Lögreglan skilgreinir ofbeldisverk gegn konum mun betur í dag en áður. Rannveig Þórisdóttir hjá upplýsingadeild Lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu segir fleiri þolendur ofbeldis þora að stíga fram nú en áður.

Sextán einstaklingar fengu neyðarhnapp hjá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu á síðasta ári vegna hættu á ofbeldi gegn þeim. Þetta er næstum 80% aukning frá árinu 2015 þegar einstaklingar í níu málum fengu neyðarhnappa. Á sama tíma hefur lögreglan þurft að hafa afskipti af miklu fleiri málum sem tengjast heimilisofbeldi en áður. Þau voru um 20 að meðaltali á mánuði árið 2014 en eru nú um 60 á mánuði.

Rannveig Þórisdóttir hjá upplýsingadeild Lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu segir ekki víst að ofbeldisverkum hafi endilega fjölgað. Ýmsir þættir skýri að fleiri ofbeldismál eru skráð í bókum lögreglu nú en áður og fleiri fái neyðarhnappa.

„Í langan tíma var litið á heimilisofbeldi sem fjölskylduvandamál sem lögreglan átti ekki að skipta sér af. En það er ekkert séríslenskt fyrirbæri,“ segir Rannveig og bendir á að breytt verklag lögreglu hafi skilað þessum árangri.

Stærstu breytingarnar voru gerðar árið 2015 þegar Sigríður Björk Guðjónsdóttir tók við sem lögreglustjóri hjá Lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Síðan þá hefur lögreglan horfið frá því að vera valdastofnun yfir í að verða þjónustustofnun fyrir almenning. Þessu fylgdu ýmsar áherslubreytingar, m.a. sú að skilgreina heimilisofbeldi sem viðfangsefni lögreglu og skrá brotin sem sem koma upp.

„Það var búið að reyna ýmislegt en gengið illa. Eftir að Sigríður kom inn þá förum við í fullum herklæðum á vettvang og rannsökum málin sem koma upp,“ segir Rannveig og tekur fram að breytt verklag feli í sér að nálgast ofbeldismál með öðrum hætti en áður. Nú er tekið fastar á þeim, þeim fylgt eftir, málin skráð betur og þolendum tryggð betri málsmeðferð. „Við höfum lyft grettistaki um allt land því þetta nýja verklag lögreglunnar hefur leitt til þess að nálgunarbann og neyðarhnappar hafa verið notaðir í meiri mæli en áður.“

Misbrestur í skráningu

Rannveig segir misbrest hafa verið á skráningu málanna áður og minnir á að mál eins og heimilisofbeldi hafi áður ekki verið hugsað sem lögreglumál. „Ég veit ekki hversu samanburðarhæfar tölurnar eru því við vorum ekki að skrá málin með markvissum hætti. Segja má að við höfum vanskráð þetta áður og því sé málum ekki endilega að fjölga,“ segir Rannveig og bætir við að eftir því sem umfjöllun um ofbeldisverk eykst og fleiri stígi fram og greini frá ofbeldisverkum því frekar leiti fólk til lögreglu.

Eins og áður sagði voru 20 mál tengd heimilisofbeldi skráð í bækur Lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu árið 2014. Nú fjórum árum síðar eru málin þrefalt fleiri eða 60 að meðaltali á mánuði.

Spurð að því hvað þurfi til að lögregla láti einstakling fá neyðarhnapp segir Rannveig að það sé metið í hverju tilviki fyrir sig. Oft sé um að ræða aðstæður þar sem óttast er að einstaklingur geti verið í hættu.

„Frá því við breyttum verklaginu sem snerta ofbeldi á heimilum þá hefur verið stöðug aukning ofbeldismála hjá okkur,“ segir Rannveig.

Fjöldi mála þar sem þurft hefur að láta þolanda fá neyðarhnapp

2015: 9 mál
2016: 11 mál
2017: 16 mál

Dæmi um það þegar einstaklingur fær neyðarhnapp

Hildur Þorsteinsdóttir lýsti í ítarlegu viðtali við DV í vor hræðilegu ofbeldi sem fyrrverandi eiginmaður hennar hafði beitt hana bæði á meðan sambúð stóð og í eftirmála skilnaðar. Eftir að hún sleit sambandinu sótti ofbeldismaðurinn svo að henni að Hildur fékk neyðarhnapp hjá lögreglu og varð hún að beita honum þegar henni fannst sér ógnað. Neyðarhnappinn gekk hún með í sex mánuði.

Páll Óskar Hjálmtýsson leikur Frank-N-Furter í Rocky Horror í hátt í fertugasta sinn á laugardaginn. Eftir sýninguna brunar hann á skemmtistaðinn Spot og stillir upp fyrir stærsta Eurovision-partí landsins. Palli segist ekki hafa verið í betra formi síðan hann var ungur maður og því sé þetta gerlegt.

„Yfirmenn í Borgarleikhúsinu voru svo sætir að færa sýningu af Rocky Horror til klukkan 16 á laugardaginn þannig að ég hleyp beint úr leikhúsinu á Spot, klára „soundcheck“, horfi á keppnina með öðru auganu og svo byrjar bara ballið,“ segir stórsöngvarinn Páll Óskar Hjálmtýsson.

Páll Óskar heldur í hefðir annað kvöld, laugardagskvöldið 12. maí, og blæs til heljarinnar Eurovision-balls á Spot í Kópavogi eftir að aðalkeppni Eurovision lýkur. Páll Óskar hélt fyrsta Eurovision-ballið árið 2003, og er því orðinn ýmsu vanur, en í ár verður þessi dagur örlítið öðruvísi þar sem Páll Óskar stígur einnig á svið í Borgarleikhúsinu sem kynsnillingurinn Frank-N-Furter. Er það bara gerlegt?

„Já, þetta er gerlegt. Á laugardögum hef ég iðulega hlaupið út úr leikhúsinu eftir Rocky Horror-sýningar og spilað á árshátíðum. Ég treysti mér hins vegar ekki til að spila á skólaböllum og einkapartíum á virkum dögum og tók bara út fyrir það. Ég byrja svo aftur á því öllu þegar sýningum fækkar,“ segir Páll Óskar. Síðasta sýning fyrir sumarfrí er 10. júní og við tekur kærkomið en stutt sumarfrí hjá söngvaranum.

„Eftir síðustu sýningu fer ég beint til Grikklands og slaka á í sólbaði,“ segir Páll Óskar. Hann er vel málaður í gervi Frank-N-Furter og ætlar að njóta þess að sleppa við það. „Ég ætla ekki að raka mig í mánuð. Þetta verður mottumars í júní,“ segir hann hlæjandi.

Lærði að umgangast mat upp á nýtt

Páll Óskar segist ekki hafa verið í betra líkamlegu formi síðan hann var ungur maður og því nái hann að anna þessu álagi.

„Ég lærði að borða upp á nýtt fyrir þremur árum. Ég er með góðan og fallegan þjálfara í World Class í Laugum, hann heitir Hilmar Björn. Hann ítrekaði fyrir mér að ég gæti mætt á hverjum einasta degi og pumpað og pumpað í tvo tíma á dag en að árangurinn yrði ósköp lítill nema ég lærði að umgangast mat upp á nýtt. Hann hjálpaði mér að finna próteindrykki sem virka eins og ein máltíð þannig að í dag borða ég alltaf eina máltíð á dag og drekk síðan próteindrykki. Ég sneiði fram hjá hamborgurum og sóðamat en ég neita mér ekki um súkkulaðið mitt,“ segir Páll Óskar og brosir.

„Svo hætti ég að drekka kók með sykri og skipti yfir í Coke Zero. Á fyrstu fjórum vikunum missti ég fjögur kíló og ég hef ekki litið til baka síðan. Þegar ég reyni að drekka kók núna er það svo vont á bragðið, eins og drekka eitthvað úr niðurfalli.“

Skærar Eurovision-stjörnur trylla lýðinn

Söngvarinn okkar ástsæli er fullur tilhlökkunar fyrir laugardeginum, bæði fyrir því að stíga í hátt í fertugasta sinn á svið Borgarleikhússins sem kynsnillingurinn Frank-N-Further, en einnig fyrir Eurovision-ballinu, sem stendur yfir frá kl. 23 til fjögur um nóttina.

„Það fallegasta við þessi böll er að þarna kemst maður næst því að upplifa stemninguna sem maður upplifir í alvöru þegar maður fer út á keppnina. Þetta er eini staðurinn á jarðríki þar sem maður fær tækifæri til að hitta allra þjóða kvikindi í sama suðupottinum, samankomin út af einni og sömu ástæðunni,“ segir Páll Óskar. Honum til halds og trausts verða góðir gestir, þau Selma Björns, Jóhanna Guðrún, Hera Björk, Eyjólfur Kristjánsson og Stefán Hilmarsson, sannkallað Eurovision-stórskotalið.

„Þakið fer af húsinu þegar ég kynni gestina á svið. Fólk bilast þegar íslensku stórstjörnurnar taka Eurovision-lögin sín,“ segir Palli og bætir við að margir ballgesta séu fastagestir ár eftir ár. „Fólk kemur til mín og biður um útúrtjúlluð óskalög, eins og framlag Spánar árið 2003. Ballgestir vita nákvæmlega hvað klukkan slær og þetta er orðin yndisleg hefð hjá mörgum. Þetta er líka æðislega gaman fyrir mig því þetta er eini dagurinn á árinu þar sem ég get leyft mér að spila nær einvörðungu Eurovision-lög.“

Útilokar ekki þátttöku í Eurovision

Eins og flestir vita hefur Páll Óskar einu sinni farið fyrir Íslands hönd í Eurovision. Það var í Dyflinni árið 1997 með lagið Minn hinsti dans, sem vakti heldur betur athygli í keppninni. Lagið lenti í 20. sæti og voru margir á því að Palli hefði náð lengra, jafnvel unnið keppnina, ef símakosning hefði verið tekin í gagnið, eins og var gert árið síðar þegar hin ísraelska Dana International sigraði með lagið Diva. En klæjar Palla ekkert í raddböndin að taka aftur þátt í Eurovision?

„Ég verð að fá lag sem kýlir mig kaldan á staðnum, alveg eins og Euphoria gerði þegar ég heyrði það fyrst.

Næst verð ég að fara með lag sem getur unnið. Ég er þannig gerður að ég verð að fá safaríka laglínu til að leika mér með. Ég verð að fá hljómagang sem gengur upp á næstum því hvaða hljóðfæri sem er og gefur mér samt pínu gæsahúð. Eða eitthvað sætt. Þá fer ég í gang,“ segir þessi sjarmerandi söngvari, og því ekki útilokað að hann eigi einhvern tímann aftur eftir að vera fulltrúi Íslands í þessari vinsælu söngvakeppni.

Topp 3 à la Páll Óskar

Georgía – Iriao – For You
„Mér finnst þetta vera lagasmíðin sem er með mesta kjötið á beinunum. Lag sem er samið af einhverri dýpt og þekkingu.“

Eistland – Elina Nechayeva – La Forza
„Það er svolítið hættulegt að senda klassískan söngvara í Eurovision. Það hefur sjaldan gefist vel. En þetta lag frá Eistlandi er svo vel útfært og gellan neglir þetta alltaf á hverri einustu æfingu.“

Frakkland – Madame Monsieur – Mercy
„Gríðarlega vel samið popplag og langmikilvægasti boðskapurinn af öllum lögunum.“

Stærsti dagur Eurovision-aðdáenda um heim allan, samt mestmegnis bara í Evrópu, er á næsta leiti. Því sá Mannlíf sig knúið í að búa til eiturhressan og skemmtilegan Eurovision-leik til að gera keppnina og öll Eurovision-partíin aðeins skemmtilegri.

Leikurinn er þannig gerður að bæði er hægt að spila hann meðal fullorðinna í hressum teitum þar sem svokallað partígos er við hönd eða í stórum fjölskylduboðum þar sem krakkarnir eru útúrtjúnaðir af snakk- og nammiáti. Góða skemmtun!

1. Við byrjum þetta rólega. Gefið næsta manni „high five“ í hvert sinn sem minnst er á Salvador Sobral, sigurvegara síðasta árs.

2. Drekkið tvo sopa, hvort sem það er partígos eða strangheiðarlegt vatn, í hvert sinn sem þið skiljið ekki texta í lögunum.

3. Troðið munninn á ykkur fullan af snakki alltaf þegar portúgölsku kynnarnir reyna að vera fyndnir en mistekst hrapallega.

4. Klappið í hvert sinn sem sungið er um ást eða heimsfrið. Bara ekki klappa of hátt, eða verið í vettlingum – þetta verður ansi hreint mikið klapp!

5. Klárið úr glasinu ykkar þegar Gísli Marteinn minnist á hve Ari stóð sig frábærlega eða þegar hann ber saman stjórnmál og Eurovision eða þegar hann gerir grín að klæðaburði keppenda.

6. Standið upp og dansið fugladansinn í hvert sinn sem eldur er á sviðinu.

7. Ef þið hafið ekki hugmynd um hvar eitthvað land er staðsett í Evrópu, eða hvort það er á annað borð í Evrópu, verðið þið að róa ykkur niður og fá ykkur þrjá sopa.

8. Fimm sopar á haus í hvert sinn sem stigakynnir reynir fyrir sér á tungumáli heimamanna, portúgölsku, með misgóðum árangri. Bónussopi ef portúgölsku kynnarnir skilja ekki bofs í stigakynninum. #áframeddasif!

9. Tvær, vænar lúkur af nammi í skoltinn á ykkur ef einhverjir tæknilegir örðugleikar verða þegar stigin eru kynnt. Jebb, það fer enginn í megrun á Eurovision!

10. Og svo verðið þið að blanda ykkur glænýjan drykk og skála í botn í hvert sinn sem þjóð gefur nágrannaþjóð sinni 12 stig.

Tíminn líður hratt …

Ísland tók fyrst þátt í Eurovision árið 1986 með lagið Gleðibankinn. Þá voru aðeins tuttugu lög í keppninni og Ísland lenti í hinu alræmda sextánda sæti með nítján stig. Þá var …

… forsætisráðherra okkar, Katrín Jakobsdóttir, aðeins 10 ára.

