Börn sem stunda afreksíþróttir eru líklegri til að svindla síðar í lífinu en þau sem ekki eru í íþróttum. Ástæðan fyrir því er sú að keppniseðli kennir fólki að það sé betra að vinna en að gera hlutina rétt, að sögn Gunnars Valgeirssonar, prófessors í félagsfræði við Californía State-háskóla í Bandaríkjunum.

Gunnar hélt erindi um afreksíþróttir í Háskóla Íslands á dögunum. Í erindinu fjallaði hann um afreksstefnu í íþróttastarfi barna í Bandaríkjunum. Þar á meðal um félög sem eru rekin í hagnaðarskyni og nefnast farandsfélög. Markmið þeirra er að búa til af­reksfólk. Félögin bjóða efnilegum börnum að æfa í 2-3 klukkustundir á dag og keppa um helgar. Þessu fylgir mikið álag og getur haft óæskilegar afleiðingar í för með sér, brotfall, meiðsli, streitu og kulnun.

„Félagsfræðingar hafa komist að því að börnum sem eru í skipulögðum íþróttum gengur betur en öðrum börnum í lífinu,“ sagði hann en bætti við að þegar skoðað var hvort munur væri á gildum barna sem stunduðu íþróttir og þeirra sem ekki stunda þær þá kæmu íþróttabörnin verr út úr samanburðinum og spilli keppnisskapið fyrir.

Aðalmynd: Gunnars Valgeirssonar, prófessor í félagsfræði við Californía State-háskóla í Bandaríkjunum. Mynd tók Kristinn Ingvarsson.

Borghildur Indriðadóttir teflir saman sterkum konum og táknmyndum valdsins í nýju ögrandi verki. Verkið markar upphaf Listahátíðar Reykjavíkur sem hefst á sunnudag.

Verk Borghildar samanstendur af sýningu á stórum ljósmyndum á Austurvelli og gjörningnum Drosophila sem hefst á Austurvelli og endar í Hafnarhúsinu. Á ljósmyndunum stillir Borghildur upp berbrjósta konum fyrir framan málverk, styttur og ljósmyndir af körlum sem hafa haft völd í stofnunum í Reykjavík. Myndirnar eiga að endurspegla gamlan tíðaranda og kúltúr þar sem karlar höfðu – og hafa kannski enn – mikil völd, en Borghildur veltir meðal annars fyrir sér hvort málverkin, ljósmyndirnar og stytturnar af þeim eigi mögulega þátt í að viðhalda þessum kúltúr.

Að hennar sögn var heimsókn í Alþingishúsið kveikjan að verkinu. „Ég og afi minn, Vilhjálmur Hjálmarsson arkitekt, tókum þátt í samkeppni um viðbyggingu Alþingis og fórum í vettvangsferð um Alþingishúsið og þá blöstu þessi málverk og þessar styttur af karlmönnum við,“ rifjar hún upp. „Ég bað um leyfi fyrir því að taka myndir í fundarherbergi Sjálfstæðisflokksins þar sem einungis eru málverk af karlmönnum á veggjunum. Ég fékk Magnús Andersen ljósmyndara til að taka myndirnar og þær Stellu Briem Friðriksdóttur, Öddu Þóreyjardóttur Smáradóttur og Nönnu Hermannsdóttur til að stilla sér upp við þessi verk. Þetta var fyrir rúmu ári og í kjölfarið fór ég að skoða fleiri stofnanir í Reykjavík og uppgötvaði þá að ég var með með áhugavert viðfangsefni í höndunum.“

„Styrkur kvenna hefur í gegnum aldirnar áður verið túlkaður með berbrjósta konum. Það er til dæmis eldgamalt minni um Amasónurnar í grískri goðafræði sem sýnir mikinn styrk.“

Borghildur viðurkennir að á ýmsu hafi gengið við gerð myndanna. „Það var ekki alltaf sjálfgefið að fá leyfi til að taka myndir og stundum voru gerðar athugasemdir þar sem starfsmaður skrifaði mér eftir á og lýsti yfir áhyggjum sínum yfir því að myndirnar kæmu illa út fyrir viðkomandi stofnun,“ nefnir hún sem dæmi.

Spurð hvers vegna nekt kvenna gegni einmitt svona veigamiklu hlutverki á sýningunni segist hún vera að tefla saman annars vegar táknmyndum valdsins og hins vegar einhverju sem er algjörlega berskjaldað. „Ég er að benda á mikilvægi þess sem er viðkvæmt og berskjaldað. Styrkur kvenna hefur í gegnum aldirnar áður verið túlkaður með berbrjósta konum. Það er til dæmis eldgamalt minni um Amasónurnar í grískri goðafræði sem sýnir mikinn styrk,“ útskýrir hún og bætir við að með myndunum sé hún líka að spá í almenningsrými og hverjum þau tilheyri.

Ljósmyndirnar verða sýndar á Austurvelli á sunnudag. Samhliða því stendur Borghildur fyrir gjörningi, Drosophila, skipulögðum í samstarfi við Klúbb Listahátíðar, sem hefst í Alþingishúsinu klukkan 18 og lýkur í Hafnarhúsinu hálftíma síðar. Hún segir gjörninginn spretta upp úr vinnslu ljósmyndanna og byggja á pælingum sínum um hið kvenlæga og karllæga í náttúrunni og þjóðfélaginu, en gjörningurinn dragi heiti sitt af ávaxtaflugunni drosophila melanogaster sem hefur verið mikið rannsökuð til að svara líffræðilegum spurningum um kyn og kynhegðun. „Ég hef bara mikið verið spá hvernig það gerist í náttúrunni að það verða til mismunandi kyn. Hvernig spilar samfélagið þar inn í? Hvernig framkallast það í hegðunarmynstri lífveranna? Ekki síst í ljósi umræðunnar um „gender fluidity“, eða kynjaflökt. Þetta er allt svo flókið, fjölbreytt og heillandi.“

Fleiri myndir á demoncrazy.is.

Dagskrá Listhátíðar Reykjavíkur má nálgast hér. á www.listahatid.is

Mini Countryman í tvinnbílaútgáfu er einstaklega skemmtilegur bíll sem er fyrst og fremst gaman að keyra.

Hvern einasta morgun þegar ég vakna og lít út um gluggann verð ég að hughreysta sjálfan mig og endurtaka í sífellu: Jú, sumarið kemur víst að lokum. Það kemur víst. Vertu þolinmóður.

Ég get vel ímyndað mér að flestir landa minna séu í sömu sporum, við höfum öll fengið okkur fullsödd af grámyglunni og votveðrinu. En við höfum ekkert val, við verðum bara að setja hausinn undir okkur og vaða upp í vindinn.

Nú, eða setjast inn í sumarlegasta bíl sem framleiddur hefur verið. Bíl sem nær ómögulegt er að vera í vondu skapi í.
Austin Mini hefur alltaf verið í ákveðnu uppáhaldi hjá mér. Hann er svo ungæðislegur og bjartsýnn, ef hægt er að segja það um bíl. Hann er tákn bresku nýbylgjunnar, æskunnar og draumsins að slaka bara á og njóta lífsins.

Mini stækkar og styrkist
Þegar ég fékk bílinn í hendurnar, en ég keyrði Mini Countryman í tvinnbílaútgáfu, var það fyrsta sem ég hugsaði: Vá. Mini er búinn að hanga aðeins of mikið í ræktinni og fá einum og margar sterasprautur í afturendann.
Hann er einhvern veginn meiri um sig og stærri. Sem þarf ekki að vera verra, vegna þess að hann er ögn rúmbetri en fyrirrennarar sínir.
Mælaborðið er eins og smekklegur glymskratti, marglit ljós og sérstæð hönnun mælaborðsins og stýrisins kemur vel út. Hönnunin er greinilega innblásin af hönnun gamalla stjórnklefa í flugvélum og kannski hef ég horft á of margar James Bond-myndir en þetta gengur fullkomlega upp.

