feika það“. Þær eru einfaldlega náttúrulegir töffarar,“segir hann og tekur undir það að slíkir eiginleikar séu nánast lífsnauðsynlegir í fari knattspyrnukvenna þar sem þær hafi heldur betur þurft að hafa fyrir hlutunum í gegnum tíðina. „Það er enn langt í land hvað varðar muninn á umgjörð og fleira hjá körlum og konum í knattspyrnu, eins og ég hef séð á þessum stórmótum. Þróunin í kvennaknattspyrnunni hefur verið ör á undanförnum árum og gengið hratt, en nú finnst mér eins og aðeins sé farið að hægjast á því ferli aftur. En bilið fer þó minnkandi og þetta stefnir í rétta átt, sem er jákvætt.“

„Þetta eru upp til hópa grjótharðar stelpur sem geisla af sjálfsöryggi og koma hreint fram. Mjög flottar fyrirmyndir sem eru ekkert að „feika það“. Þær eru einfaldlega náttúrulegir töffarar.“

Eins og áður sagði var Elvar Geir staddur á EM í Frakklandi sumarið 2017 þar sem flest gekk á afturfótunum hjá íslenska liðinu og því mistókst að ná í stig. Bjóst hann við því þá að liðið yrði í þeirri stöðu að geta tryggt sig inn á HM einungis rúmu ári síðar?„Nei, ég get ekki sagt það, og ég bjóst alls ekki við því að þær myndu vinna Þýskaland á útivelli í fyrri leiknum í undankeppninni. En stelpurnar spila jafnan vel gegn erfiðum andstæðingum, eins og sýndi sig á EM þar sem besta frammistaðan kom gegn Frökkum. Sá leikur tapaðist í raun á einstaklingsmistökum en heildarframmistaðan var góð og uppleggið gekk fullkomlega upp.“

Ritstjórinn segir ekkert launungarmál að íslenska liðið eigi eftir að liggja í skotgröfunum í stórleiknum á morgun. „Freyr þjálfari hefur sjálfur talað um að jafntefli yrðu góð úrslit. Sóknarleikurinn hefur verið akkilesarhæll liðsins að undanförnu og ég gæti trúað því að Telma Hjaltalín Þrastardóttir úr Stjörnunni sem er nýliði í íslenska hópnum, gæti orðið óvænt vopn í þessum leik. Ég myndi ekki gapa þótt hún kæmi beint inn í byrjunarliðið, en ég get líka séð hana í stóru hlutverki af bekknum. Þær þýsku eru með bakið upp við vegg og þær eru meðvitaðar um að það yrði stórslys ef þær kæmust ekki á HM. Vonandi vinnur sú pressa með okkur,“ segir Elvar Geir.

LEIÐARI Í fyrsta skipti í sögu íslenska kvennalandsliðsins í fótbolta lítur út fyrir að uppselt verði á heimaleik þeirra á Laugardalsvelli, leik gegn Þýskalandi í undankeppni Heimsmeistaramótsins í knattspyrnu. Vinni íslensku stelpurnar leikinn eru þær búnar að tryggja sér þátttökurétt á HM sem fram fer í Frakklandi á næsta ári. Þegar íslenska karlalandsliðið var í sömu stöðu á síðasta ári og gat tryggt sér þátttökurétt á HM í leik á Laugardalsvelli gegn Kósóvó þá seldist upp á örfáum mínútum. Fyrir þann leik var þrenns konar miðaverð í boði eftir staðsetningu sætanna; 3000, 5000 og 7000 krónur og fimmtíu prósent afsláttur fyrir börn. Miðinn á leik kvennalandsliðsins og Þýskalands kostar 2000 krónur fyrir fullorðna og 500 krónur fyrir börn, sama hvar setið er.

Þrátt fyrir að miðar á þennan mikilvæga og einn stærsta leik kvennalandsliðsins séu á gjafverði sagði Klara Bjartmarz, framkvæmdastjóri KSÍ, í viðtali í morgunútvarpi Rásar 2 á þriðjudagsmorgun að fólk hefði í miklum mæli samband til að fá ókeypis miða, eða orðrétt: „Það verður að segjast eins og er, því miður, að fólk sækist meira í frímiða af því að þetta er kvennaleikur og ætlast til að fá frímiða. Við höfum fengið margar beiðnir um afslætti af barnaverði, fólk telur sig ekki eiga að borga inn á þennan leik því þetta er kvennaleikur.“

Hvernig gengur þessi jafna hins vegar upp í samfélagi þar sem fólk trú ir enn að konur séu minna virði en karlar?

Margir telja að á Íslandi ríki orðið fullkomið jafnrétti milli kynjanna, konur hafi öll sömu tækifæri og karlmenn, og sömu laun – sækist þær eftir þeim. Konur þurfa nefnilega bara að vera duglegri að biðja um kauphækkun, sækja um stjórnunarstöður og hætta að láta beita sig kynbundnu ofbeldi, svo dæmi séu tekin. Hvernig gengur þessi jafna hins vegar upp í samfélagi þar sem fólk trúir enn að konur séu minna virði en karlar? Að konur eigi að fá lægri laun en karlar eða jafnvel engin? Af hverju erum við tilbúin að láta konur spila fótbolta ókeypis meðan við borgum karlmönnum háar fjárhæðir fyrir það sama? Í fyrirlestri sem Þóra Helgadóttir, fyrrverandi landsliðskona í knattspyrnu, hélt á ráðstefnunni „Kyn og íþróttir“ lýsti hún muninum á aðbúnaði karla- og kvennalandsliðanna með skýrum hætti þegar hún sagði meðal annars: „Munurinn á kvennalandsliðinu og karlalandsliðinu var rosalegur. Þeir fengu að spila vináttuleiki og fengu dagpeninga. En það sem skipti mestu máli var að þeir fengu virðingu.“ Virðing. Er það kannski lykilorðið? Burtséð frá öllum launagreiðslum og peningamálum, erum við fær um að sýna konum þá virðingu að þær séu til jafns á við karla í þessu samfélagi? Getum við borgað þeim fullt verð fyrir þeirra vinnu? Getum við gert ráð fyrir þeim í stjórnunarstöðum? Getum við borið virðingu fyrir þeirra viðhorfum og vilja? Getum við hætt að beita þær ofbeldi? Getum við hætt að hlutgera þær? Getum við fyllt völlinn á landsleik kvennalandsliðsins í fótbolta og borgað uppsett verð?

Aðalheiður E. Ásmundsdóttir og Rúnar Gregory Muccio sem hafa fengist við áhugaljósmyndun um árabil opnuðu ljósmyndasýningu með blakmyndum í Smáralind 30. ágúst.

Á þeim degi voru nákvæmlega fjögur ár síðan þau hittust fyrir tilviljun í lyftunni í Perlunni. „Við vorum, hvort í sínu lagi, á leiðinni í kaffihitting á vegum Fókus, félags áhugaljósmyndara, þegar við lentum saman í lyftunni. Þar kviknaði strax einhver neisti á milli okkar sem hefur ekki slokknað síðan,“ segir þau og fagna þessum tímamótum með ljósmyndasýningunni HK blak – Gleði.

„Ljósmyndasýningin er einstök sinnar tegundar þar sem þetta er í fyrsta sinn á Íslandi sem haldin er sérstök ljósmyndasýning þar sem eingöngu eru myndir af íþróttafólki sem spilar blak. Blakíþróttin á sér ekki langa sögu á Íslandi og hefur verið stunduð hér í nokkra áratugi. Tilgangur sýningarinar er meðal annars að sýna hvernig hægt er að tvinna saman menningu og íþróttir í hinu listræna formi ljósmyndar, að kynna þá gleði sem ríkir í blakíþróttinni og jafnframt að sýna bæjarbúum, gestum og gangandi hversu magnað íþróttafólkið er sem stundar blak í HK,“ segja þau en ljósmyndasýningin samanstendur af myndum af leikmönnum HK í meistaraflokki karla og kvenna í blaki. Litirnir rauður og hvítur eru allsráðandi í myndunum ásamt bæði brosandi og einbeittu íþróttafólki.