…. fjármála- og efnahagsráðherra okkar, Bjarni Benediktsson, 16 ára.

… félags- og jafnréttismálaráðherra okkar, Ásmundur Einar Daðason, aðeins 4 ára gamall.

… utanríkisráðherra okkar, Guðlaugur Þór Þórðarson, á 19 aldursári.

… umhverfis- og auðlindaráðherra okkar, Guðmundur Ingi Guðbrandsson, 9 ára gamall.

… sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra okkar, Kristján Þór Júlíusson, 29 ára.

… mennta- og menningarmálaráðherra okkar, Lilja Alfreðsdóttir, 13 ára gömul.

… dómsmálaráðherra okkar, Sigríður Á. Andersen, rétt nýfermd, eða að verða 15 ára.

… samgöngu- og sveitastjórnarráðherra okkar, Sigurður Ingi Jóhannsson, 24 ára.

… heilbrigðisráðherra okkar, Svandís Svavarsdóttir, 22 ára.

… ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra okkar, Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, ekki fædd.

Endurkomur allra endurkoma

Eins og margir vita reynir Norðmaðurinn Alexander Rybak að endurtaka leikinn í ár með lagið That’s How You Write a Song, eftir að hafa sigrað í Moskvu árið 2009 með lagið Fairytale.

Hann er langt frá því að vera fyrsti Eurovision-keppandinn sem snýr aftur, og örugglega ekki sá seinasti. Raunar hafa tæplega tvö hundruð keppendur snúið aftur í keppnina með misgóðum árangri. Flestum vegnar verr í annað sinn, en svo eru aðrir sem ná að vinna huga og hjörtu Eurovision-aðdáenda aftur og aftur.

Þrenna til Írlands
Eins og írski söngvarinn Johnny Logan. Hann vann Eurovision fyrst árið 1980 með lagið What’s Another Year. Sjö árum seinna tók hann aftur sigurinn heim með Hold Me Now og árið 1992 sigraði Linda Martin með laginu Why Me, úr smiðju fyrrnefnds Johnnys.

Númer 1
Hin gríska Helena Paparizou átti líka stórkostlega endurkomu í Eurovision árið 2005, eftir að hafa lent í þriðja sæti með stúlknasveitinni Antique árið 2001. Árið 2005 nefnilega kom, sá og sigraði Helena með goðsagnakennda lagið My Number 1 sem enn er spilað við góðar undirtektir á Eurovision-böllum um heim allan.

Alltaf í topp fimm
Önnur stórsöngkona, Carola Häggkvist frá Svíþjóð, hefur keppt í Eurovision hvorki meira né minna en þrisvar sinnum. Fyrst árið 1983 með lagið Främling sem lenti í þriðja sæti, aðeins sextán stigum frá sigrinum. Svo sneri hún aftur árið 1991 með lagið Fångad av en stormvind. Þá var jafntefli milli Svíþjóðar og Frakklands en Svíar hlutu loks dolluna þegar búið var að telja hvort landið fékk fleiri tíu stig, enda löndin jöfn að fjölda 12 stiga atkvæða. Árið 2006 kom Carola síðan aftur í Eurovision eins og stormsveipur með lagið Invincible sem lenti í fimmta sæti.

Skautað til sigurs
Það væri hægt að halda endalaust áfram í endurkomunum, en við verðum að minnast á rússneska hjartaknúsarann Dima Bilan sem lenti í öðru sæti árið 2006 með lagið Never Let You Go, eftir eftirminnilega atriðið þar sem kona reis upp úr píanói. Tveimur árum seinna sneri Dima aftur með fiðluleikara og listdansskautara, negldi lagið Believe og færði Rússum sigurinn.

Hvernig sigrar maður í Eurovision?

Ef við lítum á keppnirnar frá árinu 1998, þegar símakosningu var hrint af stað, þá er sigurstranglegast að keppa í seinni undanúrslitariðlinum. Af þeim tuttugu lögum sem hafa unnið frá árinu 1998 hafa fjórtán þeirra keppt í seinni riðlinum, en aðeins sex í þeim fyrri, þar á meðal hinn portúgalski Salvador Sobral sem vann í fyrra. Öll lögin hafa keppt í seinni helmingi síns riðils, nema tvö – Dana International með lagið Diva, árið 1998, og Sertab Erener með lagið Everyway that I can, árið 2003.

Þrumur = gott, sólskin = vont
Þá er ýmislegt í texta lagsins sem getur verið líklegt til sigurs. Það er til dæmis mjög sigurstranglegt að syngja um vont veður, eins og þrumur, eldingar og ský. Þá er einnig gott að hafa einhvers konar eld í atriðinu. Það er hins vegar ekki vænlegt til árangurs að syngja um sólskin. Það er slæmt að hlaupa eða ganga til einhvers en mjög gott að syngja um flug. Þá er afleitt að syngja um að tala með hjartanu og betra að tala með huganum, augunum eða öðrum líkamspörtum ef sigur er markmiðið.

Popplag í D-moll
Lög geta verið í dúr og moll. Lög í dúr eru yfirleitt glaðleg en í moll eru þau frekar dökk og drungaleg. Maður myndi halda að lögin í dúr væru þá líklegri til vinsælda í Eurovision, en svo er ekki, allavega frá aldamótunum 2000. Þá hafa örfá lög í dúr sigrað en flest sigurlaganna verið í moll. Og ef þið ætlið að semja Eurovision-lag, hefur D-moll verið ansi vinsæl tóntegund síðustu ár.

„Upplifunin eins og fólk væri á leiðinni heim til mín með heykvíslarnar.“

Arnar Pétursson er einn af bestu langhlaupurum landsins og stefnir að því að ná ólympíulágmarki í maraþoni fyrir Ólympíuleikana í Tókýó 2020. Hann á að baki ótal titla, vann níu Íslandsmeistaratitla á síðasta ári og á besta tíma Íslendings í maraþoni sem hlaupið hefur hérlendis. Í viðtali við Mannlíf gerir hann upp ásakanirnar um svindl í bæði í Reykjavíkurmaraþoni og Víðavangshlaupi ÍR.

Til að ná ólympíulágmarkinu í maraþoni þarf Arnar að hlaupa undir tveimur klukkustundum og nítján mínútum. Til viðmiðunar má nefna að Íslandsmet Kára Steins Karlssonar er 2.17.12 sem hann setti í Berlín árið 2011 og heimsmetið, 2.02.57, á Dennis Kimetto frá Kenía, sett í Berlín 2014. Síðustu helgina í apríl hljóp Arnar sitt besta hlaup til þessa, 2.24.13, sem er þriðji besti tími Íslendings frá upphafi, og bætti sig um fjórar mínútur. „Markmiðið var að setja tíma sem sýnir bæði mér og öðrum að ég get náð ólympíulágmarkinu. Ég ætlaði að vera á bilinu 2.19-2.24 og það náðist. Hlaupið var jafnt og ég í toppstandi og get því ekki annað en verið ánægður,“ segir Arnar sem stefnir að því að að ná lágmarkinu á næsta eða þarnæsta ári en hann getur í fyrsta lagi náð því í janúar 2019. „Martha Ernstdóttir sem aðstoðar mig, er búin að kenna mér að vera alltaf ánægður með bætingu, annað væri dónaskapur, ekki síst gagnvart fólki sem myndi gefa allt til að geta bætt sig einu sinni enn. Einn daginn mun nefnilega koma að því að maður hættir að gera betur og með því að vera óánægður með bætingu er maður óbeint að móðga þá sem ekki geta bætt sína bestu tíma lengur. Ég hef tamið mér þetta, er ánægður með hlaupið í Hamborg og stefni hærra.“

Refsing annarra íþrótta
Arnar er fæddur árið 1991 og byrjaði íþróttaferilinn í fimleikum hjá Gerplu. Þegar hann var fimm ára bættist fótboltinn við og síðar körfuboltinn en þá hætti hann í fimleikunum. Þegar hann var fimmtán ára ákvað hann svo að fókusera alfarið á körfuna og átti mikilli velgengni að fagna þar. „Ég hafði eins mikla fordóma fyrir hlaupum og hægt er að finna. Hlaup voru refsing annarra íþrótta, þegar ég var að æfa fótbolta og körfu þá var okkur refsað með hlaupum ef okkur illa gekk. Ég var því óbeint alinn upp við að hafa óbeit á hlaupum. Ég tók samt þátt í mörgum hlaupakeppnum á þessum árum, ekki síst þegar mamma var að draga mig í hin og þessi götuhlaup en ég á henni mikið að þakka að ég skuli vera í hlaupum núna. Ég vann oft í mínum aldursflokki og þess háttar og það var mjög gaman en ég gat ekki hugsað mér að æfa þetta. Svo þegar ég var 17 ára þá tók pabbi þátt í heilu maraþoni í Reykjavíkurmaraþoni og ég hugsaði með mér að fyrst hann gæti þetta þá ætti ég að drífa þetta líka. Ég skráði mig í heilt maraþon ári síðar þegar ég hafði aldur til, þremur vikum fyrir hlaupið. Það kom mér verulega á óvart að heimilið fór á hvolf við þessa ákvörðun. Það var eins og ég hefði sagt þeim að ég ætlaði að stökkva í fallhlífarstökki án fallhlífar. Þau sögðu: „Arnar þú verður að drekka á öllum drykkjarstöðvum, þú verður að stoppa og borða bananann þar sem hann er í boði. Ég skildi ekki þessar áhyggjur, ég ætlaði bara að fara og haka við þetta á bökketlistanum. Í rauninni var eina markmiðið að klára hlaupið og svo væri fyndið að ná að vera á forsíðu Morgunblaðsins á mynd af upphafi hlaupsins. Eini undirbúningurinn var að gera góðan lagalista og ég kom mér svo fyrir framarlega í startinu. Ég bombaði síðan af stað og náði að vera með þeim fyrstu í smátíma, hélt að svo myndi strollan bara koma fram úr mér en það gerðist ekki. Ég vissi hins vegar ekkert hvað ég var að gera og sá hlaupara fyrir framan mig sem virkaði mjög pró, með gelið utan á sér og vatnsbrúsa, þannig að ég ákvað að elta hann. Þetta var þá Jóhann Gylfason sem er mikill hlaupagarpur. Ég gerði hins vegar eins og foreldrar mínir sögðu og stoppaði á öllum drykkjarstöðvum og gekk meðan ég borðaði bananann. Þá missti ég Jóhann alltaf langt frá mér en svo tætti ég af stað og náði honum aftur. Seinna frétti ég að hann hafi alltaf orðið jafnhissa þegar ég kom alltaf aftur. Ég kláraði hlaupið og leið bara vel þegar ég kom í mark á tímanum 2.55. Mér til mikillar undrunar kom í ljós að ég hafði komið annar í mark af Íslendingunum og slegið 30 ára gamalt Íslandsmet í maraþoni 18-20 ára og 20-22 ára.“

Örlögin taka í taumana
Þarna sá Arnar að hlaupin lágu vel fyrir honum og hann var hvattur til að fara að æfa hlaup. „Að sama skapi var ég í yngri liðunum í landsliðinu í körfubolta, varð tvisvar Norðurlandameistari og var fyrirliðinn í mínu liði í meistaraflokki. Mér fannst að hlaupaæfingar gætu ekki verið skemmtilegar – átti ég að hlaupa á æfingu, hlaupa á æfingunni sjálfri og hlaupa svo heim aftur? Og hvað var svo á dagskrá daginn eftir, já, meiri hlaup,“ segir Arnar hlæjandi.
Tímamót urðu hins vegar í lífi hans við tvítugsaldurinn þegar verið var að velja í U-20 landsliðið í körfubolta. Arnar endaði sem þrettándi maður en tólf fóru á mótið. Valið stóð á milli hans og Martins Hermannssonar. „Martin er í dag einn af okkar bestu körfuboltamönnum og einn af aðalmönnunum í landsliðinu. Ég er virkilega ánægður fyrir hönd okkar beggja að þetta fór svona. Það var eins og örlögin hefðu gripið inn í. Ég ákvað, fyrst ég komst ekki með, að prófa að æfa af alvöru fyrir Reykjavíkurmaraþon í staðinn. Ég bað Birgi Sævarsson, frænda minn og hlaupara, að gera fyrir mig æfingaplan. Ég hafði aldrei séð æfingaplan fyrr og misskildi það þannig að ég æfði tvöfalt eða þrefalt meira en ég átti að gera fyrstu þrjár vikurnar. Þá gafst ég næstum upp, því þetta var svo hrikalega erfitt. Enda hváði Biggi þegar ég sagði honum það. Það var mikill léttir þegar hið sanna kom í ljós og ég áttaði mig á að ég þurfti ekki að hlaupa á morgnana, í hádeginu og eftir vinnu alla daga,“ segir hann og hlær. Sumarið 2011 byrjaði Arnar að æfa hlaup, hljóp Reykjavíkurmaraþon og sigraði á tímanum 2.43. Ári seinna hætti hann í körfunni og sneri sér alfarið að hlaupunum.