Lipur sem aldrei fyrr
Ég var strax kominn í gott skap og hélt af stað út fyrir borgarmörkin í leit að smávegis vorglætu. Hlustaði í bítnikktónlist og leyfði borginni að hverfa í baksýnisspegilinn.
Það er gott að keyra Mini Cooper og Countryman. Þeir eru svo liprir og verða fljótlega eins og framlenging á huga manns. Ég átti ekki í vandræðum með að taka fram úr hægfara ferðamönnum sem negldu niður í hvert sinn sem sást glitta í hesta í gerði við þjóðveginn. Sú staðreynd að Countryman er fjórhjóladrifinn gerði aksturinn enn áhugaverðari.

Rafmagn og bensín í bland
Countryman er tvinnbíll sem hægt er að stinga í samband fyrir hleðslu. Tvinnvélin gerir bílnum lítinn greiða í langakstri. Rafhlöður eru þungar og út á þjóðveginum kostar tvinnhlutinn einungis meiri eyðslu. Árinni kennir, og allt það, en ég var allavega langt fyrir ofan gefna eyðslu á bílnum strax á Vesturlandsveginum.
Tvinnvélin kemur sér án efa mun betur í innanbæjarsnattinu þar sem vegalengdir eru styttri og möguleiki gefst að setja bílinn í samband.

Ég ákvað að keyra að Búðum á Snæfellsnesi og kíkja þar í kaffi. Það var eins og við manninn mælt að um leið og komið var upp úr göngunum reif nesið af sér og sólin heilsaði upp á okkur. Fyrir framan okkur var þungur rigningarbakki, og gott ef ekki snjókoma bak við okkur. En svona var þetta alla leiðina. Ekkert nema sól á Mini-inn.

Þetta er helsti kostur Mini Cooper og Countryman. Þeir eru einstaklega skemmtilegir bílar sem er fyrst og fremst gaman að keyra. Það eru án efa praktískari kostir í stöðunni, en þegar þunglyndið yfir vorleysinu hellist yfir mann þá fýkur praktík út í veður og vind og þessi hreina og fölsvalausa gleði sem felst í að keyra Mini verður öllu öðru yfirsterkari.

Hvernig dettur ungu fólki í hug að gerast bændur í dag? Mannlíf hitti að máli par á Torfastöðum á Fljótsdalshéraði sem tók þá ákvörðun í fyrra. Viðtalið er það þriðja í greinaröð Mannlífs um unga bændur á Íslandi.

Á þessu eina ári síðan hjónin Lauga og Árni á Torfastöðum á Fljótsdalshéraði hófu búskap hafa örlögin svo sannarlega spunnið annan vef en ungu nýbændurnir sáu fyrir sér. Harmleikur í sveitinni olli því að fjárstofninn þeirra stækkaði skyndilega sl. haust, um svipað leyti og Lauga uppgötvaði að hún var kona eigi einsömul og verður því að halda sig fjarri fyrsta sauðburði í búskapnum.

„Þetta hafði alltaf verið draumurinn okkar en jarðir eru ekki auðfengnar. Við höfðum sótt um eina kirkjujörð en fengum ekki svo að þegar okkur bauðst þetta tækifæri ákváðum við að láta slag standa,“ segir Sigurlaug Jónína Ólöf Þorsteinsdóttir sem jafnan er kölluð Lauga, og nú Lauga á Torfastöðum í Jökulsárhlíð. Þangað flutti hún 22. apríl í fyrra ásamt Árna Jóni Þórðarsyni og þriggja ára syni þeirra, Þórði Þorsteini.

„Við hittum gott fólk sem á þessa jörð og var tilbúið að leigja okkur hana. Þá hafði ekki verið búið á Torfastöðum í fáein ár og íbúðarhúsið mestmegnis nýtt sem sumarhús fyrir eigendurna og aðstandendur þeirra,“ útskýrir Lauga. „Við þorðum að prófa þetta þar sem við gátum fengið jörðina leigða svo að ef allt fer á versta veg getum við bara hætt. En ef vel gengur höfum við þann möguleika að kaupa jörðina.“

Lauga sem er þrítug og Árni sem er tveimur árum yngri bjuggu þá á Egilsstöðum en létu sig dreyma um að flytja í sveit. Árni er úr Fellabæ og ólst að miklu leyti upp í sveit en Lauga ólst upp á bæ í snjóþyngstu sveit landins, Fljótum í Skagafirði. Bæði luku þau búfræðiprófi frá Bændaskólanum á Hvanneyri og Lauga bætti svo við sig námi í búvísindum og útskrifaðist úr því vorið 2016.

Þau stunda bæði vinnu utan við búskapinn, Lauga er stuðningsfulltrúi í Brúarásskóla sem er um tuttugu mínútna akstur frá bænum og Árni gengur í ýmis störf sem verktaki, ekur stundum vöruflutningabíl og hefur undanfarnar vikur verið við rúning á bæjunum í sveitinni. Upphaflega ætluðu þau að byrja smátt og stækka bústofninn hægt og rólega.

„… miðað við hvernig þetta er búið að vera þá trúi ég varla að þetta geti versnað mikið meir, nú hlýtur leiðin bara að liggja upp á við.“

„Foreldrar mínir voru að hætta búskap og hafa stutt okkar heilshugar í þessu verkefni og þau gáfu okkur fyrir fimmtíu gripum, svo að í haust fórum við og keyptum okkur gimbrar,“ segir Lauga en hún og Árni hafa fyrst og fremst áhuga á fjárbúskap. „Við höfum bæði mjög gaman að íslensku sauðkindinni og ætlum að láta það duga, en mig dreymir nú líka um að eignast hesta einhvern tíma, fyrir göngur og réttir og útreiðatúra.“

Það stóð því til að taka hlutunum rólega og hafa ekki nema 50 kindur í vetur. „Planið var að við myndum bæði vinna úti og það átti að vera mjög auðvelt því við erum með gjafagrindur, en gefum ekki á garða. Þá gefum við heila rúllu í senn sem endist í um það bil þrjá daga svo það þarf ekki að gefa á hverjum degi þótt við lítum auðvitað daglega til með fénu.“

Má ekki koma nálægt sauðburði

Húsakostur á jörðinni var ágætur og fjárhúsið í fínu standi svo nýju bændurnir gerðu þar góða aðstöðu fyrir fimmtíu fjár. „Svo gerðist hræðilegur atburður hér í sveitinni í september,“ segir Lauga og rifjar upp eldsvoða sem varð að Fögruhlíð, næsta bæ við Torfastaði. „Bóndinn þar brann inni þegar íbúðarhúsið hans brann til grunna. Hann bjó einn en systkini hans eru yndislegt fólk og þau komu til okkar og buðu okkur að kaupa gripi úr stofninum hans. Hann var með 800 fjár og til að þurfa ekki að senda allt féð í sláturhús buðu þau okkur að kaupa gripi á lágu verði. Þannig að við völdum 150 kindur þaðan og vorum þá skyndilega komin með 200 kindur í fangið.“

Þau urðu því að hafa snör handtök við að gera fjárhúsið klárt fyrir þessa stóru viðbót og um svipað leyti kom í ljós að von er á öðru barni þeirra í sumar. „Það var ekki planað en ánægjulegt engu að síður og setur pínulítið strik í reikninginn. Sauðburðurinn verður dálítið púsl,“ segir Lauga hlæjandi en eins og kunnugt er mega þungaðar konur ekki koma nálægt sauðburði vegna smithættu svo hún þarf að halda sig fjarri. „Foreldrar mínir ætla hins vegar að koma og hjálpa til svo ég verð bara ráðskona í staðinn, sé um mat og kaffi handa hinum.“

Bændur bændum verstir

Þau hafa fengið að kaupa hey frá Fögruhlíð en ljóst er að í sumar þurfa þau að heyja mun meira en stóð til í fyrstu, þegar þau ætluðu að dunda sér við að fjölga bústofninum í rólegheitum á næstu árum. Meðalstórt bú er um 400-500 fjár og þau eru nú þegar hálfnuð í þá áttina. „Ég hugsa að við grisjum bara úr í haust og bætum við nýjum gripum en förum ekki mikið yfir 200 gripi. Þetta er mjög stór jörð og við færum létt með að fjölga mikið en hugsanlega þyrftum við að byggja fjárhús til þess og það stendur svolítið á því. Það er mikill kostnaður og bændur hafa jú ekki mikið á milli handanna.“