Ljósmyndasýningin er á fyrstu hæð í Smáralindinni fyrir framan Lyfju og Zöru og stendur til 4. september.

Kamilla Ingibergsdóttir jógakennari hefur í tæp tvö ár boðið upp á hugleiðslu- og slökunarstundir með hreinu kakói frá Gvatemala. Þar býður hún fólki upp á að tengja sig inn á við, minnka áreitið í kringum sig og hávaðann frá hugsunum til að hlusta betur á það sem það virkilega vill og þarf.

„Þessar stundir hafa reynst fólki vel til að hvílast, losa um streitu og þreytu og gera eitthvað bara fyrir sig. Stundum gleymum við að hlúa að okkur sjálfum í amstri dagsins og þá sérstaklega andlegu hliðinni,“ segir Kamilla. „Innri vinna er einhver sú mesta erfiðisvinna sem til er og í mörgum tilfellum erum við frekar til í forðast hana til að þurfa ekki að mæta okkur sjálfum, horfa inn á við og gera eitthvað í því sem við sjáum eða finnum. Við forðumst okkur sjálf og deyfum með svo mörgum leiðum, til dæmis með áfengi, vímuefnum, kynlífi, símunum okkar, sjónvarpinu, mat, verslunarferðum og svo framvegis.“

Stundaránægja og blekking

Sjálf hefur hún verið að gera tilraunir á sjálfri sér síðustu ár og skoða hvað hún setur orkuna sína í og hvernig hún velur að verja tíma sínum. „Ég áttaði mig til dæmis á því fyrir rúmum tveimur árum að áfengi gerði ekki neitt fyrir mig heldur dró frekar úr mér þrótt, kjark og gleði og fékk mig til að efast um sjálfa mig. Þá þurfti ég að spyrja mig af hverju ég væri að þessu og þegar ég fann ekki gild svör ákvað ég að hætta að drekka.

„Ég áttaði mig til dæmis á því fyrir rúmum tveimur árum að áfengi gerði ekki neitt fyrir mig heldur dró frekar úr mér þrótt, kjark og gleði og fékk mig til að efast um sjálfa mig.“

Oft gerum við eitthvað bara vegna þess að allir aðrir gera það þrátt fyrir að það gefi okkur ekki neitt. Þá er gott að taka stöðuna. Það gerði ég og hef síðan yfirfært þetta á nánast öll svið lífs míns. Mér finnst mikilvægt að skoða reglulega hvað það er sem nærir mig og hvað dregur úr mér,“ segir hún og bætir við að það sem við gerum til að deyfa okkur eða fjarlægjast okkur sjálf veiti okkur oft stundaránægju. „En eins og orðið gefur til kynna varir hún stutt. Þetta er kannski leið til að láta okkur líða betur en svo virkar hún ekki, er bara blekking, og hvað þá? Þurfum við þá kannski meira eða þurfum við að skoða aðrar og varanlegri leiðir til að líða betur? Fyrir mig hefur það verið hugleiðsla, hollari lífsvenjur og gagnrýnin skoðun á það sem ég geri, bæði út á við og inn á við.“

Andleg hreinsun, hvíld og uppgötvun

Kamilla segir að kakóhugleiðslurnar hafi fljótlega undið upp á sig og núna býður hún upp á fjölbreytta tíma eins og kakó nidra- og kakó vinyasa-jógatíma. „Ég flyt líka inn kakó frá Gvatemala og skipulegg jóga- og kakóferðir þangað. Ég hef farið mjög mikið til Gvatemala undanfarin ár og varið tíma við Atitlan-vatnið en þar hefur myndast samfélag jógaiðkenda og andlega þenkjandi fólks alls staðar að. Ég fór með fyrsta hópinn í janúar og nú er ég farin að kynna næstu ferðir en síðast komust færri að en vildu. Ferðinar sem farnar verða í janúar og febrúar á næsta ári bjóða upp á jóga, hugleiðslu, andlega og líkamlega hreinsun með rými fyrir hvíld og uppgötvun. Þetta er ferð fyrir ævintýragjarnar manneskjur sem vilja líka líta inn á við og vinna í sér. Svo skemmir ekki að þetta er einn fallegasti staður sem ég hef komið á yfir ævina og ég hef ferðast mikið. Það er eitthvað svo töfrandi við Gvatemala og þess vegna fer ég þangað oft en þar hef ég líka gert miklar uppgötvanir um sjálfa mig sem hafa hjálpað mér að gera stærri breytingar í lífinu í hvert skipti sem ég kem aftur heim.“

Allar upplýsingar um Kamillu, viðburði og ferðina til Gvatemala má finna á kako.is.

Hildur Björnsdóttir, borgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins, vill að bólusetningar verði gerðar að skilyrði við inntöku í leikskóla Reykjavíkur. Ástæða þess er að mislingatilfellum hefur fjölgað í Evrópu á árinu, en 37 manns létust af völdum sjúkdómsins fyrstu sex mánuði ársins. Samkvæmt Þórólfi Guðnasyni sóttvarnarlækni er bólusetning á Íslandi ófullnægjandi, en hann leggst þó gegn þessari hugmynd Hildar.

Hildur vill sem sagt banna börnum sem ekki eru bólusett að fá inngöngu í leikskóla í höfuðborginni, nema um sérstakar undanþágur sé að ræða. Í viðtali við Stundina vegna málsins segist hún þó ekki vera hlynnt því að banna hluti. „Ég er almennt ekki fylgjandi boðum og bönnum, en ég tel ástæðu til að bregðast við hættunni,“ segir hún.

Í raun var eitt helsta stef Hildar í aðdraganda kosninga, og stuttu eftir þær, að Reykjavík ætti að vera frjálslynd borg þar sem íbúar hefðu val. Degi fyrir kosningar, þann 25. maí, skrifaði hún meðal annars í pistli í Fréttablaðinu: „Sjálfstæðisflokkurinn í Reykjavík er skýr valkostur fyrir þá sem vilja breytingar. Skýr valkostur fyrir þá sem vilja höfuðborg í forystu – samkeppnishæfa borg á innlenda sem alþjóðlega vísu. Leiðandi borg um grænar og vistvænar lausnir. Reykjavík í samkeppni um fólk og atgervi. Höfuðborg sem setur fólk og fjölskyldur í forgang. Borg sem tryggir frelsi og val. Umhverfi þar sem fólki líður vel. Reykjavík sem vinnur fyrir þig.“

Í júní skrifaði hún síðan í pistli í Fréttablaðinu: „Hvort heldur sem er – í stjórnarandstöðu eða meirihluta – stendur Sjálfstæðisflokkurinn alltaf fyrir frelsi og val. Einstaklingsfrelsi og atvinnufrelsi. Við viljum banna minna og leyfa meira.“

Þess má geta að Karen E. Halldórsdóttir, bæjarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins í Kópavogi, hefur áður lagt fram svipaða hugmynd og Hildur, en þá var niðurstaða lögfræðideildar Kópavogsbæjar að bærinn mætti ekki upplýsa foreldra um þau börn á leikskólum sem ekki höfðu verið bólusett, með vísan í persónuverndarlög og þagnarskyldu á heilbrigðisstarfsfólk.

Nefnd um eftirlit með lögreglu (NEL) hefur ekki enn gefið út ársskýrslu fyrir árið 2017, en nefndin tók til starfa 1. janúar árið 2017.