„Þarna fékk ég forsmekkinn af því hvernig er að vera í brennideplinum í umræðunni og viðurkenni að mér leið ekki vel.“

Sakaður um svindl
Hver skrautfjöðurin á fætur annarri hefur bæst í hatt Arnars síðan hann byrjaði að æfa hlaup og vinningshlaupin skipta tugum ef ekki hundruðum. En hann hefur líka upplifað mótlæti. Tvisvar sinnum hefur hann verið ásakaður um að svindla í keppnishlaupi. Þó að málin hafi á sínum tíma tekið andlega á Arnar þá mætti hann þeim með æðruleysi.
„Fyrsta atvikið kom upp þegar ég hljóp fyrsta maraþonið 18 ára en þá tikkaði ekki ein tímamottan inn og millitíminn skráðist ekki. Þá voru einhverjir sem efuðust um að ég hefði hlaupið allt hlaupið því tíminn var svo góður en áðurnefndur Jóhann Gylfason staðfesti að ég hljóp fyrir aftan hann allan tímann, ég hefði kannski átt að sjá þarna í hvað stefndi,“ segir Arnar og brosir út í annað þegar hann rifjar þessi atvik upp. Fimm árum seinna kom svo annað málið upp, einnig í Reykjavíkurmaraþoni þar sem niðurstaða hlaupsins var kærð þar sem faðir hans hafði hjólað með honum hluta af leiðinni. „Í öllum svona hlaupum er alltaf manneskja á hjóli eða mótorhjóli á undan fyrsta manni. Í stórum hlaupum fær meira að segja þjálfarinn oft að vera á hjóli með. Ég hafði frétt að von væri á sterkum erlendum hlaupurum í hlaupið og vissi að ég myndi því líklega hlaupa einn með ekkert hjól á undan mér. Ég bað því pabba um að vera á hjóli til að halda mér félagsskap, það er erfitt að vera aleinn í svona löngu hlaupi. Ef fleiri keppendur hefðu verið á sama róli og ég þá hefði ekki verið neinn tilgangur með þessu. Pabbi sinnti sama hlutverki fyrir mig og hjólið fyrir fyrsta mann. Í rauninni hefði verið eðlilegt að hjólað hefði verið fyrir framan mig líka þar sem ég var fyrsti Íslendingurinn. Það höfðu hins vegar verið settar reglur um hlaupið að það mættu ekki vera hjólreiðafólk á brautinni nema á vegum hlaupsins, meðal annars til að það væri ekki fyrir. En ég var bara einn og pabbi var ekki fyrir einum eða neinum. Svo sprakk þetta bara upp þegar aðilinn sem var tæpum tíu mínútum á eftir mér í hlaupinu kærði niðurstöðuna og við tók mikil og neikvæð umræða í fjölmiðlum og samfélaginu í minn garð. Þarna fékk ég forsmekkinn af því hvernig er að vera í brennideplinum í umræðunni og viðurkenni að mér leið ekki vel. Kærður, það var eins og ég væri fyrir dómstólum. Yfirleitt þegar svona kemur upp í frjálsíþróttaheiminum þá er þetta ekki teiknað upp eins og viðkomandi sé kærður heldur er niðurstaðan kærð. Ég var á fyrirlestri í skólanum þegar ég sá á tölvuskjá hjá samnemanda fyrir framan mig fyrirsögn á frétt: „Svindl í Reykjavíkurmaraþoni“. Ekki kærður, meint svindl eða spurningarmerki. Úrskurður ÍSÍ í þessu máli varð hins vegar að ekkert þótti athugavert við þetta og við unnum málið.“

„Ég varð skúrkurinn“
Þriðja atvikið kom svo upp í Víðavangshlaupi ÍR vorið 2015 þegar í kjölfar hlaupsins var birt myndband af Arnari og keppinauti hans koma í mark. Þar sést greinilega að Arnar fer öfugu megin við staur þegar þeir félagar taka níutíu gráðu beygju rétt áður en þeir koma í mark. „Þetta mál var í rauninni enn skrautlegra þar sem ég var þarna kominn með einhverja forsögu. Á myndbandinu leit þetta eins illa út og hægt var, ekki einu sinni ég sjálfur hélt með gæjanum sem fór öfugu megin við staurinn og sigraði í kjölfarið hlaupið. Ég áttaði mig hins vegar strax á þessu þegar ég kom í mark og benti mótshöldurum á að þetta þyrfi að laga svo aðrir myndu ekki lenda í þessu og á myndbandinu sést brautarvörðurinn sem var á röngum stað færa sig til að laga þessi mistök. Í lokin á þessu hlaupi vorum við örugglega á 22 km hraða – prófaðu að fara á bretti, stilla á 22, hlaupa af stað og reyna svo að taka einhverjar skynsamlegar ákvarðanir. Ég var ekkert að hugsa þarna, sá þennan staur ekki fyrr en hann var beint fyrir framan mig og ég sveigði frá. Brautarvörðurinn hefði átt að vera þarna eða borði, þar sem þetta var níutíu gráðu beygja, það átti ekki að vera möguleiki að fara út fyrir brautina enda viðurkenndi ÍR eftir hlaupið að mistökin voru þeirra. Það hefði verið eðlilegast að ég hefði verið dæmdur úr leik og ég hefði þurft að sækja mál mitt vegna mistaka í brautarvörslu. Ég hefði að öllum líkindum unnið það mál því ég gerði ekkert rangt, þetta var klúður í brautarvörslu og ég hefði ekki átt að líða fyrir það. En í staðinn kemur þetta myndband á Netið og allt springur og ég er vondi gæinn. Margir af þekktustu mönnum þjóðarinnar tjáðu sig um málið og þetta var mjög súrrealískt. Ég var bara svindlari og átti að sjá sóma minn í að skila titlinum. Ég skrifaði hins vegar pistil á Netið og fór í viðtal í Ísland í dag þar sem ég útskýrði mál mitt. Þar með var málinu lokið af minni hálfu þar sem ég var með hreina samvisku og ef fólk vill enn trúa öðru þá verður svo að vera. Þar sem enginn kærði mig þá var ég ekki dæmdur úr leik og því stóð sigurinn. Ég varð því skúrkurinn í staðinn fyrir að vera sá sem var að sækja rétt sinn. Málið endaði svo þannig að sex mánuðum seinna fór málið fyrir stjórn Frjálsíþróttasambandsins, ég var sviptur tiltinum og ég var ósáttur við það enda tel ég að mistökin hafi legið hjá mótshöldurum.
Þetta er hins vegar einhver besta og verðmætasta upplifun sem ég hef upplifað því ég lærði að láta ekki álit annarra hafa áhrif á mína líðan. Í öllum þessum málum er ég með hreina samvisku. Ég vissi að ég hafði ekki reynt að ná forskoti af yfirlögðu ráði og verið „gómaður“. Ég hugsaði að nú væri alvörumótlæti og spurningin bara hvernig ég ætlaði að vinna úr því. Ætlaði ég að brotna niður eða halda haus? Ég ákvað strax að þetta myndi ekki skilgreina mig, ég skyldi halda ótrauður áfram, halda áfram að taka þátt í hlaupum og vinna hlaup, helst öll. Fólk skyldi sjá að ég þyrfti ekki að „svindla“ til að ná árangri. Það var áhugaverð reynsla að vera svona milli tannanna á fólki – upplifunin var sú að fólk væri við það að koma heim til mín með heykvíslarnar og það vegna götuhlaups. Verst var að horfa upp á áhrifin sem þetta hafði á þau sem stóðu mér næst, ekki síst mömmu. Henni þótti erfitt að horfa upp á þessar ásakanir gagnvart syni sínum.
Þessi lífsreynsla styrkti mig og ég hef reynt að gera bara grín að þessu. Fólkið sem var næst mér var mjög skilningsríkt enda er ég mjög heppinn með fólkið í kringum mig. Innan hlaupaheimsins höfðu sumir meira að segja á orði að þetta væri bara flott enda langmesta umfjöllun sem götuhlaup hefði nokkru sinni fengið. RÚV fylgdist meira að segja með Íslandsmótinu í víðavangshlaupi helgina eftir. Þar vann ég og það var bara gert grín að þessu í viðtali á eftir, ég var spurður hvort brautarvarslan hefði ekki verið í lagi þarna og þess háttar. Það er mikilvægt að sjá broslegu hliðarnar á þessu.“

„Ég hugsaði að nú væri alvörumótlæti og spurningin bara hvernig ég ætlaði að vinna úr því. Ætlaði ég að brotna niður eða halda haus?“

Langhlaup krakka litin hornauga
Arnar leggur mikinn metnað í allt sem hann gerir og menntun hans er þar ekki undanskilin. Hann er með grunnnám í hagfræði með 24 aukaeiningum og er núna að klára þrjár meistaragráður á þremur árum; í reikningsskilum og endurskoðun, fjármálum fyrirtækja og kennsluréttindum fyrir framhaldsskólastig. „Ég er orðinn nokkuð sáttur með mína menntum og held að ég muni ekki setjast aftur á skólabekk í bráð. Mig langar að taka löggildinguna, verða löggiltur endurskoðandi, þó að planið sé ekkert endilega að starfa við það nákvæmlega. Ég er með fínan grunn til að vinna við hvað sem er á fjármálasviðinu,“ segir Arnar.
Hann hugsar vel um mataræðið og heldur æfingadagbók um líðan sína. Hann passar að næringin sé rétt og að drekka nóg vatn. En mataræðið var ekki alltaf svona. „Þegar ég var að reyna að þyngja mig á menntaskólaárunum hugsaði ég mun minna út í hvað ég lét ofan í mig þótt ég hafi alltaf tekið lýsi. Nánast daglega borðaði ég Chicago Town Pizza, Fries to go-örbylgjufranskar, Prins polo og kók. Það var mjög algengt að vera með brunasár í munninum eftir ostinn þar sem ég gat aldrei beðið með að rífa pizzuna í mig um leið og hún kom úr ofninum,“ segir hann hlæjandi. „Þegar ég kom inn í hlaupin þá breyttist mataræðið ósjálfrátt með. Ef mataræðið er ekki í lagi þá starfar líkaminn ekki jafn vel á æfingum og ég hætti fljótlega að nenna því. Í kjölfarið gengu æfingarnar betur, svefninn varð betri og svo framvegis því þetta hangir allt saman. Áfengi drekk ég í hófi. Tveimur mánuðum fyrir stóra keppni þá er ekki farið á djammið en ég fæ mér alveg einn og einn bjór með mat eða þegar maður kíkir í pottinn eftir erfiðar æfingar.“
Arnari finnst miður að mjög lítil áhersla sé lögð á langhlaup í frjálsíþróttum krakka og þau hafi því litla möguleika á að ná langt á því sviði fyrr en þau verða fullorðin. „Litið er hornauga að krakkar æfi langhlaup og hlaupi tíu kílómetra á dag en ef þau eru að hlaupa á eftir bolta þá er það allt í lagi. Í frjálsum íþróttum eru fjölmargar greinar sem eru allar kynntar fyrir krökkunum, nema langhlaup, þrátt fyrir að það sé í raun langstærsta greinin. Þessar greinar tengjast flestar sprengikrafti á einn eða annan hátt þannig að ef þú hefur ekki góðan sprengikraft og ert byggður fyrir langhlaup þá færðu ekki tækifæri til að spreyta þig. Með þessu eru til dæmis svo til engar líkur á því að við getum sent einhvern 18 ára á Ólympíuleikana í 5000 m eða 10.000 m en til þess að geta það þarftu að vera búinn að byggja hlaupagrunn í að minnsta kosti 6-8 ár. Eins og keppendur frá Afríku sem hafa vegna aðstæðna undirbúið sig fyrir þessi hlaup því þeir þurftu alltaf að hlaupa fram og til baka í skólann. Þeir sem hafa orðið góðir hér hafa orðið það eiginlega óvart, eins og ég sem var að æfa tvær boltaíþróttir og byggði því grunninn fyrir hlaupin þar,“ segir Arnar sem alltaf hefur verið með mikið keppnisskap. „Ég var mjög orkumikill krakki og mamma sendi mig oft út að hlaupa hring um hverfið til að ná mér niður. Ef ég vildi ekki fara þá sagðist hún ætla að taka tímann og þá var ég þotinn af stað. Keppnisskapið hefur hjálpað mér mikið, sérstaklega eftir að ég lærði að láta það vinna með mér. Ég man alltaf eftir atviki þegar ég var efnilegur 11 ára piltur í körfubolta. Þá kom þjálfari hins liðsins til mín eftir leik, þar sem ég hafði fengið fimm villur og þess vegna ekki náð að spila allan leikinn. Hann sagði: „Þú er allt of góður til að láta keppnisskapið fara svona með þig.“ Þetta hefur alltaf setið í mér, að einhver svona utanaðkomandi sæi eitthvað í mér og gæfi mér ráð sem hefur fylgt mér alla ævi. Ég hef reynt að temja mér þetta sjálfur sem og að hrósa öðrum.“

„Hlaup eru miklu félagslegri en margir halda, getustigið spannar allt bilið og enginn er að dæma annan. Í keppnishlaupum koma allir í mark sem sigurvegarar enda taka allir þátt á sínum forsendum.“

Vill sjónvarpa Reykjavíkurmaraþoni Íslandsbanka
Íslandsbanki hefur fengið Arnar til liðs við sig í ár og hann hefur að undanförnu farið inn í hlaupahópa víða um land til að kynna Reykjavíkurmaraþon Íslandsbanka og gefa hlaupafólki góð ráð. „Við viljum meðal annars vekja athygli á þeim fjölmörgu hlaupahópum sem starfandi eru um land allt og hvetja áhugasama til að ganga til liðs við þá. Þetta hefur verið virkilega skemmtilegt verkefni og gengið frábærlega vel enda er gríðarlega jákvæð orka inni í þessum hópum. Hlaup eru miklu félagslegri en margir halda, getustigið spannar allt bilið og enginn er að dæma annan. Í keppnishlaupum koma allir í mark sem sigurvegarar enda taka allir þátt á sínum forsendum.
Einnig er í pípunum að gera heilu maraþoni í Reykjavíkumaraþoni hærra undir höfði, eitthvað í líkingu við það sem fólk þekkir í stóru hlaupunum erlendis og það eru margar hugmyndir á lofti hvað það varðar. Einnig myndi ég vilja sjá RÚV líkja eftir því sem þýsku sjónvarpsstöðvarnar gera og hafa þriggja til fjögurra tíma útsendingu í kringum keppnina enda er þarna endalaust af sögum og sjónvarpsefni. Hægt væri að hafa eina myndavél á fyrsta fólki og klippa inn á það annað slagið en mest væru þetta viðtöl við þátttakendur sem eru til dæmis að hlaupa til styrktar einhverju málefni, slökkviliðsfólkið sem hleypur í búningunum, fólkið á hvatningastöðvunum og svo framvegis. Þetta hefur allt að bera til að verða mjög skemmtilegt sjónvarpsefni og væri kjörin leið til að hefja menningarnæturdagskrána,“ segir Arnar.
„Fram undan er svo íslenska hlaupasumarið en það er skemmtilegasti tími ársins. Planið er að fara í æfingabúðir um mitt sumar sem verða með svipuðu sniði og í Suður-Afríku um áramótin en þá var ég í tvær vikur að hlaupa 200 km og 205 km á viku. Ég stefni að því að hlaupa í Reykjavíkurmaraþoni Íslandsbanka í ágúst og svo hugsanlega annað maraþon erlendis í september eða október. Þá verður markmiðið að höggva enn nær ólympíulágmarkinu enda er draumurinn að keppa fyrir Íslands hönd á stærsta sviðinu. Þangað til mun ég halda áfram að mæta í götuhlaupin á Íslandi en þar ber helst að nefna Powerade-sumarmótaröðina og Hleðsluhlaupið. Ef fólk vill fylgjast betur með mér og fá góð hlauparáð þá er ég virkur á Instagram undir nafninu @arnarpetur. Ég vonast til að sjá sem flesta í götuhlaupunum í sumar og hvet alla til að mæta þegar ég fer aftur í heimsóknir í hlaupahópa um allt land.“

Texti / Ragnhildur Aðalsteinsdóttir
Myndir / Heiðdís Guðbjörg Gunnarsdóttir

Bræðurnir Pétur Jóhann Sigfússon og Steinn Jónsson hafa valið sér ólíkan starfsvettvang en þó má segja að þeir vinni báðir við það sama; að hjálpa fólki að takast á við lífið. Steinn er móttökuráðgjafi hjá Píeta-samtökunum, sem sinna forvarnarstarfi gegn sjálfsvígum og sjálfsskaða og styðja við aðstandendur og eftirlifendur, og Pétur Jóhann léttir fólki lífið með gríni, eins og allir þekkja. Þeir segjast vera nánir og Pétur Jóhann segir Stein vera sáluhjálpara að upplagi en Steinn hins vegar þarf ekki annað en sjá andlitið á bróður sínum til að komast í betra skap.