Þar með snýst umræðuefnið að lífsbaráttu bænda og kjörum, sem hafa mjög neikvæða ímynd í samfélaginu og virðist sveipuð mikilli svartsýni. „Sko, allt sem fer upp, það kemur niður. Og allt sem fer niður, kemur upp. Þannig að miðað við hvernig þetta er búið að vera trúi ég varla að þetta geti versnað mikið meir, nú hlýtur leiðin bara að liggja upp á við,“ segir Lauga og hlær áður en hún verður alvarleg og bætir við: „Það versta er hvað landbúnaður er talaður niður, bæði af fólki sem stundar landbúnað og þeim sem hafa ekki hundsvit á honum. Mér finnst það eiginlega verst af öllu að bændur eru bændum verstir oft og tíðum. Við erum stétt sem ætti að standa saman, þétt saman, vegna þess að við viljum öll það sama: það sem okkur ber fyrir okkar afurðir miðað við það sem við leggjum á okkur. Sem skilar sér ekki í dag. Og það er svolítið súrt að sjá þessa umræðu um innflutning á kjöti, þar sem við erum þegar með mjög góða og hreina vöru. Ég væri til í að sjá meiri útflutning, ég trúi því að þar séu tækifæri sem við nýtum ekki en þetta er ekki auðveldur markaður, það verður að viðurkennast.“

Standa með sinni sannfæringu

Lauga viðurkennir að þau Árni séu frekar bjartsýn að eðlisfari en þó að sumum þyki þau dálítið brjáluð finni þau líka fyrir miklum stuðningi og velvild. „Við erum heppin með það að hér eru góðir nágrannar, það er gulls ígildi. Og við ætlum bara að standa með okkar sannfæringu.“

Hún segist ekkert finna fyrir einmanaleika og finnur ekkert til einangrunar þótt um 40 mínútna akstur sé til Egilsstaða, þau hjónin hitti annað fólk í sínum störfum og fólkið þeirra sé duglegt að heimsæja þau. Þá séu það forréttindi að ala börn upp í sveit. „Það eru algjör forréttindi að geta hleypt þeim út nánast alveg lausum og þurfa ekki að hafa áhyggjur af bílaumferð. Hér er frelsi. Það er bara tvennt ólíkt að búa í bæ eða í sveit, bæði fyrir sálina og hugann. Þetta er lífið og þetta er það sem við viljum að börnin okkar búi við. Að fá að lifa og hrærast í þessu með okkur, rétt eins og við gerðum sem börn. Maður fékk að taka þátt í öllu, það var ekki bara sími og tölva og setið inni og horft á sjónvarpið heldur fengum við að lifa og hrærast í daglegu lífi. Að fá að gefa eitthvað af sér, skapa afurðir, og fá að taka þátt í lífinu. Það skiptir öllu máli.“

Þótt bændum fari fækkandi segir Lauga að hjón á fertugsaldri hafi einnig nýlega hafið búskap í sveitinni svo hún lætur engan bilbug á sér finna. „Maður getur ekki alltaf verið að bíða eftir því að sveitirnar verði fullar af ungu fólki, einhvers staðar verður að byrja og ég vona að við verðum bara til þess að fólki vilji hefja búskap, að við verðum fordæmi. Þetta er hægt, ef við gátum það þá geta þetta allir.“

Gildran eftir Lilju Sigurðardóttur hefur verið tilnefnd til Gullna rýtingsins í flokki þýddra bóka. Í samtali við Mannlíf segir rithöfundurinn tilnefninguna hafa komið algjörlega flatt upp á sig. Hún sé þó himinlifandi með hana enda sé um að ræða ein eftirsóttustu alþjóðlegu glæpasagnaverðlaun heims.

„Ég er auðvitað himinlifandi. Þetta er mikill heiður þannig að ég er upp með mér yfir þessu en ég er líka afskaplega þakklát. Svona velgengni er ekki sjálfsögð. Þetta er vísbending um að bókin hafi fallið í kramið en líka að hún sé vel þýdd hjá Quentin Bates, sem er auðvitað tilnefndur með mér, þar sem það er í raun bókin sem fær tilnefninguna og í alþjóðlega flokknum þá eru það bæði höfundur og þýðandi,“ segir Lilja og bætir við að það sé ekki leiðinlegt að fyrsta bókin hennar sem kemur út á ensku nái svona brautargengi en Gullni rýtingurinn, The CWA International Dagger, er verðlaun Samtaka breskra glæpasagnahöfunda, veitt annars vegar fyrir bækur sem eru skrifaðar á ensku og hins vegar bækur þýddar á ensku og eru talin vera ein eftirsóttustu alþjóðlegu glæpasagnaverðlaun heims.

Á meðal rithöfunda sem eru líka tilnefndir í ár má nefna Henning Mankell, Pierre Lemaitre, Fred Vargas, Roslund og Hellström og Arnald Indriðason fyrir bókina Skuggasund en þýðandi hennar, Victoria Cribb, er tilnefnd með Arnaldi. Lilja segist hreinlega eiga bágt með að koma því heim og saman í hausnum á sér að vera á lista með þessum stóru nöfnum í bransanum, frábærum höfundum sem hún hefur lesið sér til ánægju og litið upp til. Það sé frábært að vera í slagtogi með Arnaldi.

„En að komast inn á enska málsvæðið og að það myndi ganga svona rosalega vel flaug mér ekki í hug. Og verðlaun eru einhvern veginn ekki eitthvað sem manni dettur í hug, sérstaklega ekki í þessu rosalega stóra samhengi.“

„Það er alltaf gaman,“ segir hún glaðlega. „Arnaldur er náttúrlega ótvíræður konungur íslensku glæpasögunnar og mikill brautryðjandi fyrir okkur hin. Hann er eini Íslendingurinn sem hefur fengið Rýting, fyrir bók sína Grafarþögn árið 2005 og verið tilnefndur nokkrum sinnum að auki,“ segir hún og þegar blaðamaður spyr þá hvort hún viti til þess að fleiri íslenskir höfundar hafi verið tilnefndir til verðlaunanna í gegnum tíðina segist hún halda að hún sé annar Íslendingurinn sem fær tilnefningu til þeirra. „En ég má svo til með skjóta því inn að við Arnaldur höfum sama ritstjórann, Sigríði Rögnvaldsdóttur hjá Forlaginu, sem má þá, held ég, fara að teljast drottning íslenskra glæpasagnaritstjóra!“

Kom tilnefningin á óvart? „Já, hún kom algjörlega flatt upp á mig,“ viðurkennir hún. „Ég var á Crimefest í Bristol en tilnefningarathöfnin var á föstudeginum sem var frídagurinn minn svo ég spurði útgefandann hvort ég þyrfti nokkuð að mæta á athöfnina og hún sagði að það væri allt í lagi að sleppa því. Svo ég fór niður í bæ til að kaupa smáræði sem mig vantaði og var nýkomin aftur á staðinn en ekki búin að skipta um föt fyrir kvölddagskrána. Ég sat á kaffihúsinu niðri með nokkrum kunningjum og sötraði kaffi þegar það kom SMS frá útgefandanum: Þú ert tilnefnd! Svo ég þaut upp í kokteilboðið, enn á íþróttaskóm og í joggingbuxum, til að baða mig aðeins í aðdáun og knúsum.“

Ótrúleg velgengni

Þegar Lilja ákvað að skrifa Gildruna, sem fjallar í stuttu máli um Sonju, lesbíu og einstætt foreldri sem leiðist út í eiturlyfjasmygl, segist hún ekki hafa séð fyrir sér að vera tilnefnd til verðlauna af þessari „stærðargráðu“. Þvert á móti. „Þegar ég skrifaði Gildruna var ég að skrifa fyrir íslenska lesendur þó að auðvitað vonist flestir íslenskir höfundar eftir því að fá útlendan samning. En að komast inn á enska málsvæðið og að það myndi ganga svona rosalega vel flaug mér ekki í hug. Og verðlaun eru einhvern veginn ekki eitthvað sem manni dettur í hug, sérstaklega ekki í þessu rosalega stóra samhengi.“