Helgi Hrafn Gunnarsson, þingmaður Pírata, spurðist fyrir um skýrsluna þann 10. apríl síðastliðinn og fékk þau svör að hún væri væntanleg í lok apríl eða byrjun maí. Blaðamaður Mannlífs spurðist fyrir um skýrsluna þegar hún var enn ekki birt í byrjun sumars. Þann 19. júní fengust þau svör frá Drífu Kristínu Sigurðardóttur, lögfræðingi NEL, að skýrslan væri væntanleg á næstu vikum. Þann 28. ágúst, rúmum tveimur mánuðum síðar, spurði blaðamaður Mannlífs aftur um skýrsluna. Tveimur dögum síðar bárust þau svör frá Drífu að skýrslan væri væntanleg á næstu vikum. Ástæðan fyrir þessari töf segir Drífa vera annir við vinnu annarra verkefna. Helga Hrafni finnst leiðinlegt hve málið hefur tafist. Píratar höfðu lagt fram tillögu um sjálfstætt eftirlit með starfsemi og starfsháttum lögreglu sem hefði mjög víðfemt rannsóknarhlutverk. Píratar gagnrýndu nefndina á sínum tíma og töldu að slík nefnd þyrfti víðara verksvið en það sem NEL hefur, en nefndin fer ekki með ákæruvald í kærumálum.

„Nefndin hefur verið að störfum síðan í janúar 2017 og á þeim tíma höfum við þurft að halda að okkur höndum. Eina ástæðan fyrir því að við höfum ekki lagt aftur fram tillögu okkar er að við teljum mikilvægt að hún verði byggð á sem mestum og bestum gögnum og að fyrsta ársskýrsla nefndarinnar sé mjög mikilvægt gagn.“

Helgi Hrafn telur ólíklegt að NEL tryggi innra eftirlit með lögreglunni. „Ég vona auðvitað að hún komi mér algjörlega á óvart, en það er erfitt að fullyrða alveg blákalt um störf nefndar þegar engin gögn liggja enn þá fyrir um reynsluna af henni. Þó get ég sagt að ég skynja mjög litla trú á núverandi fyrirkomulagi af hálfu þeirra borgara sem ég hef talað við og telja á sér brotið af lögreglu, vegna þess einmitt að nefndin sinnir hvorki rannsóknar- né ákæruhlutverki. Fólk sem ég ræði þetta við sér ekki neina sérstaka von í því að kvartanir og kærur séu flokkaðar og áframsendar, væntanlega oftast til lögreglunnar sjálfrar. En eins og ég segi, ég vona auðvitað að vantrú mín og viðmælenda minna reynist tilefnislaus.“

Íslenskir ferðalangar hafa haft þann möguleika að greiða fyrir flugfargjöld hjá WOW air síðan árið 2015 og hjá Icelandair síðan snemma á þessu ári með Netgíró. Í ljósi frétta síðustu vikna um bága stöðu flugfélaganna hefur þeirri spurningu verið velt upp hver réttindi viðskiptavina eru sem greiða fyrir flugfargjöld með Netgíró ef allt fer á versta veg og flugfélögin fara í þrot.

Erfiður vetur framundan

Netgíró sendi frá sér fréttatilkynningu í gær þar sem kom fram að allar vörur og þjónusta sem greiddar eru með Netgíró falli undir lög um neytendavernd, sem þýðir að viðskiptavinir Netgíró fái endurgreitt ef flug falla niður, til dæmis vegna gjaldþrots flugfélags.

„Við vildum vera sannfærð og tryggja rétt okkar viðskiptavina og eyða öllum vafa um lagalega óvissu sem hefur ríkt í þessu máli. Við hjá Netgíró óskuðum því eftir fleiri en einu lögfræðiáliti og á meðan þessi álit lágu ekki fyrir vildum við ekki fullyrða neitt sem við gætum ekki staðið við, en nú hefur þessari óvissu verið eytt. Réttur neytenda er fullkomnlega tryggður með greiðslum með Netgíró,“ er haft eftir Helga Birni Kristinssyni, framkvæmdastjóra Netgíró, í fréttatilkynningunni.

Engin ferðatrygging fylgir

Mannlíf hafði samband við Guðjón Elmar Guðjónsson, þjónustustjóra Netgíró, og spurði hvort einhvers konar viðbragðsáætlun væri fyrir hendi hjá fyrirtækinu ef svo færi að flugfélögin færu í þrot.

„Við teljum ekki rétt að upplýsa um hvort og þá á hvaða sviði sérstakar viðbragðsáætlanir eru eða yrðu gerðar en Netgíró er að sjálfsögðu í stakk búið að bregðast við mismunandi aðstæðum á markaði,“ segir Guðjón og bætir við að engar fyrirætlanir séu uppi hjá Netgíró að hætta að bjóða ferðalöngum uppá að greiða fyrir flugfargjöld með Netgíró.

Guðjón gefur ekki upp hve margir hafa nýtt sér þennan möguleika síðan WOW air byrjaði að bjóða uppá hann árið 2015. Þá segir hann að þeir sem nýti sér þennan valkost þurfi að sjá sjálfir um að kaupa ferðatryggingu.

„Viðskiptavinir Netgíró greiða ekki nein árgjöld fyrir þjónustu fyrirtækisins og þar af leiðandi fylgir ekki ferðatrygging þegar keypt er flug.“

Hver verður næsti forstjóri Icelandair?

Fasteignamarkaðurinn er síbreytilegur og brýnt að fylgjast vel með og leita til ráðgjafa ef á þarf að halda. Við hittum Lindu Guðmundsdóttur Lyngmo, vörustjóra einstaklingslána hjá Íslandsbanka, sem hefur ýmis góð ráð fyrir fasteignakaupendur.

„Fólk sem er með lán á húsnæðinu sínu á alltaf að vera meðvitað um stöðu lánanna og helst að vita hversu hátt hlutfall þau eru af fasteignamati eignarinnar á hverjum tíma. Þetta getur skipt máli þegar kemur að lækkun kostnaðar, t.d. þegar heildarfjármögnun eignar fer undir 70% af fasteignamati, er hægt að óska eftir lækkun vaxta á viðbótarláni, sé það til staðar.

Einnig mælum við með að fólk yfirfari reglulega vexti og afborganir lána því markaðsaðstæður breytast, vextir geta breyst og það getur komið sá tímapunktur að það borgi sig fyrir fólk að endurfjármagna lánin sín, sem leiðir til lægri kostnaðar. Mörg lán eru með uppgreiðslugjaldi en vegna þess hvað vextir á húsnæðislánum hafa lækkað mikið undanfarin ár getur samt borgað sig að endurfjármagna. Mjög fljótlegt er að fara yfir þá möguleika með ráðgjafa bankans í húsnæðisþjónustu,“ segir Linda.

„Síðast en ekki síst er sá möguleiki til staðar að greiða aukalega inn á lánin, það er í raun ekkert annað en langtímasparnaður. Við hvetjum alla til að kynna sér úrræði ríkisins um notkun á séreignarsparnaði hvað þetta varðar og athuga hvort það sé eitthvað sem henti þeim, hafi þeir ekki nýtt sér þetta úrræði nú þegar. Ef fólk er í einhverjum vafa um sín mál,hvetjum við það eindregið til þess að hafa samband við ráðgjafa í húsnæðisþjónustu bankanna og fá frekari aðstoð og útskýringar.“

Linda segir jafnframt að varðandi íbúðaverð séu greinendur sammála um að hækkunartaktur undanfarinna mánaða sé að ná ákveðnu jafnvægi. Verð á sérbýlum hækkar meira en verð á eignum í fjölbýli og verð á eignum úti á landi hækkar meira en verð á höfuðborgarsvæðinu. Hvernig þessi þróun komi til með að verða er erfitt að spá fyrir um. Það verði tíminn að leiða í ljós.