Pétur Jóhann er sex árum eldri en Steinn og segist hafa reynt að passa hann þegar þeir voru yngri. „Ég gerði heiðarlegar tilraunir til þess að passa hann,“ segir hann. „En það var það mikill aldursmunur á okkur að mér fannst hann eiginlega meira fyrir en eitthvað annað á þessum árum. En þegar við urðum eldri náðum við að tengjast.“
„Nú ertu að sykurhúða æskuna allrosalega,“ grípur Steinn fram í. „Já, ég ætla nú ekkert að fara of djúpt í saumana á þessu,“ svarar Pétur Jóhann og svo bresta þeir báðir í skellihlátur. Það er greinilegt að þeir eru vanir orðahnippingum og hafa báðir jafngaman af.

Milli heims og helju

Bræðurnir hafa farið ólíkar leiðir í lífinu, Steinn vann sem þjónustustjóri gæslusviðs Securitas í fjórtán ár og notaði allar frístundir til að aka um á mótorhjóli en Pétur hellti sér ungur út í grínið. „Áhugamál okkar eru eins ólík og hugsast getur,“ viðurkennir Steinn. „En á síðustu árum höfum við sameinast í stangveiði sem við höfum báðir áhuga á.“

Í júlí 2015 lenti Steinn í alvarlegu mótorhjólaslysi sem varð til þess að líf hans gjörbreyttist. Hann lá milli heims og helju í fimm daga með tuttugu bein í líkamanum brotin og slitna vöðva og sinar.

„Það stóð um tíma til að aflima mig, en ég er nú með alla limi enn þá,“ segir hann.

„Ég er líka svo þrjóskur að eðlisfari að ég var farinn að vinna aftur hjá Securitas í október 2015 þótt ég væri á hækjum. En það kom í bakið á mér seinna og ég þurfti að minnka vinnuna niður í fimmtíu prósent.“

Steinn hafði alltaf átt sér þann draum að fara erlendis og hjálpa fólki sem ætti í erfiðleikum og eftir slysið fór hann að velta því alvarlega fyrir sér að láta þann draum rætast. Hann hóf nám í Ráðgjafaskólanum í fyrra og skipti í framhaldi af því algjörlega um starfsvettvang.

„Ég sá auglýsingu frá Kára Eyþórssyni sem rekur Ráðgjafaskólann, hringdi í hann og hann benti mér á að það væri hægt að hjálpa alveg nóg hérna heima. Það var eiginlega það sem gerði það að verkum að ég fór í skólann og fór í framhaldinu að vinna hjá Píeta-samtökunum.“

Málefni sem stendur okkur nærri

Meðal þeirrar þjónustu sem Píeta-samtökin bjóða upp á eru fimmtán ókeypis meðferðartímar hjá þverfaglegu teymi, sem í eru félagsfræðingur, sálfræðingur og geðhjúkrunarfræðingur fyrir fólk í sjálfsvígshugleiðingum og fimm ókeypis sálfræðitímar fyrir aðstandendur þeirra. Það þarf að hringja í síma samtakanna og panta tíma og eitt af hlutverkum Steins er að svara símtölum frá fólki og meta hvort þjónustan sem Píeta-samtökin bjóða upp á henti viðkomandi manneskju. Í framhaldinu tekur hann svo á móti þeim sem samtökin aðstoða og tengir þá við sérfæðingana sem sjá um meðferðina.

En hvað um persónulega reynslu, hafa þeir bræður einhvern tíma glímt við slíka erfiðleika eða hugsanir um sjálfsvíg?

„Nei, en þetta stendur okkur nærri,“ segir Steinn. „Það hafa tveir úr ættinni bundið enda á eigið líf og svo átti ég mjög góðan vin sem gerði slíkt hið sama.“

En þú Pétur? Hefur þú alltaf verið svona ofurhress?

„Ég held ég sé nú bara eins og allflestir með það,“ svarar Pétur Jóhann. „Maður er mishress, en vinnunnar minnar vegna þá verð ég oftast að vera bara ofurhress, alla vega út á við. Það er heldur ekkert erfitt fyrir mig. Ég nýt þeirra forréttinda að vera í kringum skemmtilegt fólk alla daga í öllu sem ég er að gera. En ég segi samt eins og Steini bróðir að þetta stendur manni nærri. Ég og konan mín eigum tvær stelpur sem eru nýkomnar af unglingsskeiðinu og maður hefur séð ýmislegt og fengið að kynnast ýmsu í gegnum þær. Þannig að þetta málefni stendur manni nærri.“

Þakklætið næring

Steinn valdi sér þetta starf vegna löngunar til að hjálpa fólki til betra lífs, var einhver svipuð ástæða fyrir því að þú valdir grínið?

„Í upphafi var það nú ekki drifkrafturinn, nei,“ viðurkennir Pétur Jóhann. „Ég fann bara að þetta var eitthvað sem ég varð að prófa og byrjaði í uppistandi. Ég var sannfærður um að ég hefði eitthvað fram að færa á þessum vettvangi. Það eru náttúrlega mörg ár liðin síðan og ég búinn að gera svo margt að núna eru aðrir hlutir farnir að næra mann í þessu og þá ekki síst að finna það að fólk nýtur þess að fylgjast með því sem maður er að gera. Það er töluvert mikil næring í því fyrir mig. Fólk er að stoppa mann á förnum vegi og þakka fyrir eitthvað sem maður hefur gert og það finnst mér rosalega mikils virði.“

Þú hlýtur líka að upplifa það í þínu starfi, Steinn, að fólki finnist það standa í þakkarskuld við þig fyrir að hafa hjálpað því.

„Já heldur betur. Ég lít þannig á það að ef við náum að bjarga einum þá sé það sigur. En við munum ábyggilega koma til með að bjarga fleirum.“

Úr myrkrinu í ljósið

Aðfaranótt laugardagsins 12. maí standa Píeta-samtökin fyrir sinni árlegu göngu „Úr myrkrinu í ljósið“ og ég bið Stein að útskýra í stuttu máli hver hugmyndin að baki henni sé.

„Það er lagt af stað klukkan fjögur um nóttina og gengnir fimm kílómetrar. Þetta er náttúrlega rosalega táknræn ganga,“ útskýrir hann. „Lagt af stað í myrkri og gengið inn í ljósið. Gangan er í minningu þeirra sem látist hafa í sjálfsvígi og til að efla von þeirra sem eiga um sárt að binda vegna vanlíðunar og sjálfsvígshugsana. Það er líka mikið af aðstandendum fólks sem fallið hefur fyrir eigin hendi sem ganga með okkur.“

Fer alltaf að hlæja

Ég spyr þá bræður hvort þeir ætli að ganga í ár og það ætlar Steinn að sjálfsögðu að gera en Pétur Jóhann spyr auðvitað strax hvað þetta sé langt sem þurfi að ganga. Það skapar léttan grínskets milli þeirra bræðra og þegar þeir hætta að fíflast spyr ég Stein hvað honum finnist um bróður sinn sem grínara.

„Það eru tveir menn sem ég á erfitt með að hlæja ekki að bara um leið og sé á þeim andlitin,“ segir Steinn. „Það eru Pétur og Jón Gnarr. Þegar ég sé andlitið á Pétri, hvort sem er í virðulegu matarboði eða einhvers staðar annars staðar þá fer ég bara að hlæja.“

Grínið í genunum

Ég spyr Pétur Jóhann hvort hann haldi að Steinn hefði getað átt framtíð fyrir sér sem grínari en hann þvertekur fyrir það í fyrstu.

„Nei, nei, nei,“ segir hann og skellihlær en söðlar svo um. „Jú, án efa hefði hann getað það. Þetta er í genunum okkar allra bræðranna. Ég vil meina að við séum allir fyndnir, hver á sinn hátt, en einhverra hluta vegna virðist ég hafa haft meiri löngun til að takast á við þetta. Það var ekki nóg fyrir mig að fá hlátur í góðra vina hópi. Það virðist hins vegar vera nóg fyrir bræður mína. Þeir geta komið öllum til að hlæja í fjölskylduboðum og litlum partíum en ég þarf að fá eitthvað meira.“

„Ég er örugglega félagsfælnari en Pétur,“ útskýrir Steinn. „Það spilar kannski eitthvað inn í. En þó að það væri ekki raunin þá finn ég bara engan áhuga á þessum geira.“

Við sláum botninn í spjallið með því að ég spyr Pétur Jóhann hvað honum finnist um starfið sem Steinn er að vinna.

„Mér finnst það alveg magnað,“ segir hann. „Ég dáist að honum. Eins og hann kom inn á áðan þá lenti hann í þessu mótorhjólaslysi og söðlar í rauninni alveg um. Ég held hann eigi eftir að blómstra í þessu starfi. Þetta liggur mjög vel fyrir honum og það er mjög gott að tala við hann. Það hefur alltaf verið hans sterkasta hlið, finnst mér. Þegar maður situr og talar við hann er maður oft búinn að segja honum sín eigin svörtustu leyndarmál, án þess að ætla sér það. Það er honum meðfætt að vera sálfræðingur. Ef ég er í einhverri krísu í huganum þá hringi ég bara í Steina bróður og hann reddar öllu.“

Sími Píeta-samtakanna er opinn frá 9-16 alla virka daga og Steinn hvetur alla þá sem glíma við sjálfsskaða og sjálfsvígshugsanir til að nýta sér þetta bjargræði sér að kostnaðarlausu.

Myndir / Hallur Karlsson

Það er alltaf erfitt að vakna daginn eftir að Ísland dettur úr Eurovision. Alveg sama hve oft það gerist, það bara er ekki hægt að venjast því. Vonbrigðin eru svo yfirgengilega mikil og fyrsta sem maður gerir er að líta á alla helstu vefmiðla og fullvissa sig um að kynnirinn hafi óvart sagt Írland þegar hann ætlaði í raun að öskra ÍSLAND!

Nú er eyðimerkurganga Íslands í Eurovision orðin aðeins of löng, og ættum við því að vera orðin vön því að keppa ekki í úrslitunum. En auðvitað bindum við alltaf vonir við að okkar lög komist áfram, sérstaklega þegar þau eru flutt jafn óaðfinnanlega og Ari Ólafsson flutti Our Choice í gær.

Þannig að þegar að vonbrigðin, svokölluð Eurovision-þynnka, skellur á erum við á Mannlífi með tíu ráð til að vinna á timburmönnunum bug:

1. Aragríma í seinni riðlinum

Byrjaðu strax að hlusta á öll lögin í seinni undanúrslitariðlinum, veldu þér uppáhalds sem á jafnframt góðan séns á að komast áfram samkvæmt veðbönkum, til dæmis Noregur eða Svíþjóð, og haltu með því eins og enginn sé morgundagurinn. Ef það hjálpar geturðu alltaf klippt út andlitið á Ara og fært það með skjánum þegar uppáhaldið þitt er að syngja svo flytjandinn virðist vera íslenskur.

2. Svona semurðu lag

Sestu niður í góðu tómi og hlustaðu á sigurlög síðustu tuttugu ára eða svo. Punktaðu niður hvað þau eiga sameiginlegt og reyndu síðan að semja besta Eurovision-lag allra tíma!

3. Það geta ekki allir verið gordjöss

Hringdu í Pál Óskar og biddu hann um að syngja fyrir þig. Sendu honum svo besta Eurovision-lag allra tíma sem þú varst að semja.

4. Gefðu þér tíma til að syrgja

Farðu í vinnuna og láttu eins og ekkert hafi í skorist. Þegar einhver byrjar að tala um Eurovision, afsakaðu þig og farðu inn á klósett til að gráta.

5. Ömurleg hugmynd

Farðu niður í Hörpu og finndu allar ástæður fyrir því að það væri ömurleg hugmynd ef Ísland myndi vinna Eurovision. En ekki láta gabbast og ráða þig í vinnu sem þjónustufulltrúi!

6. Ekki ýta á takkann!

Ekki kveikja á útvarpi, sjónvarpi eða lesa vefmiðla í dag. Það ýfir bara upp sárar minningar. Sárar, sárar minningar.

7. Skamm, Magnús Geir

Skrifaðu mjög harðort bréf til Magnúsar Geirs, sjónvarpsstjóra, þar sem þú heimtar tafarlaust að fá að sitja í valnefnd fyrir þessi blessuðu lög sem keppa í Söngvakeppninni, og bendir honum jafnframt á að Ísland hafi aðeins komist einu sinni upp úr undanriðlinum eftir að hann tók við störfum.