Óhætt er að segja að Gildran sé búin að njóta mikillar velgengni frá því að hún leit dagsins ljós árið 2015, en sem dæmi um það er bókin nú líka tilnefnd til franskra glæpasagnaverðlauna, Prix Meilleur Polar hjá Points og er þar á tíu bóka lista sem verður styttur þegar líður á árið. Auk þess er Gildran komin út á ensku, norsku, dönsku og tékknesku og er nú unnið að því að þýða hana á pólsku og Makedónsku, en til stendur að þýða framhaldsbækurnar Netið og Búrið á sömu tungumál. Miðað við ánægju útgefenda með Gildruna segist Lilja telja að salan gangi vel. Sjálfri finnist henni þetta spennandi og ekki síst sú staðreynd að lesendahópurinn skuli stækka og stækka. Það sé dásamleg tilfinning fyrir íslenskan höfund. Þá kveðst hún líka vera dauðspennt fyrir sjónvarpsþáttaröð sem er í undirbúningi og byggir á Gildrunni, enda sé hún algjör sjónvarpsfíkill og sjái sögurnar sínar alltaf fyrir sér myndrænt. Það verði því gaman að sjá útkomuna. En er nýtt verk í vinnslu um þessar mundir?

„Ég var að skila inn nýrri bók til Forlagsins, stakri bók, sem sé ekki hluti af bókaflokki, en hún kemur út í október,“ svarar hún. „Þetta er spennusaga með pólitísku ívafi um konu sem tekur við innanríkisráðuneytinu sem utanþingsráðherra og rekst þar á samsæri og að auki kemur gamalt mál um dularfullt dauðsfall í fjölskyldu hennar upp á yfirborðið,“ lýsir hún og segist ekki vera reiðubúin að gefa meira upp – að sinni.

Talið berst því aftur að tilnefningunni til Gullna rýtingsins, en Lilja upplýsir blaðamann um að það séu tíu bækur á þessum lista. Þetta sé svokallaður „longlist“ sem verði svo innan nokkurra vikna styttur í „shortlist“ þar sem eru sex titlar og verðlaunahafinn komi til með að vera valinn af þeim lista. „Ég geri mér ekki miklar vonir um að fara áfram á stuttlistann en bara það að vera tilnefnd með þessu gengi er algjör draumur.“

Spurð hvar verðlaunaafhendingin fari fram og hvort hún ætli að vera viðstödd, segir Lilja það vera ágæta spurning sem hún viti hreinlega ekki svarið við. „Ég ætti kannski að senda línu á útgefandann minn og spyrja að þessu,“ segir hún og hlær. „Afhendingin er einhvern tíma í sumar eða haust. Ég er með stranga dagskrá á kynningarferðalögum og er í rauninni uppbókuð fram í janúar á næsta ári svo ég veit ekki hvernig þetta kemur heim og saman við það, en það væri ofurgaman að vera viðstödd, hver sem vinnur.“

Aðalmynd: Lilja Sigurðardóttir rithöfundur og Quentin Bates, þýðandi bókarinnar, kát með tilnefninguna.

Stúdíó Sýrland heldur leiklistar- og talsetningarnámskeið fyrir börn fædd 2006 til 2011 í sumar, en á námskeiðinu verða kennd undirstöðuatriði í leiklist með áherslu á radd- og talþjálfun. Þá fá krakkarnir að kynnast því hvernig er að talsetja teiknimynd og fá að talsetja sitt eigið efni.

Meðal kennara er söng- og leikkonan Sigríður Eyrún Friðriksdóttir, en hún er hokin af reynslu þegar kemur að talsetningu teiknimynda.

Margir kannast eflaust við hana úr stórmyndinni Inside Out þar sem hún túlkaði Gleði á eftirminnilegan hátt.

Þá má einnig heyra hennar fögru rödd í teiknimyndum eins og Finnboga og Felix og Diego. Þá hefur Sigríður tekið tvisvar þátt í Söngvakeppninni, leikið í verkum, t.a.m. Vesalingunum og Mary Poppins og kennt börnum söng og leik víða á höfuðborgarsvæðinu.

Með Sigríði í kennarahlutverkinu eru óperusöngvarinn Jón Svavar Jósefsson, sem hefur látið sig barnamenningu mikið varða síðustu ár, og Sölvi Viggósson Dýrfjörð sem er með sýningar eins og Billy Elliot, Bláa Hnöttinn og Slá í gegn á ferilskránni.

Mynd / Rakel Ósk Sigurðardóttir

Hugleikur Dagsson setti af stað viðburðinn HÚ! í Paradís í samstarfi við Tólfuna, stuðningsmannalið íslensku landsliðanna í gær, en þar er meðal annars til sýnis ný Hú!-vörulína úr smiðju listamannsins. Því er óhætt að segja að línan stækki ört og nú eru meira að segja komnar eftirlíkingar í umferð.

„Ég var bara rosalega glaður að sjá þennan bol, meðal annars af því að mig hafði dreymt um að eignast svona „bootleg“-bol. Það hefði verið ágætis punktur yfir i-ið á brandaranum um HÚ! málið stóra um daginn,“ segir Hugleikur léttur í lund, þegar hann var spurður að því hvernig sér hafi eiginlega orðið við að uppgötva að búið væri að gera eftirlíkingu af HÚ!-bolnum hans, hvorki meira né minna.

Bolurinn er frekar „basic“ að hans sögn, með mátulega illa teiknuðum spýtukarli sem sé undir augljós-um áhrifum frá hans teikningu þótt karlinn segi reyndar HU! með u-i en ekki ú-i, búningurinn sé aðeins breyttur og munnur kominn á karlinn. En sjálfur hefur hann fyrir reglu að setja aldrei munna á karlana sína.

„Satt að segja var ég kominn með impostor syndrome í kjölfar HÚ!-málsins mikla þar sem ég fylgist ekkert með fótbolta.“

Þrátt fyrir þetta segist Hugleiki ekki detta í hug að gera veður út af málinu. „Ég er meira að segja að reyna að panta hann í þessum töluðu orðum en það kemur: „sorry this item is no longer available“. Það hefur einhver klagað. En íronískt,“ segir hann hlæjandi og bætir við að ef hann ætlaði að vera með einhver læti út af svona eftirlíkingu þá væri hann engu skárri en eitt af svínunum í Animal Farm.

Hugleikur viðurkennir þó að hér áður fyrr hafi eftirlíkingar af vörunum hans farið í taugarnar á sér. „Núna finnst mér það bara gaman og best þegar fólk gerir heiðarlega tilraun til að endurteikna mínar teikningar í staðinn fyrir að gera bara copy paste. Ég vil smávegis sál og persónuleika í mínar falsanir,“ segir hann og kveðst hafa kvatt fólk til að gera sínar eigin hú-flíkur og -vörur, enda eigi hann ekki „HÚ-ið“. „Ég hef því miður ekki séð mikið af þeim og þess vegna fagna ég þessari ódýru eftirgerð. Vonandi fer hún aftur í sölu.“

Sjálfur verður Hugleikur með eigin HÚ!-boli og -varning til sölu í Bíó Paradís meðan á HM stendur, en Bíó Paradís mun sýna frá öllum leikjunum á HM og verður ókeypis inn. Í gær opnaði Hugleikur þar sýningu með 22 HÚ!-mönnum uppsettum á hátíðarfána. „Satt að segja var ég kominn með impostor syndrome í kjölfar hú!-málsins mikla þar sem ég fylgist ekkert með fótbolta og hef meira segja ósjaldan gert grín að þessari ágætu íþrótt. En sumarið 2016 opnuðust augun mín fyrir fegurðinni sem þetta fyrirbæri getur skapað og ekki sakaði að bolurinn minn seldist vel. Mér fannst samt vanta eitthvað meira. Eitthvað hullalegt. Ég ákvað að friða mitt listræna hjarta með því að hanna þessar 22 HÚ-fígúrur til að fagna HM,“ lýsir hann.