Kjör við kaup á fyrstu eign

Er hagstætt að kaupa fyrstu eign í dag? „Síðastliðin þrjú ár hefur verið mikill uppgangur á íslenskum húsnæðismarkaði,“ segir Linda. „Eftirspurn eftir húsnæði hefur verið mikil sem hefur orðið til þess að verð hefur hækkað umtalsvert á eignum um allt land. Samkvæmt nýjustu tölum frá Hagstofu Íslands og Þjóðskrá Íslands hefur aðeins dregið úr þessum hækkunum, að minnsta kosti á höfuðborgarsvæðinu. Það er erfitt að svara þessari spurningu með fullri vissu þar sem ómögulegt er að spá fyrir um hvernig markaðurinn muni þróast á komandi mánuðum eða árum.

Samkvæmt nýjustu mánaðarskýrslu Íbúðarlánasjóðs um húsnæðismarkaðinn kemur fram að fyrstu kaup hafa ekki verið fleiri innan ársfjórðungs síðan 2008, eða svo langt aftur sem tölur Þjóðskrár Íslands ná. Fyrstu íbúðakaupum hefur almennt fjölgað meira en annars konar íbúðakaupum síðan árið 2010. Mögulega á vaxtaumhverfið stóran þátt í þessari þróun en vextir á íbúðalánum hafa haldist lágir undanfarin ár í sögulegu samhengi. Verð á íbúðum hefur ekki hækkað jafnmikið í ár og í fyrra sem gæti haft sitt að segja. Einnig bjóða bankarnir, sem og hið opinbera, upp á sérstök úrræði fyrir fyrstu kaupendur.

Þegar þetta er allt tekið saman þá verður það vonandi til þess að fyrstu kaupendur eigi greiðari aðgang inn á fasteignamarkaðinn heldur en ella.“

Hvernig eru horfurnar í dag fyrir fasteignaeigendur varðanda kaup og kjör? „Líkt og fram hefur komið hafa vextir verið frekar lágir í sögulegu samhengi, fasteignamat hefur hækkað umtalsvert undanfarin ár og hefur kostnaður við endurfjármögnun lækkað umtalsvert miðað við það sem áður þekktist. Þessi atriði, ásamt öðrum, gera það að verkum að það er tiltölulega hagstætt fyrir fólk að hreyfa við lánunum sínum, endurfjármagna, lækka vexti á lánunum sínum og svo framvegis.“

Mynd / Heiðdís Guðbjörg Gunnarsdóttir

Óttar M. Norðfjörð rithöfundur á erfitt með gera upp við sig hvaða bækur hann heldur mest upp á. Honum finnst eiginlega ómögulegt að svara því. Hins vegar segist hann vera alveg tilbúinn að nefna fyrstu bókina sem hreyfði verulega við honum og eins þá síðustu.

„Ég átti fyrstu alvörulestrarreynsluna mína þegar ég var tíu ára og las bókina Bróðir minn ljónshjarta eftir Astrid Lindgren,“ segir hann. „Hún var einfaldlega svo ólík öllum öðrum barnabókum sem ég hafði lesið, bæði svo óhemju sorgleg og hlífði manni engan veginn, sem maður kunni að meta, því barnabækur áttu það til. Og síðan er sagan auðvitað bara svo skemmtileg og litrík, fallegt ævintýri í undraveröld með öllu tilheyrandi. Eftir á að hyggja hefur það væntanlega spilað inn í að ég átti og á eldri bróður þegar ég las hana og sá okkur í bræðrum bókarinnar.“

Hann segir að síðasta bókin sem hann hafi lesið sem hafði áhrif á hann sé Call Me By Your Name eftir André Aciman. „Eftir að ég sá myndina í fyrra las ég bókina loksins og vá! Hún er ótrúleg, ekki löng, en tekst einhvern veginn að fanga svo margt; hin erfiðu unglingsár þegar maður vissi varla í hvorn fótinn átti að stíga, fyrstu sterku ástina í lífi manns, ógleymanlegu æskusumrin sem virtust svo löng og þar sem allt gat gerst, að læra að sjá foreldra sína sem manneskjur með sína eigin drauma og þrár, að missa en fatta að það er í lagi, svo ég nefni nokkur atriði. Ekki spillir fyrir að sagan er vel skrifuð, heimspekileg og gerist á Ítalíu, með allri sinni menningu og sjarma.“

Aðalsteini Jörundssyni, auglýsingastjóra hjá tímaritinu Grapevine, finnst fátt skemmtilegra en að sökkva sér ofan í sjónvarpsþætti og kvikmyndabálka sem hverfast um skemmtilegar, litríkar persónur og spennandi söguheima. Hann viðurkennir blákalt að gæðin þurfi ekkert að vera til að hrópa húrra fyrir svo framarlega sem skemmtanagildið er gott. Þess vegna hafi það verið eins og að detta í lukkupottinn að uppgötva Star Trek á gamals aldri.

„Auðvitað hef ég alltaf vitað af tilvist Star Trek en það var ekki fyrr en fyrir svona tveimur eða þremur árum að sonur minn setti fyrsta þátt af Star Trek: The Next Generation í gang á Netflix að ég ákvað að þarna væri eitthvað sem mig langaði til að skoða betur. Mér er alveg sama þótt gæði myndanna og þáttanna séu jafnmismunandi og sögurnar eru margar. Þarna fann ég heim sem ég gat sökkt tönnunum í. Spennu í bland við heimssýn sem vekur með manni von um betri heim, heim þar sem kynin eru jöfn, kynþáttahatur þekkist ekki og enginn stéttaskipting ríkir, þar sem hvorki peningar né ríkidæmi eru til.“

Deep Space Nine og Star Trek: Enterprise

Hann segist þegar vera búinn að spæna í sig Deep Space Nine og Star Trek: Enterprise. „Deep Space Nine. Ok, leikur flestra leikara í þessum þáttum er kannski vandræðalega lélegur en það er samt alveg hægt að láta sig hafa það að horfa á þá. Sama má segja um Star Trek: Enterprise-þættina þótt flestir trekkarar geti ekki talað um þá án þess að hrækja á gólfið.“

Star Trek: Original Series

Um þessar mundir segist Aðalsteinn þó mest vera að horfa á upprunalegu seríurnar með Kirk, Spock og félögum. „Reyndar finnst mér stíllinn ekki eins skemmtilegur eins og í ýmsu öðru Star Trek-efni og gagnstætt mörgum Star Trek-lúðum fyllist ég engri sérstakri gleði yfir því að horfa á Kirk stara valdsmannslega í myndavélina eða berjast við illa gerð geimskrímsli. En, ég hef einsett mér að horfa á þetta allt og kosturinn er að geta slökkt á sjónvarpinu alsæll eftir hverja atlögu og hlakkað til næsta kafla.“

Erna Kanema Mashinkila ferðaðist á síðasta ári til Sambíu í leit að sjálfri sér. Í heimildamyndinni Söngur Kanemu, sem fer í almennar sýningar í Bíó Paradís 6. september, er þessari örlagaríku ferð gerð skil.

„Ég fór af stað út í þetta þar sem mig langaði til að kynnast betur föðurfjölskyldunni minni og mynda í leiðinni sterkari tengsl við heimaland pabba. Það er nefnilega svo skrítið að þótt Sambía hafi alltaf verið stór hluti af mínu lífi vissi ég voðalega lítið um þetta Afríkuríki, hvað þá Afríku yfirleitt, maður lærir ekki mikið um hana í skólanum,“ lýsir Erna Kanema, 18 ára gömul menntaskólamær sem hefur alist upp í Reykjavík ásamt yngri systur, íslenskri mömmu og pabba frá Sambíu.