8. Þú hefur valið…

Prófaðu að taka textann úr Our Choice og syngja hann við ísraelska lagið TOY með henni Nettu. Það er sjúklega fyndið og á bókað eftir að koma þér í betra skap – sérstaklega þegar þú ímyndar þér Ara að gagga eins og hæna uppi á sviði.

9. Fánamóment

Vefðu íslenska fánanum um líkama þinn og hugsaðu um allt það góða í lífinu.

10. Is It True?

Svo verður þú að horfast í augu við það að Ísland keppir ekki á laugardaginn. Og það gæti farið svo að Ísland komist ekki heldur í úrslit á næsta ári, og þarnæsta og þarþarnæsta. Skrifaðu bréf sem þú átt aldrei eftir að senda þar sem þú listar upp allar tilfinningar sem bærast innra með þér er þú hugsar raunsætt um hlutina. Leyfðu þér að skrifa hvað sem er, og taktu þér allan tímann í heiminum sem þú þarft til að losa um tilfinningarnar. Þú mátt gráta, þú mátt hlæja, þú mátt syrgja. Náðu síðan í kveikjara, settu Is It True? á fóninn og kveiktu í bréfinu. Brenndu sorgina í burtu og byrjaðu að plana Eurovision-matinn fyrir fimmtudaginn og laugardaginn.

Ari Ólafsson stígur á stóra sviðið í Altice Arena-höllinni í Lissabon í Portúgal í kvöld og syngur lagið Our Choice í von um að komast í úrslit Eurovision þann 12. maí næstkomandi.

Eins og venja er viðra tístarar skoðanir sínar undir kassamerkinu #12stig þegar kemur að Eurovision og í kvöld er engin breyting á því.

Hér fyrir neðan munu allar færslur merktar #12stig rúlla og því hægt að glöggva sig á því hvað aðrir hafa að segja um söngvakeppnina í ár.

Góða skemmtun í kvöld og áfram Ísland!

#12stig Tweets

Ari Ólafsson steig á svið í Altice Arena-höllinni í Lissabon í gær á svokölluðu dómararennsli, sem er ætlað fyrir dómnefndir allra landanna sem taka þátt. Stig dómnefndar gilda helming á móti símakosningu.

Eins og sést í meðfylgjandi myndbandi, þó gæðin séu ekki sem best, var klappað mikið fyrir Ara á rennslinu og er mál manna að hann hafi neglt flutninginn uppá 10.

Sjá einnig: Þú gætir grætt fúlgur fjár með því að veðja á Our Choice.

Veðbankar og Eurovision-spekúlantar eru hins vegar sammála um að Ari nái ekki upp úr undanriðilinum. Það sé þó ekki vegna þess að Ari sé lélegur söngvari heldur sé lagið óspennandi.

Útsending á Eurovision hefst klukkan 19 í kvöld á RÚV og er Ari annar á stóra sviðið.

Mynd / Andres Putting (Eurovision.tv)

Lögreglan skilgreinir ofbeldisverk gegn konum mun betur í dag en áður. Rannveig Þórisdóttir hjá upplýsingadeild Lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu segir fleiri þolendur ofbeldis þora að stíga fram nú en áður.

Sextán einstaklingar fengu neyðarhnapp hjá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu á síðasta ári vegna hættu á ofbeldi gegn þeim. Þetta er næstum 80% aukning frá árinu 2015 þegar einstaklingar í níu málum fengu neyðarhnappa. Á sama tíma hefur lögreglan þurft að hafa afskipti af miklu fleiri málum sem tengjast heimilisofbeldi en áður. Þau voru um 20 að meðaltali á mánuði árið 2014 en eru nú um 60 á mánuði.

Rannveig Þórisdóttir hjá upplýsingadeild Lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu segir ekki víst að ofbeldisverkum hafi endilega fjölgað. Ýmsir þættir skýri að fleiri ofbeldismál eru skráð í bókum lögreglu nú en áður og fleiri fái neyðarhnappa.

„Í langan tíma var litið á heimilisofbeldi sem fjölskylduvandamál sem lögreglan átti ekki að skipta sér af. En það er ekkert séríslenskt fyrirbæri,“ segir Rannveig og bendir á að breytt verklag lögreglu hafi skilað þessum árangri.

Stærstu breytingarnar voru gerðar árið 2015 þegar Sigríður Björk Guðjónsdóttir tók við sem lögreglustjóri hjá Lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Síðan þá hefur lögreglan horfið frá því að vera valdastofnun yfir í að verða þjónustustofnun fyrir almenning. Þessu fylgdu ýmsar áherslubreytingar, m.a. sú að skilgreina heimilisofbeldi sem viðfangsefni lögreglu og skrá brotin sem sem koma upp.

„Það var búið að reyna ýmislegt en gengið illa. Eftir að Sigríður kom inn þá förum við í fullum herklæðum á vettvang og rannsökum málin sem koma upp,“ segir Rannveig og tekur fram að breytt verklag feli í sér að nálgast ofbeldismál með öðrum hætti en áður. Nú er tekið fastar á þeim, þeim fylgt eftir, málin skráð betur og þolendum tryggð betri málsmeðferð. „Við höfum lyft grettistaki um allt land því þetta nýja verklag lögreglunnar hefur leitt til þess að nálgunarbann og neyðarhnappar hafa verið notaðir í meiri mæli en áður.“

Misbrestur í skráningu

Rannveig segir misbrest hafa verið á skráningu málanna áður og minnir á að mál eins og heimilisofbeldi hafi áður ekki verið hugsað sem lögreglumál. „Ég veit ekki hversu samanburðarhæfar tölurnar eru því við vorum ekki að skrá málin með markvissum hætti. Segja má að við höfum vanskráð þetta áður og því sé málum ekki endilega að fjölga,“ segir Rannveig og bætir við að eftir því sem umfjöllun um ofbeldisverk eykst og fleiri stígi fram og greini frá ofbeldisverkum því frekar leiti fólk til lögreglu.

Eins og áður sagði voru 20 mál tengd heimilisofbeldi skráð í bækur Lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu árið 2014. Nú fjórum árum síðar eru málin þrefalt fleiri eða 60 að meðaltali á mánuði.

Spurð að því hvað þurfi til að lögregla láti einstakling fá neyðarhnapp segir Rannveig að það sé metið í hverju tilviki fyrir sig. Oft sé um að ræða aðstæður þar sem óttast er að einstaklingur geti verið í hættu.

„Frá því við breyttum verklaginu sem snerta ofbeldi á heimilum þá hefur verið stöðug aukning ofbeldismála hjá okkur,“ segir Rannveig.

Fjöldi mála þar sem þurft hefur að láta þolanda fá neyðarhnapp

2015: 9 mál
2016: 11 mál
2017: 16 mál

Dæmi um það þegar einstaklingur fær neyðarhnapp

Hildur Þorsteinsdóttir lýsti í ítarlegu viðtali við DV í vor hræðilegu ofbeldi sem fyrrverandi eiginmaður hennar hafði beitt hana bæði á meðan sambúð stóð og í eftirmála skilnaðar. Eftir að hún sleit sambandinu sótti ofbeldismaðurinn svo að henni að Hildur fékk neyðarhnapp hjá lögreglu og varð hún að beita honum þegar henni fannst sér ógnað. Neyðarhnappinn gekk hún með í sex mánuði.

Páll Óskar Hjálmtýsson leikur Frank-N-Furter í Rocky Horror í hátt í fertugasta sinn á laugardaginn. Eftir sýninguna brunar hann á skemmtistaðinn Spot og stillir upp fyrir stærsta Eurovision-partí landsins. Palli segist ekki hafa verið í betra formi síðan hann var ungur maður og því sé þetta gerlegt.

„Yfirmenn í Borgarleikhúsinu voru svo sætir að færa sýningu af Rocky Horror til klukkan 16 á laugardaginn þannig að ég hleyp beint úr leikhúsinu á Spot, klára „soundcheck“, horfi á keppnina með öðru auganu og svo byrjar bara ballið,“ segir stórsöngvarinn Páll Óskar Hjálmtýsson.

Páll Óskar heldur í hefðir annað kvöld, laugardagskvöldið 12. maí, og blæs til heljarinnar Eurovision-balls á Spot í Kópavogi eftir að aðalkeppni Eurovision lýkur. Páll Óskar hélt fyrsta Eurovision-ballið árið 2003, og er því orðinn ýmsu vanur, en í ár verður þessi dagur örlítið öðruvísi þar sem Páll Óskar stígur einnig á svið í Borgarleikhúsinu sem kynsnillingurinn Frank-N-Furter. Er það bara gerlegt?

„Já, þetta er gerlegt. Á laugardögum hef ég iðulega hlaupið út úr leikhúsinu eftir Rocky Horror-sýningar og spilað á árshátíðum. Ég treysti mér hins vegar ekki til að spila á skólaböllum og einkapartíum á virkum dögum og tók bara út fyrir það. Ég byrja svo aftur á því öllu þegar sýningum fækkar,“ segir Páll Óskar. Síðasta sýning fyrir sumarfrí er 10. júní og við tekur kærkomið en stutt sumarfrí hjá söngvaranum.

„Eftir síðustu sýningu fer ég beint til Grikklands og slaka á í sólbaði,“ segir Páll Óskar. Hann er vel málaður í gervi Frank-N-Furter og ætlar að njóta þess að sleppa við það. „Ég ætla ekki að raka mig í mánuð. Þetta verður mottumars í júní,“ segir hann hlæjandi.

Lærði að umgangast mat upp á nýtt

Páll Óskar segist ekki hafa verið í betra líkamlegu formi síðan hann var ungur maður og því nái hann að anna þessu álagi.

„Ég lærði að borða upp á nýtt fyrir þremur árum. Ég er með góðan og fallegan þjálfara í World Class í Laugum, hann heitir Hilmar Björn. Hann ítrekaði fyrir mér að ég gæti mætt á hverjum einasta degi og pumpað og pumpað í tvo tíma á dag en að árangurinn yrði ósköp lítill nema ég lærði að umgangast mat upp á nýtt. Hann hjálpaði mér að finna próteindrykki sem virka eins og ein máltíð þannig að í dag borða ég alltaf eina máltíð á dag og drekk síðan próteindrykki. Ég sneiði fram hjá hamborgurum og sóðamat en ég neita mér ekki um súkkulaðið mitt,“ segir Páll Óskar og brosir.

„Svo hætti ég að drekka kók með sykri og skipti yfir í Coke Zero. Á fyrstu fjórum vikunum missti ég fjögur kíló og ég hef ekki litið til baka síðan. Þegar ég reyni að drekka kók núna er það svo vont á bragðið, eins og drekka eitthvað úr niðurfalli.“

Skærar Eurovision-stjörnur trylla lýðinn

Söngvarinn okkar ástsæli er fullur tilhlökkunar fyrir laugardeginum, bæði fyrir því að stíga í hátt í fertugasta sinn á svið Borgarleikhússins sem kynsnillingurinn Frank-N-Further, en einnig fyrir Eurovision-ballinu, sem stendur yfir frá kl. 23 til fjögur um nóttina.

„Það fallegasta við þessi böll er að þarna kemst maður næst því að upplifa stemninguna sem maður upplifir í alvöru þegar maður fer út á keppnina. Þetta er eini staðurinn á jarðríki þar sem maður fær tækifæri til að hitta allra þjóða kvikindi í sama suðupottinum, samankomin út af einni og sömu ástæðunni,“ segir Páll Óskar. Honum til halds og trausts verða góðir gestir, þau Selma Björns, Jóhanna Guðrún, Hera Björk, Eyjólfur Kristjánsson og Stefán Hilmarsson, sannkallað Eurovision-stórskotalið.

„Þakið fer af húsinu þegar ég kynni gestina á svið. Fólk bilast þegar íslensku stórstjörnurnar taka Eurovision-lögin sín,“ segir Palli og bætir við að margir ballgesta séu fastagestir ár eftir ár. „Fólk kemur til mín og biður um útúrtjúlluð óskalög, eins og framlag Spánar árið 2003. Ballgestir vita nákvæmlega hvað klukkan slær og þetta er orðin yndisleg hefð hjá mörgum. Þetta er líka æðislega gaman fyrir mig því þetta er eini dagurinn á árinu þar sem ég get leyft mér að spila nær einvörðungu Eurovision-lög.“

Útilokar ekki þátttöku í Eurovision

Eins og flestir vita hefur Páll Óskar einu sinni farið fyrir Íslands hönd í Eurovision. Það var í Dyflinni árið 1997 með lagið Minn hinsti dans, sem vakti heldur betur athygli í keppninni. Lagið lenti í 20. sæti og voru margir á því að Palli hefði náð lengra, jafnvel unnið keppnina, ef símakosning hefði verið tekin í gagnið, eins og var gert árið síðar þegar hin ísraelska Dana International sigraði með lagið Diva. En klæjar Palla ekkert í raddböndin að taka aftur þátt í Eurovision?

„Ég verð að fá lag sem kýlir mig kaldan á staðnum, alveg eins og Euphoria gerði þegar ég heyrði það fyrst.

Næst verð ég að fara með lag sem getur unnið. Ég er þannig gerður að ég verð að fá safaríka laglínu til að leika mér með. Ég verð að fá hljómagang sem gengur upp á næstum því hvaða hljóðfæri sem er og gefur mér samt pínu gæsahúð. Eða eitthvað sætt. Þá fer ég í gang,“ segir þessi sjarmerandi söngvari, og því ekki útilokað að hann eigi einhvern tímann aftur eftir að vera fulltrúi Íslands í þessari vinsælu söngvakeppni.