Myndir af Hugleik / Gunnlöð Jóna Rúnarsdóttir

Börn sem stunda afreksíþróttir eru líklegri til að svindla síðar í lífinu en þau sem ekki eru í íþróttum. Ástæðan fyrir því er sú að keppniseðli kennir fólki að það sé betra að vinna en að gera hlutina rétt, að sögn Gunnars Valgeirssonar, prófessors í félagsfræði við Californía State-háskóla í Bandaríkjunum.

Gunnar hélt erindi um afreksíþróttir í Háskóla Íslands á dögunum. Í erindinu fjallaði hann um afreksstefnu í íþróttastarfi barna í Bandaríkjunum. Þar á meðal um félög sem eru rekin í hagnaðarskyni og nefnast farandsfélög. Markmið þeirra er að búa til af­reksfólk. Félögin bjóða efnilegum börnum að æfa í 2-3 klukkustundir á dag og keppa um helgar. Þessu fylgir mikið álag og getur haft óæskilegar afleiðingar í för með sér, brotfall, meiðsli, streitu og kulnun.

„Félagsfræðingar hafa komist að því að börnum sem eru í skipulögðum íþróttum gengur betur en öðrum börnum í lífinu,“ sagði hann en bætti við að þegar skoðað var hvort munur væri á gildum barna sem stunduðu íþróttir og þeirra sem ekki stunda þær þá kæmu íþróttabörnin verr út úr samanburðinum og spilli keppnisskapið fyrir.

Aðalmynd: Gunnars Valgeirssonar, prófessor í félagsfræði við Californía State-háskóla í Bandaríkjunum. Mynd tók Kristinn Ingvarsson.

Borghildur Indriðadóttir teflir saman sterkum konum og táknmyndum valdsins í nýju ögrandi verki. Verkið markar upphaf Listahátíðar Reykjavíkur sem hefst á sunnudag.

Verk Borghildar samanstendur af sýningu á stórum ljósmyndum á Austurvelli og gjörningnum Drosophila sem hefst á Austurvelli og endar í Hafnarhúsinu. Á ljósmyndunum stillir Borghildur upp berbrjósta konum fyrir framan málverk, styttur og ljósmyndir af körlum sem hafa haft völd í stofnunum í Reykjavík. Myndirnar eiga að endurspegla gamlan tíðaranda og kúltúr þar sem karlar höfðu – og hafa kannski enn – mikil völd, en Borghildur veltir meðal annars fyrir sér hvort málverkin, ljósmyndirnar og stytturnar af þeim eigi mögulega þátt í að viðhalda þessum kúltúr.

Að hennar sögn var heimsókn í Alþingishúsið kveikjan að verkinu. „Ég og afi minn, Vilhjálmur Hjálmarsson arkitekt, tókum þátt í samkeppni um viðbyggingu Alþingis og fórum í vettvangsferð um Alþingishúsið og þá blöstu þessi málverk og þessar styttur af karlmönnum við,“ rifjar hún upp. „Ég bað um leyfi fyrir því að taka myndir í fundarherbergi Sjálfstæðisflokksins þar sem einungis eru málverk af karlmönnum á veggjunum. Ég fékk Magnús Andersen ljósmyndara til að taka myndirnar og þær Stellu Briem Friðriksdóttur, Öddu Þóreyjardóttur Smáradóttur og Nönnu Hermannsdóttur til að stilla sér upp við þessi verk. Þetta var fyrir rúmu ári og í kjölfarið fór ég að skoða fleiri stofnanir í Reykjavík og uppgötvaði þá að ég var með með áhugavert viðfangsefni í höndunum.“

„Styrkur kvenna hefur í gegnum aldirnar áður verið túlkaður með berbrjósta konum. Það er til dæmis eldgamalt minni um Amasónurnar í grískri goðafræði sem sýnir mikinn styrk.“

Borghildur viðurkennir að á ýmsu hafi gengið við gerð myndanna. „Það var ekki alltaf sjálfgefið að fá leyfi til að taka myndir og stundum voru gerðar athugasemdir þar sem starfsmaður skrifaði mér eftir á og lýsti yfir áhyggjum sínum yfir því að myndirnar kæmu illa út fyrir viðkomandi stofnun,“ nefnir hún sem dæmi.

Spurð hvers vegna nekt kvenna gegni einmitt svona veigamiklu hlutverki á sýningunni segist hún vera að tefla saman annars vegar táknmyndum valdsins og hins vegar einhverju sem er algjörlega berskjaldað. „Ég er að benda á mikilvægi þess sem er viðkvæmt og berskjaldað. Styrkur kvenna hefur í gegnum aldirnar áður verið túlkaður með berbrjósta konum. Það er til dæmis eldgamalt minni um Amasónurnar í grískri goðafræði sem sýnir mikinn styrk,“ útskýrir hún og bætir við að með myndunum sé hún líka að spá í almenningsrými og hverjum þau tilheyri.

Ljósmyndirnar verða sýndar á Austurvelli á sunnudag. Samhliða því stendur Borghildur fyrir gjörningi, Drosophila, skipulögðum í samstarfi við Klúbb Listahátíðar, sem hefst í Alþingishúsinu klukkan 18 og lýkur í Hafnarhúsinu hálftíma síðar. Hún segir gjörninginn spretta upp úr vinnslu ljósmyndanna og byggja á pælingum sínum um hið kvenlæga og karllæga í náttúrunni og þjóðfélaginu, en gjörningurinn dragi heiti sitt af ávaxtaflugunni drosophila melanogaster sem hefur verið mikið rannsökuð til að svara líffræðilegum spurningum um kyn og kynhegðun. „Ég hef bara mikið verið spá hvernig það gerist í náttúrunni að það verða til mismunandi kyn. Hvernig spilar samfélagið þar inn í? Hvernig framkallast það í hegðunarmynstri lífveranna? Ekki síst í ljósi umræðunnar um „gender fluidity“, eða kynjaflökt. Þetta er allt svo flókið, fjölbreytt og heillandi.“

Fleiri myndir á demoncrazy.is.

Dagskrá Listhátíðar Reykjavíkur má nálgast hér. á www.listahatid.is

Mini Countryman í tvinnbílaútgáfu er einstaklega skemmtilegur bíll sem er fyrst og fremst gaman að keyra.

Hvern einasta morgun þegar ég vakna og lít út um gluggann verð ég að hughreysta sjálfan mig og endurtaka í sífellu: Jú, sumarið kemur víst að lokum. Það kemur víst. Vertu þolinmóður.

Ég get vel ímyndað mér að flestir landa minna séu í sömu sporum, við höfum öll fengið okkur fullsödd af grámyglunni og votveðrinu. En við höfum ekkert val, við verðum bara að setja hausinn undir okkur og vaða upp í vindinn.

Nú, eða setjast inn í sumarlegasta bíl sem framleiddur hefur verið. Bíl sem nær ómögulegt er að vera í vondu skapi í.
Austin Mini hefur alltaf verið í ákveðnu uppáhaldi hjá mér. Hann er svo ungæðislegur og bjartsýnn, ef hægt er að segja það um bíl. Hann er tákn bresku nýbylgjunnar, æskunnar og draumsins að slaka bara á og njóta lífsins.

Mini stækkar og styrkist
Þegar ég fékk bílinn í hendurnar, en ég keyrði Mini Countryman í tvinnbílaútgáfu, var það fyrsta sem ég hugsaði: Vá. Mini er búinn að hanga aðeins of mikið í ræktinni og fá einum og margar sterasprautur í afturendann.
Hann er einhvern veginn meiri um sig og stærri. Sem þarf ekki að vera verra, vegna þess að hann er ögn rúmbetri en fyrirrennarar sínir.
Mælaborðið er eins og smekklegur glymskratti, marglit ljós og sérstæð hönnun mælaborðsins og stýrisins kemur vel út. Hönnunin er greinilega innblásin af hönnun gamalla stjórnklefa í flugvélum og kannski hef ég horft á of margar James Bond-myndir en þetta gengur fullkomlega upp.