Pabbi hennar, Harry, hefur búið á Íslandi í 20 ár og fyrir utan tvær heimsóknir til Sambíu í barnæsku segir Erna Kanema að reynsla hennar af sambíski menningu sé að mestu leyti verið fengin í gegnum hann. Henni fannst hún því ekki þekkja uppruna sinn nógu vel og til að kynna sér hann betur ákváðu hún og fjölskylda hennar að heimsækja Sambíu á síðasta ári, en mamma hennar, Anna Þóra Steinþórsdóttir kvikmyndagerðarkona, fékk að mynda ferðalagið og útkoman varð að heimildamynd, Söngur Kanemu.

„Þetta var rosaleg upplifun,“ segir Erna Kanema um ferðina og brosir, „því ég öðlaðist allt annan skilning á hlutunum en þegar ég heimsótti Sambíu sem barn. Til dæmis vissi ég ekki mikið um bakgrunn pabba og skildi hann stundum ekki. Fannst hann geta verið ógeðslega strangur þegar ég var yngri en núna skil ég af hverju því í Sambíu er það þannig að þú ferð úr því að vera barn yfir í það að vera fullorðinn. Það er ekkert sem heitir að vera unglingur. Það hugtak er ekki til. Að átta sig á þessu eina atriði, að pabbi hafi komið úr svona umhverfi til Íslands hefur verið hjálplegt fyrir okkar samband.“

„Til dæmis vissi ég ekki mikið um bakgrunn pabba og skildi hann stundum ekki. Fannst hann geta verið ógeðslega strangur þegar ég var yngri en núna skil ég af hverju því í Sambíu er það þannig að þú ferð úr því að vera barn yfir í það að vera fullorðinn.“

Eins hafi verið gaman að kynnast tónlistarmenningu og -hefðum Sambíu sem séu talsvert ólíkt því sem þekkist á Íslandi. „Ég er á kafi í tónlist hér, syng í kórum og er að læra söng í djassdeild FÍH og fyrir mig var einstakt að fá að kynnast allt annarri tónlistarmenningu og bera hana saman við það sem ég hef verið að gera. Ég var eiginlega alltaf með upptökutækið í gangi, að taka upp kirkjukóra, messur og meira að segja hljóð í náttúrunni. Mig langaði til að geyma allar minningar sem ég gat,“ segir hún glöð, en þess má geta að tónlist myndarinnar, sem er samin af Árna Rúnari Hlöðverssyni, er meðal annars byggð á þessum upptökum Kanemu Ernu.

Erna Kanema segir að síðast en ekki síst hafi verið dýrmætt að fá að kynnast betur föðurfjölskyldunni. Fram að heimsókninni hafi hún verið svolítið fjarlæg en þarna hafi hún náð að mynda sterkari tengsl við ættingjana og sé nú í reglulegum samskiptum við suma þeirra á Facebook. „Já, áður fyrr voru það þau sem voru meira í sambandi við mig en nú er ég alltaf að senda þeim skilaboð,“ segir hún og hlær.

Sjálf hafi hún öðlast sterkari sjálfsmynd og töluvert dýpri skilning á sjálfri sér eftir heimsóknina til Sambíu. Henni finnst því mikilvægt að börn sem eiga foreldra hvort frá sínum menningarheiminum fái að kynnast uppruna sínum. „Í því samhengi finnst mér að skólar og frístunda- og félagsmiðstöðvar á Íslandi mættu taka meira tillit til annarra menningarheima og gera þeim betri skil. Við eigum að vera miklu opnari fyrir því að læra um aðra menningarheima og af þeim. Ef ég eignast börn vil ég til dæmis að þau séu meðvituð um sinn sambíska bakgrunn. Það er svo mikilvægt að þekkja uppruna sinn.“

Spurð hvort þetta hafi aldrei verið erfitt ferli viðurkennir hún að stundum hafi verið lýjandi að vera með tökulið á hælunum alla daga. Eins hafi henni brugðið svolítið við að sjá lokaútgáfu myndarinnar. „Aðallega vegna þess að þar sem mamma var á bak við vélina var ég ekkert feimin og áttaði mig kannski ekki á því hversu berskjölduð ég yrði. Að því leytinu til er pínkuskrítið að myndin verði sýnd stórum hópi fólks í bíó. Annars gekk þetta vel og ef eitthvað erurðum við mamma bara nánari.“

Mannlíf fékk tvo sérfræðinga, Kristjönu Arnarsdóttur, íþróttafréttakonu á RÚV, og Elvar Geir Magnússon, ritstjóra Fótbolti.net, til að spá fyrir um úrslit leiks Íslenska kvennalandsliðsins gegn Þýskalandi á morgun.

Dáist að íslensku stelpunum

„Ég spái því að við vinnum þetta 2-1 og að Sara Björk Gunnarsdóttir og Elín Metta Jensen skori mörkin. Ég er bjartsýn á að stelpurnar spili vel og ég veit hreinlega að þær eru alveg ofboðslega tilbúnar í þetta verkefni. Það sést á þeim langar leiðir,“segir Kristjana Arnarsdóttir, íþróttafréttakona á RÚV.

Kristjana var ein þeirra sem sá um umfjöllun um HM karla í Rússlandi í sumar og er nú nýbyrjuð í síðbúnu og langþráðu sumarfríi. Hún verður því erlendis og fjarri góðu gamni á morgun þegar flautað verður til leiksins mikilvæga gegn Þjóðverjum klukkan 15 á Laugardalsvelli.

„Það kemur hins vegar ekkert annað til greina en að sjá þennan leik og ég mun finna leiðir til þess, löglegar eða ólöglegar,“segir hún og skellir upp úr. Hún er ánægð með að miðarnir á leikinn hafi rokið út. „Að mínu mati er það sjálfsögð krafa að við fyllum Laugardalsvöllinn í fyrsta sinn á kvennalandsleik og í raun fáránlegt að þurfa að biðja fólk um að mæta. Það gerist varla stærra, að spila á móti stórliði Þýskalands í leik sem gæti tryggt okkur inn á HM í Frakklandi. Það er mikið rætt um karlaknattspyrnu annars vegar og kvennaknattspyrnu hins vegar og muninn á þessu tvennu varðandi umgjörð og fleira og við verðum bara að sýna það í verki að við styðjum stelpurnar og mæta á völlinn.“

Kristjana sér fyrir sér að það fari mikil orka hjá íslenska liðinu í stórleikinn gegn Þýskalandi og býst fastlega við breytingum á byrjunarliðinu milli hans og viðureignarinnar gegn Tékkum sem fram fer á þriðjudaginn. „Ég held að við komum til með að leika varfærnislega gegn Þjóðverjum og treysta á skyndisóknir og föst leikatriði, enda hafa föstu leikatriðin verið að skila sér í leik liðsins síðustu misseri. Ef þær eru þéttar aftast á vellinum og halda skipulagi hef ég trú á því að þetta falli með okkur,“segir hún og bætir við að fjarvera lykilleikmanna á borð við Hörpu Þorsteinsdóttur og Dagnýju Brynjarsdóttur sé vissulega áhyggjuefni en eigi þó líklega ekki eftir að ráða úrslitum.