Topp 3 à la Páll Óskar

Georgía – Iriao – For You
„Mér finnst þetta vera lagasmíðin sem er með mesta kjötið á beinunum. Lag sem er samið af einhverri dýpt og þekkingu.“

Eistland – Elina Nechayeva – La Forza
„Það er svolítið hættulegt að senda klassískan söngvara í Eurovision. Það hefur sjaldan gefist vel. En þetta lag frá Eistlandi er svo vel útfært og gellan neglir þetta alltaf á hverri einustu æfingu.“

Frakkland – Madame Monsieur – Mercy
„Gríðarlega vel samið popplag og langmikilvægasti boðskapurinn af öllum lögunum.“

Stærsti dagur Eurovision-aðdáenda um heim allan, samt mestmegnis bara í Evrópu, er á næsta leiti. Því sá Mannlíf sig knúið í að búa til eiturhressan og skemmtilegan Eurovision-leik til að gera keppnina og öll Eurovision-partíin aðeins skemmtilegri.

Leikurinn er þannig gerður að bæði er hægt að spila hann meðal fullorðinna í hressum teitum þar sem svokallað partígos er við hönd eða í stórum fjölskylduboðum þar sem krakkarnir eru útúrtjúnaðir af snakk- og nammiáti. Góða skemmtun!

1. Við byrjum þetta rólega. Gefið næsta manni „high five“ í hvert sinn sem minnst er á Salvador Sobral, sigurvegara síðasta árs.

2. Drekkið tvo sopa, hvort sem það er partígos eða strangheiðarlegt vatn, í hvert sinn sem þið skiljið ekki texta í lögunum.

3. Troðið munninn á ykkur fullan af snakki alltaf þegar portúgölsku kynnarnir reyna að vera fyndnir en mistekst hrapallega.

4. Klappið í hvert sinn sem sungið er um ást eða heimsfrið. Bara ekki klappa of hátt, eða verið í vettlingum – þetta verður ansi hreint mikið klapp!

5. Klárið úr glasinu ykkar þegar Gísli Marteinn minnist á hve Ari stóð sig frábærlega eða þegar hann ber saman stjórnmál og Eurovision eða þegar hann gerir grín að klæðaburði keppenda.

6. Standið upp og dansið fugladansinn í hvert sinn sem eldur er á sviðinu.

7. Ef þið hafið ekki hugmynd um hvar eitthvað land er staðsett í Evrópu, eða hvort það er á annað borð í Evrópu, verðið þið að róa ykkur niður og fá ykkur þrjá sopa.

8. Fimm sopar á haus í hvert sinn sem stigakynnir reynir fyrir sér á tungumáli heimamanna, portúgölsku, með misgóðum árangri. Bónussopi ef portúgölsku kynnarnir skilja ekki bofs í stigakynninum. #áframeddasif!

9. Tvær, vænar lúkur af nammi í skoltinn á ykkur ef einhverjir tæknilegir örðugleikar verða þegar stigin eru kynnt. Jebb, það fer enginn í megrun á Eurovision!

10. Og svo verðið þið að blanda ykkur glænýjan drykk og skála í botn í hvert sinn sem þjóð gefur nágrannaþjóð sinni 12 stig.

Tíminn líður hratt …

Ísland tók fyrst þátt í Eurovision árið 1986 með lagið Gleðibankinn. Þá voru aðeins tuttugu lög í keppninni og Ísland lenti í hinu alræmda sextánda sæti með nítján stig. Þá var …

… forsætisráðherra okkar, Katrín Jakobsdóttir, aðeins 10 ára.

…. fjármála- og efnahagsráðherra okkar, Bjarni Benediktsson, 16 ára.

… félags- og jafnréttismálaráðherra okkar, Ásmundur Einar Daðason, aðeins 4 ára gamall.

… utanríkisráðherra okkar, Guðlaugur Þór Þórðarson, á 19 aldursári.

… umhverfis- og auðlindaráðherra okkar, Guðmundur Ingi Guðbrandsson, 9 ára gamall.

… sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra okkar, Kristján Þór Júlíusson, 29 ára.

… mennta- og menningarmálaráðherra okkar, Lilja Alfreðsdóttir, 13 ára gömul.

… dómsmálaráðherra okkar, Sigríður Á. Andersen, rétt nýfermd, eða að verða 15 ára.

… samgöngu- og sveitastjórnarráðherra okkar, Sigurður Ingi Jóhannsson, 24 ára.

… heilbrigðisráðherra okkar, Svandís Svavarsdóttir, 22 ára.

… ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra okkar, Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, ekki fædd.

Endurkomur allra endurkoma

Eins og margir vita reynir Norðmaðurinn Alexander Rybak að endurtaka leikinn í ár með lagið That’s How You Write a Song, eftir að hafa sigrað í Moskvu árið 2009 með lagið Fairytale.

Hann er langt frá því að vera fyrsti Eurovision-keppandinn sem snýr aftur, og örugglega ekki sá seinasti. Raunar hafa tæplega tvö hundruð keppendur snúið aftur í keppnina með misgóðum árangri. Flestum vegnar verr í annað sinn, en svo eru aðrir sem ná að vinna huga og hjörtu Eurovision-aðdáenda aftur og aftur.

Þrenna til Írlands
Eins og írski söngvarinn Johnny Logan. Hann vann Eurovision fyrst árið 1980 með lagið What’s Another Year. Sjö árum seinna tók hann aftur sigurinn heim með Hold Me Now og árið 1992 sigraði Linda Martin með laginu Why Me, úr smiðju fyrrnefnds Johnnys.

Númer 1
Hin gríska Helena Paparizou átti líka stórkostlega endurkomu í Eurovision árið 2005, eftir að hafa lent í þriðja sæti með stúlknasveitinni Antique árið 2001. Árið 2005 nefnilega kom, sá og sigraði Helena með goðsagnakennda lagið My Number 1 sem enn er spilað við góðar undirtektir á Eurovision-böllum um heim allan.

Alltaf í topp fimm
Önnur stórsöngkona, Carola Häggkvist frá Svíþjóð, hefur keppt í Eurovision hvorki meira né minna en þrisvar sinnum. Fyrst árið 1983 með lagið Främling sem lenti í þriðja sæti, aðeins sextán stigum frá sigrinum. Svo sneri hún aftur árið 1991 með lagið Fångad av en stormvind. Þá var jafntefli milli Svíþjóðar og Frakklands en Svíar hlutu loks dolluna þegar búið var að telja hvort landið fékk fleiri tíu stig, enda löndin jöfn að fjölda 12 stiga atkvæða. Árið 2006 kom Carola síðan aftur í Eurovision eins og stormsveipur með lagið Invincible sem lenti í fimmta sæti.

Skautað til sigurs
Það væri hægt að halda endalaust áfram í endurkomunum, en við verðum að minnast á rússneska hjartaknúsarann Dima Bilan sem lenti í öðru sæti árið 2006 með lagið Never Let You Go, eftir eftirminnilega atriðið þar sem kona reis upp úr píanói. Tveimur árum seinna sneri Dima aftur með fiðluleikara og listdansskautara, negldi lagið Believe og færði Rússum sigurinn.

Hvernig sigrar maður í Eurovision?

Ef við lítum á keppnirnar frá árinu 1998, þegar símakosningu var hrint af stað, þá er sigurstranglegast að keppa í seinni undanúrslitariðlinum. Af þeim tuttugu lögum sem hafa unnið frá árinu 1998 hafa fjórtán þeirra keppt í seinni riðlinum, en aðeins sex í þeim fyrri, þar á meðal hinn portúgalski Salvador Sobral sem vann í fyrra. Öll lögin hafa keppt í seinni helmingi síns riðils, nema tvö – Dana International með lagið Diva, árið 1998, og Sertab Erener með lagið Everyway that I can, árið 2003.

Þrumur = gott, sólskin = vont
Þá er ýmislegt í texta lagsins sem getur verið líklegt til sigurs. Það er til dæmis mjög sigurstranglegt að syngja um vont veður, eins og þrumur, eldingar og ský. Þá er einnig gott að hafa einhvers konar eld í atriðinu. Það er hins vegar ekki vænlegt til árangurs að syngja um sólskin. Það er slæmt að hlaupa eða ganga til einhvers en mjög gott að syngja um flug. Þá er afleitt að syngja um að tala með hjartanu og betra að tala með huganum, augunum eða öðrum líkamspörtum ef sigur er markmiðið.

Popplag í D-moll
Lög geta verið í dúr og moll. Lög í dúr eru yfirleitt glaðleg en í moll eru þau frekar dökk og drungaleg. Maður myndi halda að lögin í dúr væru þá líklegri til vinsælda í Eurovision, en svo er ekki, allavega frá aldamótunum 2000. Þá hafa örfá lög í dúr sigrað en flest sigurlaganna verið í moll. Og ef þið ætlið að semja Eurovision-lag, hefur D-moll verið ansi vinsæl tóntegund síðustu ár.

„Upplifunin eins og fólk væri á leiðinni heim til mín með heykvíslarnar.“

Arnar Pétursson er einn af bestu langhlaupurum landsins og stefnir að því að ná ólympíulágmarki í maraþoni fyrir Ólympíuleikana í Tókýó 2020. Hann á að baki ótal titla, vann níu Íslandsmeistaratitla á síðasta ári og á besta tíma Íslendings í maraþoni sem hlaupið hefur hérlendis. Í viðtali við Mannlíf gerir hann upp ásakanirnar um svindl í bæði í Reykjavíkurmaraþoni og Víðavangshlaupi ÍR.

Til að ná ólympíulágmarkinu í maraþoni þarf Arnar að hlaupa undir tveimur klukkustundum og nítján mínútum. Til viðmiðunar má nefna að Íslandsmet Kára Steins Karlssonar er 2.17.12 sem hann setti í Berlín árið 2011 og heimsmetið, 2.02.57, á Dennis Kimetto frá Kenía, sett í Berlín 2014. Síðustu helgina í apríl hljóp Arnar sitt besta hlaup til þessa, 2.24.13, sem er þriðji besti tími Íslendings frá upphafi, og bætti sig um fjórar mínútur. „Markmiðið var að setja tíma sem sýnir bæði mér og öðrum að ég get náð ólympíulágmarkinu. Ég ætlaði að vera á bilinu 2.19-2.24 og það náðist. Hlaupið var jafnt og ég í toppstandi og get því ekki annað en verið ánægður,“ segir Arnar sem stefnir að því að að ná lágmarkinu á næsta eða þarnæsta ári en hann getur í fyrsta lagi náð því í janúar 2019. „Martha Ernstdóttir sem aðstoðar mig, er búin að kenna mér að vera alltaf ánægður með bætingu, annað væri dónaskapur, ekki síst gagnvart fólki sem myndi gefa allt til að geta bætt sig einu sinni enn. Einn daginn mun nefnilega koma að því að maður hættir að gera betur og með því að vera óánægður með bætingu er maður óbeint að móðga þá sem ekki geta bætt sína bestu tíma lengur. Ég hef tamið mér þetta, er ánægður með hlaupið í Hamborg og stefni hærra.“

Refsing annarra íþrótta
Arnar er fæddur árið 1991 og byrjaði íþróttaferilinn í fimleikum hjá Gerplu. Þegar hann var fimm ára bættist fótboltinn við og síðar körfuboltinn en þá hætti hann í fimleikunum. Þegar hann var fimmtán ára ákvað hann svo að fókusera alfarið á körfuna og átti mikilli velgengni að fagna þar. „Ég hafði eins mikla fordóma fyrir hlaupum og hægt er að finna. Hlaup voru refsing annarra íþrótta, þegar ég var að æfa fótbolta og körfu þá var okkur refsað með hlaupum ef okkur illa gekk. Ég var því óbeint alinn upp við að hafa óbeit á hlaupum. Ég tók samt þátt í mörgum hlaupakeppnum á þessum árum, ekki síst þegar mamma var að draga mig í hin og þessi götuhlaup en ég á henni mikið að þakka að ég skuli vera í hlaupum núna. Ég vann oft í mínum aldursflokki og þess háttar og það var mjög gaman en ég gat ekki hugsað mér að æfa þetta. Svo þegar ég var 17 ára þá tók pabbi þátt í heilu maraþoni í Reykjavíkurmaraþoni og ég hugsaði með mér að fyrst hann gæti þetta þá ætti ég að drífa þetta líka. Ég skráði mig í heilt maraþon ári síðar þegar ég hafði aldur til, þremur vikum fyrir hlaupið. Það kom mér verulega á óvart að heimilið fór á hvolf við þessa ákvörðun. Það var eins og ég hefði sagt þeim að ég ætlaði að stökkva í fallhlífarstökki án fallhlífar. Þau sögðu: „Arnar þú verður að drekka á öllum drykkjarstöðvum, þú verður að stoppa og borða bananann þar sem hann er í boði. Ég skildi ekki þessar áhyggjur, ég ætlaði bara að fara og haka við þetta á bökketlistanum. Í rauninni var eina markmiðið að klára hlaupið og svo væri fyndið að ná að vera á forsíðu Morgunblaðsins á mynd af upphafi hlaupsins. Eini undirbúningurinn var að gera góðan lagalista og ég kom mér svo fyrir framarlega í startinu. Ég bombaði síðan af stað og náði að vera með þeim fyrstu í smátíma, hélt að svo myndi strollan bara koma fram úr mér en það gerðist ekki. Ég vissi hins vegar ekkert hvað ég var að gera og sá hlaupara fyrir framan mig sem virkaði mjög pró, með gelið utan á sér og vatnsbrúsa, þannig að ég ákvað að elta hann. Þetta var þá Jóhann Gylfason sem er mikill hlaupagarpur. Ég gerði hins vegar eins og foreldrar mínir sögðu og stoppaði á öllum drykkjarstöðvum og gekk meðan ég borðaði bananann. Þá missti ég Jóhann alltaf langt frá mér en svo tætti ég af stað og náði honum aftur. Seinna frétti ég að hann hafi alltaf orðið jafnhissa þegar ég kom alltaf aftur. Ég kláraði hlaupið og leið bara vel þegar ég kom í mark á tímanum 2.55. Mér til mikillar undrunar kom í ljós að ég hafði komið annar í mark af Íslendingunum og slegið 30 ára gamalt Íslandsmet í maraþoni 18-20 ára og 20-22 ára.“

Örlögin taka í taumana
Þarna sá Arnar að hlaupin lágu vel fyrir honum og hann var hvattur til að fara að æfa hlaup. „Að sama skapi var ég í yngri liðunum í landsliðinu í körfubolta, varð tvisvar Norðurlandameistari og var fyrirliðinn í mínu liði í meistaraflokki. Mér fannst að hlaupaæfingar gætu ekki verið skemmtilegar – átti ég að hlaupa á æfingu, hlaupa á æfingunni sjálfri og hlaupa svo heim aftur? Og hvað var svo á dagskrá daginn eftir, já, meiri hlaup,“ segir Arnar hlæjandi.
Tímamót urðu hins vegar í lífi hans við tvítugsaldurinn þegar verið var að velja í U-20 landsliðið í körfubolta. Arnar endaði sem þrettándi maður en tólf fóru á mótið. Valið stóð á milli hans og Martins Hermannssonar. „Martin er í dag einn af okkar bestu körfuboltamönnum og einn af aðalmönnunum í landsliðinu. Ég er virkilega ánægður fyrir hönd okkar beggja að þetta fór svona. Það var eins og örlögin hefðu gripið inn í. Ég ákvað, fyrst ég komst ekki með, að prófa að æfa af alvöru fyrir Reykjavíkurmaraþon í staðinn. Ég bað Birgi Sævarsson, frænda minn og hlaupara, að gera fyrir mig æfingaplan. Ég hafði aldrei séð æfingaplan fyrr og misskildi það þannig að ég æfði tvöfalt eða þrefalt meira en ég átti að gera fyrstu þrjár vikurnar. Þá gafst ég næstum upp, því þetta var svo hrikalega erfitt. Enda hváði Biggi þegar ég sagði honum það. Það var mikill léttir þegar hið sanna kom í ljós og ég áttaði mig á að ég þurfti ekki að hlaupa á morgnana, í hádeginu og eftir vinnu alla daga,“ segir hann og hlær. Sumarið 2011 byrjaði Arnar að æfa hlaup, hljóp Reykjavíkurmaraþon og sigraði á tímanum 2.43. Ári seinna hætti hann í körfunni og sneri sér alfarið að hlaupunum.