Lipur sem aldrei fyrr
Ég var strax kominn í gott skap og hélt af stað út fyrir borgarmörkin í leit að smávegis vorglætu. Hlustaði í bítnikktónlist og leyfði borginni að hverfa í baksýnisspegilinn.
Það er gott að keyra Mini Cooper og Countryman. Þeir eru svo liprir og verða fljótlega eins og framlenging á huga manns. Ég átti ekki í vandræðum með að taka fram úr hægfara ferðamönnum sem negldu niður í hvert sinn sem sást glitta í hesta í gerði við þjóðveginn. Sú staðreynd að Countryman er fjórhjóladrifinn gerði aksturinn enn áhugaverðari.

Rafmagn og bensín í bland
Countryman er tvinnbíll sem hægt er að stinga í samband fyrir hleðslu. Tvinnvélin gerir bílnum lítinn greiða í langakstri. Rafhlöður eru þungar og út á þjóðveginum kostar tvinnhlutinn einungis meiri eyðslu. Árinni kennir, og allt það, en ég var allavega langt fyrir ofan gefna eyðslu á bílnum strax á Vesturlandsveginum.
Tvinnvélin kemur sér án efa mun betur í innanbæjarsnattinu þar sem vegalengdir eru styttri og möguleiki gefst að setja bílinn í samband.

Ég ákvað að keyra að Búðum á Snæfellsnesi og kíkja þar í kaffi. Það var eins og við manninn mælt að um leið og komið var upp úr göngunum reif nesið af sér og sólin heilsaði upp á okkur. Fyrir framan okkur var þungur rigningarbakki, og gott ef ekki snjókoma bak við okkur. En svona var þetta alla leiðina. Ekkert nema sól á Mini-inn.

Þetta er helsti kostur Mini Cooper og Countryman. Þeir eru einstaklega skemmtilegir bílar sem er fyrst og fremst gaman að keyra. Það eru án efa praktískari kostir í stöðunni, en þegar þunglyndið yfir vorleysinu hellist yfir mann þá fýkur praktík út í veður og vind og þessi hreina og fölsvalausa gleði sem felst í að keyra Mini verður öllu öðru yfirsterkari.

Hvernig dettur ungu fólki í hug að gerast bændur í dag? Mannlíf hitti að máli par á Torfastöðum á Fljótsdalshéraði sem tók þá ákvörðun í fyrra. Viðtalið er það þriðja í greinaröð Mannlífs um unga bændur á Íslandi.

Á þessu eina ári síðan hjónin Lauga og Árni á Torfastöðum á Fljótsdalshéraði hófu búskap hafa örlögin svo sannarlega spunnið annan vef en ungu nýbændurnir sáu fyrir sér. Harmleikur í sveitinni olli því að fjárstofninn þeirra stækkaði skyndilega sl. haust, um svipað leyti og Lauga uppgötvaði að hún var kona eigi einsömul og verður því að halda sig fjarri fyrsta sauðburði í búskapnum.

„Þetta hafði alltaf verið draumurinn okkar en jarðir eru ekki auðfengnar. Við höfðum sótt um eina kirkjujörð en fengum ekki svo að þegar okkur bauðst þetta tækifæri ákváðum við að láta slag standa,“ segir Sigurlaug Jónína Ólöf Þorsteinsdóttir sem jafnan er kölluð Lauga, og nú Lauga á Torfastöðum í Jökulsárhlíð. Þangað flutti hún 22. apríl í fyrra ásamt Árna Jóni Þórðarsyni og þriggja ára syni þeirra, Þórði Þorsteini.

„Við hittum gott fólk sem á þessa jörð og var tilbúið að leigja okkur hana. Þá hafði ekki verið búið á Torfastöðum í fáein ár og íbúðarhúsið mestmegnis nýtt sem sumarhús fyrir eigendurna og aðstandendur þeirra,“ útskýrir Lauga. „Við þorðum að prófa þetta þar sem við gátum fengið jörðina leigða svo að ef allt fer á versta veg getum við bara hætt. En ef vel gengur höfum við þann möguleika að kaupa jörðina.“

Lauga sem er þrítug og Árni sem er tveimur árum yngri bjuggu þá á Egilsstöðum en létu sig dreyma um að flytja í sveit. Árni er úr Fellabæ og ólst að miklu leyti upp í sveit en Lauga ólst upp á bæ í snjóþyngstu sveit landins, Fljótum í Skagafirði. Bæði luku þau búfræðiprófi frá Bændaskólanum á Hvanneyri og Lauga bætti svo við sig námi í búvísindum og útskrifaðist úr því vorið 2016.

Þau stunda bæði vinnu utan við búskapinn, Lauga er stuðningsfulltrúi í Brúarásskóla sem er um tuttugu mínútna akstur frá bænum og Árni gengur í ýmis störf sem verktaki, ekur stundum vöruflutningabíl og hefur undanfarnar vikur verið við rúning á bæjunum í sveitinni. Upphaflega ætluðu þau að byrja smátt og stækka bústofninn hægt og rólega.

„… miðað við hvernig þetta er búið að vera þá trúi ég varla að þetta geti versnað mikið meir, nú hlýtur leiðin bara að liggja upp á við.“

„Foreldrar mínir voru að hætta búskap og hafa stutt okkar heilshugar í þessu verkefni og þau gáfu okkur fyrir fimmtíu gripum, svo að í haust fórum við og keyptum okkur gimbrar,“ segir Lauga en hún og Árni hafa fyrst og fremst áhuga á fjárbúskap. „Við höfum bæði mjög gaman að íslensku sauðkindinni og ætlum að láta það duga, en mig dreymir nú líka um að eignast hesta einhvern tíma, fyrir göngur og réttir og útreiðatúra.“

Það stóð því til að taka hlutunum rólega og hafa ekki nema 50 kindur í vetur. „Planið var að við myndum bæði vinna úti og það átti að vera mjög auðvelt því við erum með gjafagrindur, en gefum ekki á garða. Þá gefum við heila rúllu í senn sem endist í um það bil þrjá daga svo það þarf ekki að gefa á hverjum degi þótt við lítum auðvitað daglega til með fénu.“

Má ekki koma nálægt sauðburði

Húsakostur á jörðinni var ágætur og fjárhúsið í fínu standi svo nýju bændurnir gerðu þar góða aðstöðu fyrir fimmtíu fjár. „Svo gerðist hræðilegur atburður hér í sveitinni í september,“ segir Lauga og rifjar upp eldsvoða sem varð að Fögruhlíð, næsta bæ við Torfastaði. „Bóndinn þar brann inni þegar íbúðarhúsið hans brann til grunna. Hann bjó einn en systkini hans eru yndislegt fólk og þau komu til okkar og buðu okkur að kaupa gripi úr stofninum hans. Hann var með 800 fjár og til að þurfa ekki að senda allt féð í sláturhús buðu þau okkur að kaupa gripi á lágu verði. Þannig að við völdum 150 kindur þaðan og vorum þá skyndilega komin með 200 kindur í fangið.“

Þau urðu því að hafa snör handtök við að gera fjárhúsið klárt fyrir þessa stóru viðbót og um svipað leyti kom í ljós að von er á öðru barni þeirra í sumar. „Það var ekki planað en ánægjulegt engu að síður og setur pínulítið strik í reikninginn. Sauðburðurinn verður dálítið púsl,“ segir Lauga hlæjandi en eins og kunnugt er mega þungaðar konur ekki koma nálægt sauðburði vegna smithættu svo hún þarf að halda sig fjarri. „Foreldrar mínir ætla hins vegar að koma og hjálpa til svo ég verð bara ráðskona í staðinn, sé um mat og kaffi handa hinum.“

Bændur bændum verstir

Þau hafa fengið að kaupa hey frá Fögruhlíð en ljóst er að í sumar þurfa þau að heyja mun meira en stóð til í fyrstu, þegar þau ætluðu að dunda sér við að fjölga bústofninum í rólegheitum á næstu árum. Meðalstórt bú er um 400-500 fjár og þau eru nú þegar hálfnuð í þá áttina. „Ég hugsa að við grisjum bara úr í haust og bætum við nýjum gripum en förum ekki mikið yfir 200 gripi. Þetta er mjög stór jörð og við færum létt með að fjölga mikið en hugsanlega þyrftum við að byggja fjárhús til þess og það stendur svolítið á því. Það er mikill kostnaður og bændur hafa jú ekki mikið á milli handanna.“