„Þær hafa lagt svo mikið á sig og eiga svo innilega skilið að vera komnar í þessa stöðu sem þær eru í núna.“

„Auðvitað er alltaf slæmt að missa leikmenn úr hópnum, hvort sem þeir eru í byrjunarliðinu eða ekki, því það hefur áhrif á hópinn í heild sinni og getur hróflað við jafnvægi. Ég fékk bara í magann þegar ég sá að Harpa hafði slitið krossband, það var svo hræðilegt. En við erum með breiðan og góðan hóp og margar ungar stelpur sem hafa komið inn af miklum krafti svo ég hef litlar áhyggjur af þessu.“Íþróttafréttakonan lék lengi knattspyrnu sjálf, meðal annars í yngri flokkum með nokkrum af núverandi landsliðshetjunum. „Ég æfði til dæmis með Söru Björk Gunnarsdóttur, Fanndísi Friðriksdóttur og Berglindi Björgu Þorvaldsdóttur í Breiðabliki og hef fylgst með þessum gömlu liðsfélögum af aðdáun æ síðan. Ég er rosalega stolt af þeim. Þær hafa lagt svo mikið á sig og eiga svo innilega skilið að vera komnar í þessa stöðu sem þær eru í núna. Ég dáist að þessum stelpum,“ segir Kristjana.

Grjótharðir töffarar

„Það er nú þannig með mig að ég er nánast alltaf svartsýnn þegar liðin mín eru að spila, svo ég segi að Þýskaland vinni þennan leik 0-2. Ég vona hins vegar innilega að ég hafi rangt fyrir mér,“ segir Elvar Geir Magnússon, ritstjóri Fótbolti.net.

Elvar hefur fylgst vel með íslenska kvennalandsliðinu í gegnum árin og fylgdi liðinu meðal annars eftir á tvö síðustu stórmót þess, EM í Svíþjóð árið 2013 og EM í Hollandi árið 2017, þar sem hann vann að umfjöllun um liðið og var því í nokkru návígi við leikmenn, þjálfara og starfslið.

„Þegar maður fylgist svona vel með liðinu meðtekur maður betur móralinn í hópnum, hvernig leikmennirnir eru utan vallar og fleira í þeim dúr,“ segir Elvar Geir og hikar ekki þegar hann er spurður að því hvort eitthvert eitt atriði einkenni kvennalandsliðið öðrum fremur. „Það sem er mest einkennandi við íslenska kvennalandsliðið er hvað þetta eru hrikalega miklir töffarar. Þetta eru upp til hópa grjótharðar stelpur sem geisla af sjálfsöryggi og koma hreint fram. Mjög flottar fyrirmyndir sem eru ekkert að „feika það“. Þær eru einfaldlega náttúrulegir töffarar,“segir hann og tekur undir það að slíkir eiginleikar séu nánast lífsnauðsynlegir í fari knattspyrnukvenna þar sem þær hafi heldur betur þurft að hafa fyrir hlutunum í gegnum tíðina. „Það er enn langt í land hvað varðar muninn á umgjörð og fleira hjá körlum og konum í knattspyrnu, eins og ég hef séð á þessum stórmótum. Þróunin í kvennaknattspyrnunni hefur verið ör á undanförnum árum og gengið hratt, en nú finnst mér eins og aðeins sé farið að hægjast á því ferli aftur. En bilið fer þó minnkandi og þetta stefnir í rétta átt, sem er jákvætt.“

„Þetta eru upp til hópa grjótharðar stelpur sem geisla af sjálfsöryggi og koma hreint fram. Mjög flottar fyrirmyndir sem eru ekkert að „feika það“. Þær eru einfaldlega náttúrulegir töffarar.“

Eins og áður sagði var Elvar Geir staddur á EM í Frakklandi sumarið 2017 þar sem flest gekk á afturfótunum hjá íslenska liðinu og því mistókst að ná í stig. Bjóst hann við því þá að liðið yrði í þeirri stöðu að geta tryggt sig inn á HM einungis rúmu ári síðar?„Nei, ég get ekki sagt það, og ég bjóst alls ekki við því að þær myndu vinna Þýskaland á útivelli í fyrri leiknum í undankeppninni. En stelpurnar spila jafnan vel gegn erfiðum andstæðingum, eins og sýndi sig á EM þar sem besta frammistaðan kom gegn Frökkum. Sá leikur tapaðist í raun á einstaklingsmistökum en heildarframmistaðan var góð og uppleggið gekk fullkomlega upp.“

Ritstjórinn segir ekkert launungarmál að íslenska liðið eigi eftir að liggja í skotgröfunum í stórleiknum á morgun. „Freyr þjálfari hefur sjálfur talað um að jafntefli yrðu góð úrslit. Sóknarleikurinn hefur verið akkilesarhæll liðsins að undanförnu og ég gæti trúað því að Telma Hjaltalín Þrastardóttir úr Stjörnunni sem er nýliði í íslenska hópnum, gæti orðið óvænt vopn í þessum leik. Ég myndi ekki gapa þótt hún kæmi beint inn í byrjunarliðið, en ég get líka séð hana í stóru hlutverki af bekknum. Þær þýsku eru með bakið upp við vegg og þær eru meðvitaðar um að það yrði stórslys ef þær kæmust ekki á HM. Vonandi vinnur sú pressa með okkur,“ segir Elvar Geir.

LEIÐARI Í fyrsta skipti í sögu íslenska kvennalandsliðsins í fótbolta lítur út fyrir að uppselt verði á heimaleik þeirra á Laugardalsvelli, leik gegn Þýskalandi í undankeppni Heimsmeistaramótsins í knattspyrnu. Vinni íslensku stelpurnar leikinn eru þær búnar að tryggja sér þátttökurétt á HM sem fram fer í Frakklandi á næsta ári. Þegar íslenska karlalandsliðið var í sömu stöðu á síðasta ári og gat tryggt sér þátttökurétt á HM í leik á Laugardalsvelli gegn Kósóvó þá seldist upp á örfáum mínútum. Fyrir þann leik var þrenns konar miðaverð í boði eftir staðsetningu sætanna; 3000, 5000 og 7000 krónur og fimmtíu prósent afsláttur fyrir börn. Miðinn á leik kvennalandsliðsins og Þýskalands kostar 2000 krónur fyrir fullorðna og 500 krónur fyrir börn, sama hvar setið er.

Þrátt fyrir að miðar á þennan mikilvæga og einn stærsta leik kvennalandsliðsins séu á gjafverði sagði Klara Bjartmarz, framkvæmdastjóri KSÍ, í viðtali í morgunútvarpi Rásar 2 á þriðjudagsmorgun að fólk hefði í miklum mæli samband til að fá ókeypis miða, eða orðrétt: „Það verður að segjast eins og er, því miður, að fólk sækist meira í frímiða af því að þetta er kvennaleikur og ætlast til að fá frímiða. Við höfum fengið margar beiðnir um afslætti af barnaverði, fólk telur sig ekki eiga að borga inn á þennan leik því þetta er kvennaleikur.“

Hvernig gengur þessi jafna hins vegar upp í samfélagi þar sem fólk trú ir enn að konur séu minna virði en karlar?