„Þarna fékk ég forsmekkinn af því hvernig er að vera í brennideplinum í umræðunni og viðurkenni að mér leið ekki vel.“

Sakaður um svindl
Hver skrautfjöðurin á fætur annarri hefur bæst í hatt Arnars síðan hann byrjaði að æfa hlaup og vinningshlaupin skipta tugum ef ekki hundruðum. En hann hefur líka upplifað mótlæti. Tvisvar sinnum hefur hann verið ásakaður um að svindla í keppnishlaupi. Þó að málin hafi á sínum tíma tekið andlega á Arnar þá mætti hann þeim með æðruleysi.
„Fyrsta atvikið kom upp þegar ég hljóp fyrsta maraþonið 18 ára en þá tikkaði ekki ein tímamottan inn og millitíminn skráðist ekki. Þá voru einhverjir sem efuðust um að ég hefði hlaupið allt hlaupið því tíminn var svo góður en áðurnefndur Jóhann Gylfason staðfesti að ég hljóp fyrir aftan hann allan tímann, ég hefði kannski átt að sjá þarna í hvað stefndi,“ segir Arnar og brosir út í annað þegar hann rifjar þessi atvik upp. Fimm árum seinna kom svo annað málið upp, einnig í Reykjavíkurmaraþoni þar sem niðurstaða hlaupsins var kærð þar sem faðir hans hafði hjólað með honum hluta af leiðinni. „Í öllum svona hlaupum er alltaf manneskja á hjóli eða mótorhjóli á undan fyrsta manni. Í stórum hlaupum fær meira að segja þjálfarinn oft að vera á hjóli með. Ég hafði frétt að von væri á sterkum erlendum hlaupurum í hlaupið og vissi að ég myndi því líklega hlaupa einn með ekkert hjól á undan mér. Ég bað því pabba um að vera á hjóli til að halda mér félagsskap, það er erfitt að vera aleinn í svona löngu hlaupi. Ef fleiri keppendur hefðu verið á sama róli og ég þá hefði ekki verið neinn tilgangur með þessu. Pabbi sinnti sama hlutverki fyrir mig og hjólið fyrir fyrsta mann. Í rauninni hefði verið eðlilegt að hjólað hefði verið fyrir framan mig líka þar sem ég var fyrsti Íslendingurinn. Það höfðu hins vegar verið settar reglur um hlaupið að það mættu ekki vera hjólreiðafólk á brautinni nema á vegum hlaupsins, meðal annars til að það væri ekki fyrir. En ég var bara einn og pabbi var ekki fyrir einum eða neinum. Svo sprakk þetta bara upp þegar aðilinn sem var tæpum tíu mínútum á eftir mér í hlaupinu kærði niðurstöðuna og við tók mikil og neikvæð umræða í fjölmiðlum og samfélaginu í minn garð. Þarna fékk ég forsmekkinn af því hvernig er að vera í brennideplinum í umræðunni og viðurkenni að mér leið ekki vel. Kærður, það var eins og ég væri fyrir dómstólum. Yfirleitt þegar svona kemur upp í frjálsíþróttaheiminum þá er þetta ekki teiknað upp eins og viðkomandi sé kærður heldur er niðurstaðan kærð. Ég var á fyrirlestri í skólanum þegar ég sá á tölvuskjá hjá samnemanda fyrir framan mig fyrirsögn á frétt: „Svindl í Reykjavíkurmaraþoni“. Ekki kærður, meint svindl eða spurningarmerki. Úrskurður ÍSÍ í þessu máli varð hins vegar að ekkert þótti athugavert við þetta og við unnum málið.“

„Ég varð skúrkurinn“
Þriðja atvikið kom svo upp í Víðavangshlaupi ÍR vorið 2015 þegar í kjölfar hlaupsins var birt myndband af Arnari og keppinauti hans koma í mark. Þar sést greinilega að Arnar fer öfugu megin við staur þegar þeir félagar taka níutíu gráðu beygju rétt áður en þeir koma í mark. „Þetta mál var í rauninni enn skrautlegra þar sem ég var þarna kominn með einhverja forsögu. Á myndbandinu leit þetta eins illa út og hægt var, ekki einu sinni ég sjálfur hélt með gæjanum sem fór öfugu megin við staurinn og sigraði í kjölfarið hlaupið. Ég áttaði mig hins vegar strax á þessu þegar ég kom í mark og benti mótshöldurum á að þetta þyrfi að laga svo aðrir myndu ekki lenda í þessu og á myndbandinu sést brautarvörðurinn sem var á röngum stað færa sig til að laga þessi mistök. Í lokin á þessu hlaupi vorum við örugglega á 22 km hraða – prófaðu að fara á bretti, stilla á 22, hlaupa af stað og reyna svo að taka einhverjar skynsamlegar ákvarðanir. Ég var ekkert að hugsa þarna, sá þennan staur ekki fyrr en hann var beint fyrir framan mig og ég sveigði frá. Brautarvörðurinn hefði átt að vera þarna eða borði, þar sem þetta var níutíu gráðu beygja, það átti ekki að vera möguleiki að fara út fyrir brautina enda viðurkenndi ÍR eftir hlaupið að mistökin voru þeirra. Það hefði verið eðlilegast að ég hefði verið dæmdur úr leik og ég hefði þurft að sækja mál mitt vegna mistaka í brautarvörslu. Ég hefði að öllum líkindum unnið það mál því ég gerði ekkert rangt, þetta var klúður í brautarvörslu og ég hefði ekki átt að líða fyrir það. En í staðinn kemur þetta myndband á Netið og allt springur og ég er vondi gæinn. Margir af þekktustu mönnum þjóðarinnar tjáðu sig um málið og þetta var mjög súrrealískt. Ég var bara svindlari og átti að sjá sóma minn í að skila titlinum. Ég skrifaði hins vegar pistil á Netið og fór í viðtal í Ísland í dag þar sem ég útskýrði mál mitt. Þar með var málinu lokið af minni hálfu þar sem ég var með hreina samvisku og ef fólk vill enn trúa öðru þá verður svo að vera. Þar sem enginn kærði mig þá var ég ekki dæmdur úr leik og því stóð sigurinn. Ég varð því skúrkurinn í staðinn fyrir að vera sá sem var að sækja rétt sinn. Málið endaði svo þannig að sex mánuðum seinna fór málið fyrir stjórn Frjálsíþróttasambandsins, ég var sviptur tiltinum og ég var ósáttur við það enda tel ég að mistökin hafi legið hjá mótshöldurum.
Þetta er hins vegar einhver besta og verðmætasta upplifun sem ég hef upplifað því ég lærði að láta ekki álit annarra hafa áhrif á mína líðan. Í öllum þessum málum er ég með hreina samvisku. Ég vissi að ég hafði ekki reynt að ná forskoti af yfirlögðu ráði og verið „gómaður“. Ég hugsaði að nú væri alvörumótlæti og spurningin bara hvernig ég ætlaði að vinna úr því. Ætlaði ég að brotna niður eða halda haus? Ég ákvað strax að þetta myndi ekki skilgreina mig, ég skyldi halda ótrauður áfram, halda áfram að taka þátt í hlaupum og vinna hlaup, helst öll. Fólk skyldi sjá að ég þyrfti ekki að „svindla“ til að ná árangri. Það var áhugaverð reynsla að vera svona milli tannanna á fólki – upplifunin var sú að fólk væri við það að koma heim til mín með heykvíslarnar og það vegna götuhlaups. Verst var að horfa upp á áhrifin sem þetta hafði á þau sem stóðu mér næst, ekki síst mömmu. Henni þótti erfitt að horfa upp á þessar ásakanir gagnvart syni sínum.
Þessi lífsreynsla styrkti mig og ég hef reynt að gera bara grín að þessu. Fólkið sem var næst mér var mjög skilningsríkt enda er ég mjög heppinn með fólkið í kringum mig. Innan hlaupaheimsins höfðu sumir meira að segja á orði að þetta væri bara flott enda langmesta umfjöllun sem götuhlaup hefði nokkru sinni fengið. RÚV fylgdist meira að segja með Íslandsmótinu í víðavangshlaupi helgina eftir. Þar vann ég og það var bara gert grín að þessu í viðtali á eftir, ég var spurður hvort brautarvarslan hefði ekki verið í lagi þarna og þess háttar. Það er mikilvægt að sjá broslegu hliðarnar á þessu.“

„Ég hugsaði að nú væri alvörumótlæti og spurningin bara hvernig ég ætlaði að vinna úr því. Ætlaði ég að brotna niður eða halda haus?“

Langhlaup krakka litin hornauga
Arnar leggur mikinn metnað í allt sem hann gerir og menntun hans er þar ekki undanskilin. Hann er með grunnnám í hagfræði með 24 aukaeiningum og er núna að klára þrjár meistaragráður á þremur árum; í reikningsskilum og endurskoðun, fjármálum fyrirtækja og kennsluréttindum fyrir framhaldsskólastig. „Ég er orðinn nokkuð sáttur með mína menntum og held að ég muni ekki setjast aftur á skólabekk í bráð. Mig langar að taka löggildinguna, verða löggiltur endurskoðandi, þó að planið sé ekkert endilega að starfa við það nákvæmlega. Ég er með fínan grunn til að vinna við hvað sem er á fjármálasviðinu,“ segir Arnar.
Hann hugsar vel um mataræðið og heldur æfingadagbók um líðan sína. Hann passar að næringin sé rétt og að drekka nóg vatn. En mataræðið var ekki alltaf svona. „Þegar ég var að reyna að þyngja mig á menntaskólaárunum hugsaði ég mun minna út í hvað ég lét ofan í mig þótt ég hafi alltaf tekið lýsi. Nánast daglega borðaði ég Chicago Town Pizza, Fries to go-örbylgjufranskar, Prins polo og kók. Það var mjög algengt að vera með brunasár í munninum eftir ostinn þar sem ég gat aldrei beðið með að rífa pizzuna í mig um leið og hún kom úr ofninum,“ segir hann hlæjandi. „Þegar ég kom inn í hlaupin þá breyttist mataræðið ósjálfrátt með. Ef mataræðið er ekki í lagi þá starfar líkaminn ekki jafn vel á æfingum og ég hætti fljótlega að nenna því. Í kjölfarið gengu æfingarnar betur, svefninn varð betri og svo framvegis því þetta hangir allt saman. Áfengi drekk ég í hófi. Tveimur mánuðum fyrir stóra keppni þá er ekki farið á djammið en ég fæ mér alveg einn og einn bjór með mat eða þegar maður kíkir í pottinn eftir erfiðar æfingar.“
Arnari finnst miður að mjög lítil áhersla sé lögð á langhlaup í frjálsíþróttum krakka og þau hafi því litla möguleika á að ná langt á því sviði fyrr en þau verða fullorðin. „Litið er hornauga að krakkar æfi langhlaup og hlaupi tíu kílómetra á dag en ef þau eru að hlaupa á eftir bolta þá er það allt í lagi. Í frjálsum íþróttum eru fjölmargar greinar sem eru allar kynntar fyrir krökkunum, nema langhlaup, þrátt fyrir að það sé í raun langstærsta greinin. Þessar greinar tengjast flestar sprengikrafti á einn eða annan hátt þannig að ef þú hefur ekki góðan sprengikraft og ert byggður fyrir langhlaup þá færðu ekki tækifæri til að spreyta þig. Með þessu eru til dæmis svo til engar líkur á því að við getum sent einhvern 18 ára á Ólympíuleikana í 5000 m eða 10.000 m en til þess að geta það þarftu að vera búinn að byggja hlaupagrunn í að minnsta kosti 6-8 ár. Eins og keppendur frá Afríku sem hafa vegna aðstæðna undirbúið sig fyrir þessi hlaup því þeir þurftu alltaf að hlaupa fram og til baka í skólann. Þeir sem hafa orðið góðir hér hafa orðið það eiginlega óvart, eins og ég sem var að æfa tvær boltaíþróttir og byggði því grunninn fyrir hlaupin þar,“ segir Arnar sem alltaf hefur verið með mikið keppnisskap. „Ég var mjög orkumikill krakki og mamma sendi mig oft út að hlaupa hring um hverfið til að ná mér niður. Ef ég vildi ekki fara þá sagðist hún ætla að taka tímann og þá var ég þotinn af stað. Keppnisskapið hefur hjálpað mér mikið, sérstaklega eftir að ég lærði að láta það vinna með mér. Ég man alltaf eftir atviki þegar ég var efnilegur 11 ára piltur í körfubolta. Þá kom þjálfari hins liðsins til mín eftir leik, þar sem ég hafði fengið fimm villur og þess vegna ekki náð að spila allan leikinn. Hann sagði: „Þú er allt of góður til að láta keppnisskapið fara svona með þig.“ Þetta hefur alltaf setið í mér, að einhver svona utanaðkomandi sæi eitthvað í mér og gæfi mér ráð sem hefur fylgt mér alla ævi. Ég hef reynt að temja mér þetta sjálfur sem og að hrósa öðrum.“