Þar með snýst umræðuefnið að lífsbaráttu bænda og kjörum, sem hafa mjög neikvæða ímynd í samfélaginu og virðist sveipuð mikilli svartsýni. „Sko, allt sem fer upp, það kemur niður. Og allt sem fer niður, kemur upp. Þannig að miðað við hvernig þetta er búið að vera trúi ég varla að þetta geti versnað mikið meir, nú hlýtur leiðin bara að liggja upp á við,“ segir Lauga og hlær áður en hún verður alvarleg og bætir við: „Það versta er hvað landbúnaður er talaður niður, bæði af fólki sem stundar landbúnað og þeim sem hafa ekki hundsvit á honum. Mér finnst það eiginlega verst af öllu að bændur eru bændum verstir oft og tíðum. Við erum stétt sem ætti að standa saman, þétt saman, vegna þess að við viljum öll það sama: það sem okkur ber fyrir okkar afurðir miðað við það sem við leggjum á okkur. Sem skilar sér ekki í dag. Og það er svolítið súrt að sjá þessa umræðu um innflutning á kjöti, þar sem við erum þegar með mjög góða og hreina vöru. Ég væri til í að sjá meiri útflutning, ég trúi því að þar séu tækifæri sem við nýtum ekki en þetta er ekki auðveldur markaður, það verður að viðurkennast.“

Standa með sinni sannfæringu

Lauga viðurkennir að þau Árni séu frekar bjartsýn að eðlisfari en þó að sumum þyki þau dálítið brjáluð finni þau líka fyrir miklum stuðningi og velvild. „Við erum heppin með það að hér eru góðir nágrannar, það er gulls ígildi. Og við ætlum bara að standa með okkar sannfæringu.“

Hún segist ekkert finna fyrir einmanaleika og finnur ekkert til einangrunar þótt um 40 mínútna akstur sé til Egilsstaða, þau hjónin hitti annað fólk í sínum störfum og fólkið þeirra sé duglegt að heimsæja þau. Þá séu það forréttindi að ala börn upp í sveit. „Það eru algjör forréttindi að geta hleypt þeim út nánast alveg lausum og þurfa ekki að hafa áhyggjur af bílaumferð. Hér er frelsi. Það er bara tvennt ólíkt að búa í bæ eða í sveit, bæði fyrir sálina og hugann. Þetta er lífið og þetta er það sem við viljum að börnin okkar búi við. Að fá að lifa og hrærast í þessu með okkur, rétt eins og við gerðum sem börn. Maður fékk að taka þátt í öllu, það var ekki bara sími og tölva og setið inni og horft á sjónvarpið heldur fengum við að lifa og hrærast í daglegu lífi. Að fá að gefa eitthvað af sér, skapa afurðir, og fá að taka þátt í lífinu. Það skiptir öllu máli.“

Þótt bændum fari fækkandi segir Lauga að hjón á fertugsaldri hafi einnig nýlega hafið búskap í sveitinni svo hún lætur engan bilbug á sér finna. „Maður getur ekki alltaf verið að bíða eftir því að sveitirnar verði fullar af ungu fólki, einhvers staðar verður að byrja og ég vona að við verðum bara til þess að fólki vilji hefja búskap, að við verðum fordæmi. Þetta er hægt, ef við gátum það þá geta þetta allir.“

Gildran eftir Lilju Sigurðardóttur hefur verið tilnefnd til Gullna rýtingsins í flokki þýddra bóka. Í samtali við Mannlíf segir rithöfundurinn tilnefninguna hafa komið algjörlega flatt upp á sig. Hún sé þó himinlifandi með hana enda sé um að ræða ein eftirsóttustu alþjóðlegu glæpasagnaverðlaun heims.

„Ég er auðvitað himinlifandi. Þetta er mikill heiður þannig að ég er upp með mér yfir þessu en ég er líka afskaplega þakklát. Svona velgengni er ekki sjálfsögð. Þetta er vísbending um að bókin hafi fallið í kramið en líka að hún sé vel þýdd hjá Quentin Bates, sem er auðvitað tilnefndur með mér, þar sem það er í raun bókin sem fær tilnefninguna og í alþjóðlega flokknum þá eru það bæði höfundur og þýðandi,“ segir Lilja og bætir við að það sé ekki leiðinlegt að fyrsta bókin hennar sem kemur út á ensku nái svona brautargengi en Gullni rýtingurinn, The CWA International Dagger, er verðlaun Samtaka breskra glæpasagnahöfunda, veitt annars vegar fyrir bækur sem eru skrifaðar á ensku og hins vegar bækur þýddar á ensku og eru talin vera ein eftirsóttustu alþjóðlegu glæpasagnaverðlaun heims.

Á meðal rithöfunda sem eru líka tilnefndir í ár má nefna Henning Mankell, Pierre Lemaitre, Fred Vargas, Roslund og Hellström og Arnald Indriðason fyrir bókina Skuggasund en þýðandi hennar, Victoria Cribb, er tilnefnd með Arnaldi. Lilja segist hreinlega eiga bágt með að koma því heim og saman í hausnum á sér að vera á lista með þessum stóru nöfnum í bransanum, frábærum höfundum sem hún hefur lesið sér til ánægju og litið upp til. Það sé frábært að vera í slagtogi með Arnaldi.

„En að komast inn á enska málsvæðið og að það myndi ganga svona rosalega vel flaug mér ekki í hug. Og verðlaun eru einhvern veginn ekki eitthvað sem manni dettur í hug, sérstaklega ekki í þessu rosalega stóra samhengi.“

„Það er alltaf gaman,“ segir hún glaðlega. „Arnaldur er náttúrlega ótvíræður konungur íslensku glæpasögunnar og mikill brautryðjandi fyrir okkur hin. Hann er eini Íslendingurinn sem hefur fengið Rýting, fyrir bók sína Grafarþögn árið 2005 og verið tilnefndur nokkrum sinnum að auki,“ segir hún og þegar blaðamaður spyr þá hvort hún viti til þess að fleiri íslenskir höfundar hafi verið tilnefndir til verðlaunanna í gegnum tíðina segist hún halda að hún sé annar Íslendingurinn sem fær tilnefningu til þeirra. „En ég má svo til með skjóta því inn að við Arnaldur höfum sama ritstjórann, Sigríði Rögnvaldsdóttur hjá Forlaginu, sem má þá, held ég, fara að teljast drottning íslenskra glæpasagnaritstjóra!“

Kom tilnefningin á óvart? „Já, hún kom algjörlega flatt upp á mig,“ viðurkennir hún. „Ég var á Crimefest í Bristol en tilnefningarathöfnin var á föstudeginum sem var frídagurinn minn svo ég spurði útgefandann hvort ég þyrfti nokkuð að mæta á athöfnina og hún sagði að það væri allt í lagi að sleppa því. Svo ég fór niður í bæ til að kaupa smáræði sem mig vantaði og var nýkomin aftur á staðinn en ekki búin að skipta um föt fyrir kvölddagskrána. Ég sat á kaffihúsinu niðri með nokkrum kunningjum og sötraði kaffi þegar það kom SMS frá útgefandanum: Þú ert tilnefnd! Svo ég þaut upp í kokteilboðið, enn á íþróttaskóm og í joggingbuxum, til að baða mig aðeins í aðdáun og knúsum.“

Ótrúleg velgengni

Þegar Lilja ákvað að skrifa Gildruna, sem fjallar í stuttu máli um Sonju, lesbíu og einstætt foreldri sem leiðist út í eiturlyfjasmygl, segist hún ekki hafa séð fyrir sér að vera tilnefnd til verðlauna af þessari „stærðargráðu“. Þvert á móti. „Þegar ég skrifaði Gildruna var ég að skrifa fyrir íslenska lesendur þó að auðvitað vonist flestir íslenskir höfundar eftir því að fá útlendan samning. En að komast inn á enska málsvæðið og að það myndi ganga svona rosalega vel flaug mér ekki í hug. Og verðlaun eru einhvern veginn ekki eitthvað sem manni dettur í hug, sérstaklega ekki í þessu rosalega stóra samhengi.“