Margir telja að á Íslandi ríki orðið fullkomið jafnrétti milli kynjanna, konur hafi öll sömu tækifæri og karlmenn, og sömu laun – sækist þær eftir þeim. Konur þurfa nefnilega bara að vera duglegri að biðja um kauphækkun, sækja um stjórnunarstöður og hætta að láta beita sig kynbundnu ofbeldi, svo dæmi séu tekin. Hvernig gengur þessi jafna hins vegar upp í samfélagi þar sem fólk trúir enn að konur séu minna virði en karlar? Að konur eigi að fá lægri laun en karlar eða jafnvel engin? Af hverju erum við tilbúin að láta konur spila fótbolta ókeypis meðan við borgum karlmönnum háar fjárhæðir fyrir það sama? Í fyrirlestri sem Þóra Helgadóttir, fyrrverandi landsliðskona í knattspyrnu, hélt á ráðstefnunni „Kyn og íþróttir“ lýsti hún muninum á aðbúnaði karla- og kvennalandsliðanna með skýrum hætti þegar hún sagði meðal annars: „Munurinn á kvennalandsliðinu og karlalandsliðinu var rosalegur. Þeir fengu að spila vináttuleiki og fengu dagpeninga. En það sem skipti mestu máli var að þeir fengu virðingu.“ Virðing. Er það kannski lykilorðið? Burtséð frá öllum launagreiðslum og peningamálum, erum við fær um að sýna konum þá virðingu að þær séu til jafns á við karla í þessu samfélagi? Getum við borgað þeim fullt verð fyrir þeirra vinnu? Getum við gert ráð fyrir þeim í stjórnunarstöðum? Getum við borið virðingu fyrir þeirra viðhorfum og vilja? Getum við hætt að beita þær ofbeldi? Getum við hætt að hlutgera þær? Getum við fyllt völlinn á landsleik kvennalandsliðsins í fótbolta og borgað uppsett verð?

Aðalheiður E. Ásmundsdóttir og Rúnar Gregory Muccio sem hafa fengist við áhugaljósmyndun um árabil opnuðu ljósmyndasýningu með blakmyndum í Smáralind 30. ágúst.

Á þeim degi voru nákvæmlega fjögur ár síðan þau hittust fyrir tilviljun í lyftunni í Perlunni. „Við vorum, hvort í sínu lagi, á leiðinni í kaffihitting á vegum Fókus, félags áhugaljósmyndara, þegar við lentum saman í lyftunni. Þar kviknaði strax einhver neisti á milli okkar sem hefur ekki slokknað síðan,“ segir þau og fagna þessum tímamótum með ljósmyndasýningunni HK blak – Gleði.

„Ljósmyndasýningin er einstök sinnar tegundar þar sem þetta er í fyrsta sinn á Íslandi sem haldin er sérstök ljósmyndasýning þar sem eingöngu eru myndir af íþróttafólki sem spilar blak. Blakíþróttin á sér ekki langa sögu á Íslandi og hefur verið stunduð hér í nokkra áratugi. Tilgangur sýningarinar er meðal annars að sýna hvernig hægt er að tvinna saman menningu og íþróttir í hinu listræna formi ljósmyndar, að kynna þá gleði sem ríkir í blakíþróttinni og jafnframt að sýna bæjarbúum, gestum og gangandi hversu magnað íþróttafólkið er sem stundar blak í HK,“ segja þau en ljósmyndasýningin samanstendur af myndum af leikmönnum HK í meistaraflokki karla og kvenna í blaki. Litirnir rauður og hvítur eru allsráðandi í myndunum ásamt bæði brosandi og einbeittu íþróttafólki.

Ljósmyndasýningin er á fyrstu hæð í Smáralindinni fyrir framan Lyfju og Zöru og stendur til 4. september.

Kamilla Ingibergsdóttir jógakennari hefur í tæp tvö ár boðið upp á hugleiðslu- og slökunarstundir með hreinu kakói frá Gvatemala. Þar býður hún fólki upp á að tengja sig inn á við, minnka áreitið í kringum sig og hávaðann frá hugsunum til að hlusta betur á það sem það virkilega vill og þarf.

„Þessar stundir hafa reynst fólki vel til að hvílast, losa um streitu og þreytu og gera eitthvað bara fyrir sig. Stundum gleymum við að hlúa að okkur sjálfum í amstri dagsins og þá sérstaklega andlegu hliðinni,“ segir Kamilla. „Innri vinna er einhver sú mesta erfiðisvinna sem til er og í mörgum tilfellum erum við frekar til í forðast hana til að þurfa ekki að mæta okkur sjálfum, horfa inn á við og gera eitthvað í því sem við sjáum eða finnum. Við forðumst okkur sjálf og deyfum með svo mörgum leiðum, til dæmis með áfengi, vímuefnum, kynlífi, símunum okkar, sjónvarpinu, mat, verslunarferðum og svo framvegis.“

Stundaránægja og blekking

Sjálf hefur hún verið að gera tilraunir á sjálfri sér síðustu ár og skoða hvað hún setur orkuna sína í og hvernig hún velur að verja tíma sínum. „Ég áttaði mig til dæmis á því fyrir rúmum tveimur árum að áfengi gerði ekki neitt fyrir mig heldur dró frekar úr mér þrótt, kjark og gleði og fékk mig til að efast um sjálfa mig. Þá þurfti ég að spyrja mig af hverju ég væri að þessu og þegar ég fann ekki gild svör ákvað ég að hætta að drekka.

„Ég áttaði mig til dæmis á því fyrir rúmum tveimur árum að áfengi gerði ekki neitt fyrir mig heldur dró frekar úr mér þrótt, kjark og gleði og fékk mig til að efast um sjálfa mig.“

Oft gerum við eitthvað bara vegna þess að allir aðrir gera það þrátt fyrir að það gefi okkur ekki neitt. Þá er gott að taka stöðuna. Það gerði ég og hef síðan yfirfært þetta á nánast öll svið lífs míns. Mér finnst mikilvægt að skoða reglulega hvað það er sem nærir mig og hvað dregur úr mér,“ segir hún og bætir við að það sem við gerum til að deyfa okkur eða fjarlægjast okkur sjálf veiti okkur oft stundaránægju. „En eins og orðið gefur til kynna varir hún stutt. Þetta er kannski leið til að láta okkur líða betur en svo virkar hún ekki, er bara blekking, og hvað þá? Þurfum við þá kannski meira eða þurfum við að skoða aðrar og varanlegri leiðir til að líða betur? Fyrir mig hefur það verið hugleiðsla, hollari lífsvenjur og gagnrýnin skoðun á það sem ég geri, bæði út á við og inn á við.“

Andleg hreinsun, hvíld og uppgötvun

Kamilla segir að kakóhugleiðslurnar hafi fljótlega undið upp á sig og núna býður hún upp á fjölbreytta tíma eins og kakó nidra- og kakó vinyasa-jógatíma. „Ég flyt líka inn kakó frá Gvatemala og skipulegg jóga- og kakóferðir þangað. Ég hef farið mjög mikið til Gvatemala undanfarin ár og varið tíma við Atitlan-vatnið en þar hefur myndast samfélag jógaiðkenda og andlega þenkjandi fólks alls staðar að. Ég fór með fyrsta hópinn í janúar og nú er ég farin að kynna næstu ferðir en síðast komust færri að en vildu. Ferðinar sem farnar verða í janúar og febrúar á næsta ári bjóða upp á jóga, hugleiðslu, andlega og líkamlega hreinsun með rými fyrir hvíld og uppgötvun. Þetta er ferð fyrir ævintýragjarnar manneskjur sem vilja líka líta inn á við og vinna í sér. Svo skemmir ekki að þetta er einn fallegasti staður sem ég hef komið á yfir ævina og ég hef ferðast mikið. Það er eitthvað svo töfrandi við Gvatemala og þess vegna fer ég þangað oft en þar hef ég líka gert miklar uppgötvanir um sjálfa mig sem hafa hjálpað mér að gera stærri breytingar í lífinu í hvert skipti sem ég kem aftur heim.“

Allar upplýsingar um Kamillu, viðburði og ferðina til Gvatemala má finna á kako.is.

Hildur Björnsdóttir, borgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins, vill að bólusetningar verði gerðar að skilyrði við inntöku í leikskóla Reykjavíkur. Ástæða þess er að mislingatilfellum hefur fjölgað í Evrópu á árinu, en 37 manns létust af völdum sjúkdómsins fyrstu sex mánuði ársins. Samkvæmt Þórólfi Guðnasyni sóttvarnarlækni er bólusetning á Íslandi ófullnægjandi, en hann leggst þó gegn þessari hugmynd Hildar.

Hildur vill sem sagt banna börnum sem ekki eru bólusett að fá inngöngu í leikskóla í höfuðborginni, nema um sérstakar undanþágur sé að ræða. Í viðtali við Stundina vegna málsins segist hún þó ekki vera hlynnt því að banna hluti. „Ég er almennt ekki fylgjandi boðum og bönnum, en ég tel ástæðu til að bregðast við hættunni,“ segir hún.

Í raun var eitt helsta stef Hildar í aðdraganda kosninga, og stuttu eftir þær, að Reykjavík ætti að vera frjálslynd borg þar sem íbúar hefðu val. Degi fyrir kosningar, þann 25. maí, skrifaði hún meðal annars í pistli í Fréttablaðinu: „Sjálfstæðisflokkurinn í Reykjavík er skýr valkostur fyrir þá sem vilja breytingar. Skýr valkostur fyrir þá sem vilja höfuðborg í forystu – samkeppnishæfa borg á innlenda sem alþjóðlega vísu. Leiðandi borg um grænar og vistvænar lausnir. Reykjavík í samkeppni um fólk og atgervi. Höfuðborg sem setur fólk og fjölskyldur í forgang. Borg sem tryggir frelsi og val. Umhverfi þar sem fólki líður vel. Reykjavík sem vinnur fyrir þig.“

Í júní skrifaði hún síðan í pistli í Fréttablaðinu: „Hvort heldur sem er – í stjórnarandstöðu eða meirihluta – stendur Sjálfstæðisflokkurinn alltaf fyrir frelsi og val. Einstaklingsfrelsi og atvinnufrelsi. Við viljum banna minna og leyfa meira.“

Þess má geta að Karen E. Halldórsdóttir, bæjarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins í Kópavogi, hefur áður lagt fram svipaða hugmynd og Hildur, en þá var niðurstaða lögfræðideildar Kópavogsbæjar að bærinn mætti ekki upplýsa foreldra um þau börn á leikskólum sem ekki höfðu verið bólusett, með vísan í persónuverndarlög og þagnarskyldu á heilbrigðisstarfsfólk.

Nefnd um eftirlit með lögreglu (NEL) hefur ekki enn gefið út ársskýrslu fyrir árið 2017, en nefndin tók til starfa 1. janúar árið 2017.

Helgi Hrafn Gunnarsson, þingmaður Pírata, spurðist fyrir um skýrsluna þann 10. apríl síðastliðinn og fékk þau svör að hún væri væntanleg í lok apríl eða byrjun maí. Blaðamaður Mannlífs spurðist fyrir um skýrsluna þegar hún var enn ekki birt í byrjun sumars. Þann 19. júní fengust þau svör frá Drífu Kristínu Sigurðardóttur, lögfræðingi NEL, að skýrslan væri væntanleg á næstu vikum. Þann 28. ágúst, rúmum tveimur mánuðum síðar, spurði blaðamaður Mannlífs aftur um skýrsluna. Tveimur dögum síðar bárust þau svör frá Drífu að skýrslan væri væntanleg á næstu vikum. Ástæðan fyrir þessari töf segir Drífa vera annir við vinnu annarra verkefna. Helga Hrafni finnst leiðinlegt hve málið hefur tafist. Píratar höfðu lagt fram tillögu um sjálfstætt eftirlit með starfsemi og starfsháttum lögreglu sem hefði mjög víðfemt rannsóknarhlutverk. Píratar gagnrýndu nefndina á sínum tíma og töldu að slík nefnd þyrfti víðara verksvið en það sem NEL hefur, en nefndin fer ekki með ákæruvald í kærumálum.

„Nefndin hefur verið að störfum síðan í janúar 2017 og á þeim tíma höfum við þurft að halda að okkur höndum. Eina ástæðan fyrir því að við höfum ekki lagt aftur fram tillögu okkar er að við teljum mikilvægt að hún verði byggð á sem mestum og bestum gögnum og að fyrsta ársskýrsla nefndarinnar sé mjög mikilvægt gagn.“

Helgi Hrafn telur ólíklegt að NEL tryggi innra eftirlit með lögreglunni. „Ég vona auðvitað að hún komi mér algjörlega á óvart, en það er erfitt að fullyrða alveg blákalt um störf nefndar þegar engin gögn liggja enn þá fyrir um reynsluna af henni. Þó get ég sagt að ég skynja mjög litla trú á núverandi fyrirkomulagi af hálfu þeirra borgara sem ég hef talað við og telja á sér brotið af lögreglu, vegna þess einmitt að nefndin sinnir hvorki rannsóknar- né ákæruhlutverki. Fólk sem ég ræði þetta við sér ekki neina sérstaka von í því að kvartanir og kærur séu flokkaðar og áframsendar, væntanlega oftast til lögreglunnar sjálfrar. En eins og ég segi, ég vona auðvitað að vantrú mín og viðmælenda minna reynist tilefnislaus.“

Íslenskir ferðalangar hafa haft þann möguleika að greiða fyrir flugfargjöld hjá WOW air síðan árið 2015 og hjá Icelandair síðan snemma á þessu ári með Netgíró. Í ljósi frétta síðustu vikna um bága stöðu flugfélaganna hefur þeirri spurningu verið velt upp hver réttindi viðskiptavina eru sem greiða fyrir flugfargjöld með Netgíró ef allt fer á versta veg og flugfélögin fara í þrot.

Erfiður vetur framundan

Netgíró sendi frá sér fréttatilkynningu í gær þar sem kom fram að allar vörur og þjónusta sem greiddar eru með Netgíró falli undir lög um neytendavernd, sem þýðir að viðskiptavinir Netgíró fái endurgreitt ef flug falla niður, til dæmis vegna gjaldþrots flugfélags.

„Við vildum vera sannfærð og tryggja rétt okkar viðskiptavina og eyða öllum vafa um lagalega óvissu sem hefur ríkt í þessu máli. Við hjá Netgíró óskuðum því eftir fleiri en einu lögfræðiáliti og á meðan þessi álit lágu ekki fyrir vildum við ekki fullyrða neitt sem við gætum ekki staðið við, en nú hefur þessari óvissu verið eytt. Réttur neytenda er fullkomnlega tryggður með greiðslum með Netgíró,“ er haft eftir Helga Birni Kristinssyni, framkvæmdastjóra Netgíró, í fréttatilkynningunni.

Engin ferðatrygging fylgir

Mannlíf hafði samband við Guðjón Elmar Guðjónsson, þjónustustjóra Netgíró, og spurði hvort einhvers konar viðbragðsáætlun væri fyrir hendi hjá fyrirtækinu ef svo færi að flugfélögin færu í þrot.

„Við teljum ekki rétt að upplýsa um hvort og þá á hvaða sviði sérstakar viðbragðsáætlanir eru eða yrðu gerðar en Netgíró er að sjálfsögðu í stakk búið að bregðast við mismunandi aðstæðum á markaði,“ segir Guðjón og bætir við að engar fyrirætlanir séu uppi hjá Netgíró að hætta að bjóða ferðalöngum uppá að greiða fyrir flugfargjöld með Netgíró.

Guðjón gefur ekki upp hve margir hafa nýtt sér þennan möguleika síðan WOW air byrjaði að bjóða uppá hann árið 2015. Þá segir hann að þeir sem nýti sér þennan valkost þurfi að sjá sjálfir um að kaupa ferðatryggingu.

„Viðskiptavinir Netgíró greiða ekki nein árgjöld fyrir þjónustu fyrirtækisins og þar af leiðandi fylgir ekki ferðatrygging þegar keypt er flug.“

Hver verður næsti forstjóri Icelandair?