Óhætt er að segja að Gildran sé búin að njóta mikillar velgengni frá því að hún leit dagsins ljós árið 2015, en sem dæmi um það er bókin nú líka tilnefnd til franskra glæpasagnaverðlauna, Prix Meilleur Polar hjá Points og er þar á tíu bóka lista sem verður styttur þegar líður á árið. Auk þess er Gildran komin út á ensku, norsku, dönsku og tékknesku og er nú unnið að því að þýða hana á pólsku og Makedónsku, en til stendur að þýða framhaldsbækurnar Netið og Búrið á sömu tungumál. Miðað við ánægju útgefenda með Gildruna segist Lilja telja að salan gangi vel. Sjálfri finnist henni þetta spennandi og ekki síst sú staðreynd að lesendahópurinn skuli stækka og stækka. Það sé dásamleg tilfinning fyrir íslenskan höfund. Þá kveðst hún líka vera dauðspennt fyrir sjónvarpsþáttaröð sem er í undirbúningi og byggir á Gildrunni, enda sé hún algjör sjónvarpsfíkill og sjái sögurnar sínar alltaf fyrir sér myndrænt. Það verði því gaman að sjá útkomuna. En er nýtt verk í vinnslu um þessar mundir?

„Ég var að skila inn nýrri bók til Forlagsins, stakri bók, sem sé ekki hluti af bókaflokki, en hún kemur út í október,“ svarar hún. „Þetta er spennusaga með pólitísku ívafi um konu sem tekur við innanríkisráðuneytinu sem utanþingsráðherra og rekst þar á samsæri og að auki kemur gamalt mál um dularfullt dauðsfall í fjölskyldu hennar upp á yfirborðið,“ lýsir hún og segist ekki vera reiðubúin að gefa meira upp – að sinni.

Talið berst því aftur að tilnefningunni til Gullna rýtingsins, en Lilja upplýsir blaðamann um að það séu tíu bækur á þessum lista. Þetta sé svokallaður „longlist“ sem verði svo innan nokkurra vikna styttur í „shortlist“ þar sem eru sex titlar og verðlaunahafinn komi til með að vera valinn af þeim lista. „Ég geri mér ekki miklar vonir um að fara áfram á stuttlistann en bara það að vera tilnefnd með þessu gengi er algjör draumur.“

Spurð hvar verðlaunaafhendingin fari fram og hvort hún ætli að vera viðstödd, segir Lilja það vera ágæta spurning sem hún viti hreinlega ekki svarið við. „Ég ætti kannski að senda línu á útgefandann minn og spyrja að þessu,“ segir hún og hlær. „Afhendingin er einhvern tíma í sumar eða haust. Ég er með stranga dagskrá á kynningarferðalögum og er í rauninni uppbókuð fram í janúar á næsta ári svo ég veit ekki hvernig þetta kemur heim og saman við það, en það væri ofurgaman að vera viðstödd, hver sem vinnur.“

Aðalmynd: Lilja Sigurðardóttir rithöfundur og Quentin Bates, þýðandi bókarinnar, kát með tilnefninguna.

Stúdíó Sýrland heldur leiklistar- og talsetningarnámskeið fyrir börn fædd 2006 til 2011 í sumar, en á námskeiðinu verða kennd undirstöðuatriði í leiklist með áherslu á radd- og talþjálfun. Þá fá krakkarnir að kynnast því hvernig er að talsetja teiknimynd og fá að talsetja sitt eigið efni.

Meðal kennara er söng- og leikkonan Sigríður Eyrún Friðriksdóttir, en hún er hokin af reynslu þegar kemur að talsetningu teiknimynda.

Margir kannast eflaust við hana úr stórmyndinni Inside Out þar sem hún túlkaði Gleði á eftirminnilegan hátt.

Þá má einnig heyra hennar fögru rödd í teiknimyndum eins og Finnboga og Felix og Diego. Þá hefur Sigríður tekið tvisvar þátt í Söngvakeppninni, leikið í verkum, t.a.m. Vesalingunum og Mary Poppins og kennt börnum söng og leik víða á höfuðborgarsvæðinu.

Með Sigríði í kennarahlutverkinu eru óperusöngvarinn Jón Svavar Jósefsson, sem hefur látið sig barnamenningu mikið varða síðustu ár, og Sölvi Viggósson Dýrfjörð sem er með sýningar eins og Billy Elliot, Bláa Hnöttinn og Slá í gegn á ferilskránni.

Mynd / Rakel Ósk Sigurðardóttir

Hugleikur Dagsson setti af stað viðburðinn HÚ! í Paradís í samstarfi við Tólfuna, stuðningsmannalið íslensku landsliðanna í gær, en þar er meðal annars til sýnis ný Hú!-vörulína úr smiðju listamannsins. Því er óhætt að segja að línan stækki ört og nú eru meira að segja komnar eftirlíkingar í umferð.

„Ég var bara rosalega glaður að sjá þennan bol, meðal annars af því að mig hafði dreymt um að eignast svona „bootleg“-bol. Það hefði verið ágætis punktur yfir i-ið á brandaranum um HÚ! málið stóra um daginn,“ segir Hugleikur léttur í lund, þegar hann var spurður að því hvernig sér hafi eiginlega orðið við að uppgötva að búið væri að gera eftirlíkingu af HÚ!-bolnum hans, hvorki meira né minna.

Bolurinn er frekar „basic“ að hans sögn, með mátulega illa teiknuðum spýtukarli sem sé undir augljós-um áhrifum frá hans teikningu þótt karlinn segi reyndar HU! með u-i en ekki ú-i, búningurinn sé aðeins breyttur og munnur kominn á karlinn. En sjálfur hefur hann fyrir reglu að setja aldrei munna á karlana sína.

„Satt að segja var ég kominn með impostor syndrome í kjölfar HÚ!-málsins mikla þar sem ég fylgist ekkert með fótbolta.“

Þrátt fyrir þetta segist Hugleiki ekki detta í hug að gera veður út af málinu. „Ég er meira að segja að reyna að panta hann í þessum töluðu orðum en það kemur: „sorry this item is no longer available“. Það hefur einhver klagað. En íronískt,“ segir hann hlæjandi og bætir við að ef hann ætlaði að vera með einhver læti út af svona eftirlíkingu þá væri hann engu skárri en eitt af svínunum í Animal Farm.

Hugleikur viðurkennir þó að hér áður fyrr hafi eftirlíkingar af vörunum hans farið í taugarnar á sér. „Núna finnst mér það bara gaman og best þegar fólk gerir heiðarlega tilraun til að endurteikna mínar teikningar í staðinn fyrir að gera bara copy paste. Ég vil smávegis sál og persónuleika í mínar falsanir,“ segir hann og kveðst hafa kvatt fólk til að gera sínar eigin hú-flíkur og -vörur, enda eigi hann ekki „HÚ-ið“. „Ég hef því miður ekki séð mikið af þeim og þess vegna fagna ég þessari ódýru eftirgerð. Vonandi fer hún aftur í sölu.“

Sjálfur verður Hugleikur með eigin HÚ!-boli og -varning til sölu í Bíó Paradís meðan á HM stendur, en Bíó Paradís mun sýna frá öllum leikjunum á HM og verður ókeypis inn. Í gær opnaði Hugleikur þar sýningu með 22 HÚ!-mönnum uppsettum á hátíðarfána. „Satt að segja var ég kominn með impostor syndrome í kjölfar hú!-málsins mikla þar sem ég fylgist ekkert með fótbolta og hef meira segja ósjaldan gert grín að þessari ágætu íþrótt. En sumarið 2016 opnuðust augun mín fyrir fegurðinni sem þetta fyrirbæri getur skapað og ekki sakaði að bolurinn minn seldist vel. Mér fannst samt vanta eitthvað meira. Eitthvað hullalegt. Ég ákvað að friða mitt listræna hjarta með því að hanna þessar 22 HÚ-fígúrur til að fagna HM,“ lýsir hann.

Myndir af Hugleik / Gunnlöð Jóna Rúnarsdóttir