„Hlaup eru miklu félagslegri en margir halda, getustigið spannar allt bilið og enginn er að dæma annan. Í keppnishlaupum koma allir í mark sem sigurvegarar enda taka allir þátt á sínum forsendum.“

Vill sjónvarpa Reykjavíkurmaraþoni Íslandsbanka
Íslandsbanki hefur fengið Arnar til liðs við sig í ár og hann hefur að undanförnu farið inn í hlaupahópa víða um land til að kynna Reykjavíkurmaraþon Íslandsbanka og gefa hlaupafólki góð ráð. „Við viljum meðal annars vekja athygli á þeim fjölmörgu hlaupahópum sem starfandi eru um land allt og hvetja áhugasama til að ganga til liðs við þá. Þetta hefur verið virkilega skemmtilegt verkefni og gengið frábærlega vel enda er gríðarlega jákvæð orka inni í þessum hópum. Hlaup eru miklu félagslegri en margir halda, getustigið spannar allt bilið og enginn er að dæma annan. Í keppnishlaupum koma allir í mark sem sigurvegarar enda taka allir þátt á sínum forsendum.
Einnig er í pípunum að gera heilu maraþoni í Reykjavíkumaraþoni hærra undir höfði, eitthvað í líkingu við það sem fólk þekkir í stóru hlaupunum erlendis og það eru margar hugmyndir á lofti hvað það varðar. Einnig myndi ég vilja sjá RÚV líkja eftir því sem þýsku sjónvarpsstöðvarnar gera og hafa þriggja til fjögurra tíma útsendingu í kringum keppnina enda er þarna endalaust af sögum og sjónvarpsefni. Hægt væri að hafa eina myndavél á fyrsta fólki og klippa inn á það annað slagið en mest væru þetta viðtöl við þátttakendur sem eru til dæmis að hlaupa til styrktar einhverju málefni, slökkviliðsfólkið sem hleypur í búningunum, fólkið á hvatningastöðvunum og svo framvegis. Þetta hefur allt að bera til að verða mjög skemmtilegt sjónvarpsefni og væri kjörin leið til að hefja menningarnæturdagskrána,“ segir Arnar.
„Fram undan er svo íslenska hlaupasumarið en það er skemmtilegasti tími ársins. Planið er að fara í æfingabúðir um mitt sumar sem verða með svipuðu sniði og í Suður-Afríku um áramótin en þá var ég í tvær vikur að hlaupa 200 km og 205 km á viku. Ég stefni að því að hlaupa í Reykjavíkurmaraþoni Íslandsbanka í ágúst og svo hugsanlega annað maraþon erlendis í september eða október. Þá verður markmiðið að höggva enn nær ólympíulágmarkinu enda er draumurinn að keppa fyrir Íslands hönd á stærsta sviðinu. Þangað til mun ég halda áfram að mæta í götuhlaupin á Íslandi en þar ber helst að nefna Powerade-sumarmótaröðina og Hleðsluhlaupið. Ef fólk vill fylgjast betur með mér og fá góð hlauparáð þá er ég virkur á Instagram undir nafninu @arnarpetur. Ég vonast til að sjá sem flesta í götuhlaupunum í sumar og hvet alla til að mæta þegar ég fer aftur í heimsóknir í hlaupahópa um allt land.“

Texti / Ragnhildur Aðalsteinsdóttir
Myndir / Heiðdís Guðbjörg Gunnarsdóttir

Bræðurnir Pétur Jóhann Sigfússon og Steinn Jónsson hafa valið sér ólíkan starfsvettvang en þó má segja að þeir vinni báðir við það sama; að hjálpa fólki að takast á við lífið. Steinn er móttökuráðgjafi hjá Píeta-samtökunum, sem sinna forvarnarstarfi gegn sjálfsvígum og sjálfsskaða og styðja við aðstandendur og eftirlifendur, og Pétur Jóhann léttir fólki lífið með gríni, eins og allir þekkja. Þeir segjast vera nánir og Pétur Jóhann segir Stein vera sáluhjálpara að upplagi en Steinn hins vegar þarf ekki annað en sjá andlitið á bróður sínum til að komast í betra skap.

Pétur Jóhann er sex árum eldri en Steinn og segist hafa reynt að passa hann þegar þeir voru yngri. „Ég gerði heiðarlegar tilraunir til þess að passa hann,“ segir hann. „En það var það mikill aldursmunur á okkur að mér fannst hann eiginlega meira fyrir en eitthvað annað á þessum árum. En þegar við urðum eldri náðum við að tengjast.“
„Nú ertu að sykurhúða æskuna allrosalega,“ grípur Steinn fram í. „Já, ég ætla nú ekkert að fara of djúpt í saumana á þessu,“ svarar Pétur Jóhann og svo bresta þeir báðir í skellihlátur. Það er greinilegt að þeir eru vanir orðahnippingum og hafa báðir jafngaman af.

Milli heims og helju

Bræðurnir hafa farið ólíkar leiðir í lífinu, Steinn vann sem þjónustustjóri gæslusviðs Securitas í fjórtán ár og notaði allar frístundir til að aka um á mótorhjóli en Pétur hellti sér ungur út í grínið. „Áhugamál okkar eru eins ólík og hugsast getur,“ viðurkennir Steinn. „En á síðustu árum höfum við sameinast í stangveiði sem við höfum báðir áhuga á.“

Í júlí 2015 lenti Steinn í alvarlegu mótorhjólaslysi sem varð til þess að líf hans gjörbreyttist. Hann lá milli heims og helju í fimm daga með tuttugu bein í líkamanum brotin og slitna vöðva og sinar.

„Það stóð um tíma til að aflima mig, en ég er nú með alla limi enn þá,“ segir hann.

„Ég er líka svo þrjóskur að eðlisfari að ég var farinn að vinna aftur hjá Securitas í október 2015 þótt ég væri á hækjum. En það kom í bakið á mér seinna og ég þurfti að minnka vinnuna niður í fimmtíu prósent.“

Steinn hafði alltaf átt sér þann draum að fara erlendis og hjálpa fólki sem ætti í erfiðleikum og eftir slysið fór hann að velta því alvarlega fyrir sér að láta þann draum rætast. Hann hóf nám í Ráðgjafaskólanum í fyrra og skipti í framhaldi af því algjörlega um starfsvettvang.

„Ég sá auglýsingu frá Kára Eyþórssyni sem rekur Ráðgjafaskólann, hringdi í hann og hann benti mér á að það væri hægt að hjálpa alveg nóg hérna heima. Það var eiginlega það sem gerði það að verkum að ég fór í skólann og fór í framhaldinu að vinna hjá Píeta-samtökunum.“

Málefni sem stendur okkur nærri

Meðal þeirrar þjónustu sem Píeta-samtökin bjóða upp á eru fimmtán ókeypis meðferðartímar hjá þverfaglegu teymi, sem í eru félagsfræðingur, sálfræðingur og geðhjúkrunarfræðingur fyrir fólk í sjálfsvígshugleiðingum og fimm ókeypis sálfræðitímar fyrir aðstandendur þeirra. Það þarf að hringja í síma samtakanna og panta tíma og eitt af hlutverkum Steins er að svara símtölum frá fólki og meta hvort þjónustan sem Píeta-samtökin bjóða upp á henti viðkomandi manneskju. Í framhaldinu tekur hann svo á móti þeim sem samtökin aðstoða og tengir þá við sérfæðingana sem sjá um meðferðina.

En hvað um persónulega reynslu, hafa þeir bræður einhvern tíma glímt við slíka erfiðleika eða hugsanir um sjálfsvíg?

„Nei, en þetta stendur okkur nærri,“ segir Steinn. „Það hafa tveir úr ættinni bundið enda á eigið líf og svo átti ég mjög góðan vin sem gerði slíkt hið sama.“

En þú Pétur? Hefur þú alltaf verið svona ofurhress?

„Ég held ég sé nú bara eins og allflestir með það,“ svarar Pétur Jóhann. „Maður er mishress, en vinnunnar minnar vegna þá verð ég oftast að vera bara ofurhress, alla vega út á við. Það er heldur ekkert erfitt fyrir mig. Ég nýt þeirra forréttinda að vera í kringum skemmtilegt fólk alla daga í öllu sem ég er að gera. En ég segi samt eins og Steini bróðir að þetta stendur manni nærri. Ég og konan mín eigum tvær stelpur sem eru nýkomnar af unglingsskeiðinu og maður hefur séð ýmislegt og fengið að kynnast ýmsu í gegnum þær. Þannig að þetta málefni stendur manni nærri.“

Þakklætið næring

Steinn valdi sér þetta starf vegna löngunar til að hjálpa fólki til betra lífs, var einhver svipuð ástæða fyrir því að þú valdir grínið?

„Í upphafi var það nú ekki drifkrafturinn, nei,“ viðurkennir Pétur Jóhann. „Ég fann bara að þetta var eitthvað sem ég varð að prófa og byrjaði í uppistandi. Ég var sannfærður um að ég hefði eitthvað fram að færa á þessum vettvangi. Það eru náttúrlega mörg ár liðin síðan og ég búinn að gera svo margt að núna eru aðrir hlutir farnir að næra mann í þessu og þá ekki síst að finna það að fólk nýtur þess að fylgjast með því sem maður er að gera. Það er töluvert mikil næring í því fyrir mig. Fólk er að stoppa mann á förnum vegi og þakka fyrir eitthvað sem maður hefur gert og það finnst mér rosalega mikils virði.“

Þú hlýtur líka að upplifa það í þínu starfi, Steinn, að fólki finnist það standa í þakkarskuld við þig fyrir að hafa hjálpað því.

„Já heldur betur. Ég lít þannig á það að ef við náum að bjarga einum þá sé það sigur. En við munum ábyggilega koma til með að bjarga fleirum.“

Úr myrkrinu í ljósið

Aðfaranótt laugardagsins 12. maí standa Píeta-samtökin fyrir sinni árlegu göngu „Úr myrkrinu í ljósið“ og ég bið Stein að útskýra í stuttu máli hver hugmyndin að baki henni sé.

„Það er lagt af stað klukkan fjögur um nóttina og gengnir fimm kílómetrar. Þetta er náttúrlega rosalega táknræn ganga,“ útskýrir hann. „Lagt af stað í myrkri og gengið inn í ljósið. Gangan er í minningu þeirra sem látist hafa í sjálfsvígi og til að efla von þeirra sem eiga um sárt að binda vegna vanlíðunar og sjálfsvígshugsana. Það er líka mikið af aðstandendum fólks sem fallið hefur fyrir eigin hendi sem ganga með okkur.“

Fer alltaf að hlæja

Ég spyr þá bræður hvort þeir ætli að ganga í ár og það ætlar Steinn að sjálfsögðu að gera en Pétur Jóhann spyr auðvitað strax hvað þetta sé langt sem þurfi að ganga. Það skapar léttan grínskets milli þeirra bræðra og þegar þeir hætta að fíflast spyr ég Stein hvað honum finnist um bróður sinn sem grínara.

„Það eru tveir menn sem ég á erfitt með að hlæja ekki að bara um leið og sé á þeim andlitin,“ segir Steinn. „Það eru Pétur og Jón Gnarr. Þegar ég sé andlitið á Pétri, hvort sem er í virðulegu matarboði eða einhvers staðar annars staðar þá fer ég bara að hlæja.“

Grínið í genunum

Ég spyr Pétur Jóhann hvort hann haldi að Steinn hefði getað átt framtíð fyrir sér sem grínari en hann þvertekur fyrir það í fyrstu.

„Nei, nei, nei,“ segir hann og skellihlær en söðlar svo um. „Jú, án efa hefði hann getað það. Þetta er í genunum okkar allra bræðranna. Ég vil meina að við séum allir fyndnir, hver á sinn hátt, en einhverra hluta vegna virðist ég hafa haft meiri löngun til að takast á við þetta. Það var ekki nóg fyrir mig að fá hlátur í góðra vina hópi. Það virðist hins vegar vera nóg fyrir bræður mína. Þeir geta komið öllum til að hlæja í fjölskylduboðum og litlum partíum en ég þarf að fá eitthvað meira.“

„Ég er örugglega félagsfælnari en Pétur,“ útskýrir Steinn. „Það spilar kannski eitthvað inn í. En þó að það væri ekki raunin þá finn ég bara engan áhuga á þessum geira.“

Við sláum botninn í spjallið með því að ég spyr Pétur Jóhann hvað honum finnist um starfið sem Steinn er að vinna.

„Mér finnst það alveg magnað,“ segir hann. „Ég dáist að honum. Eins og hann kom inn á áðan þá lenti hann í þessu mótorhjólaslysi og söðlar í rauninni alveg um. Ég held hann eigi eftir að blómstra í þessu starfi. Þetta liggur mjög vel fyrir honum og það er mjög gott að tala við hann. Það hefur alltaf verið hans sterkasta hlið, finnst mér. Þegar maður situr og talar við hann er maður oft búinn að segja honum sín eigin svörtustu leyndarmál, án þess að ætla sér það. Það er honum meðfætt að vera sálfræðingur. Ef ég er í einhverri krísu í huganum þá hringi ég bara í Steina bróður og hann reddar öllu.“

Sími Píeta-samtakanna er opinn frá 9-16 alla virka daga og Steinn hvetur alla þá sem glíma við sjálfsskaða og sjálfsvígshugsanir til að nýta sér þetta bjargræði sér að kostnaðarlausu.

Myndir / Hallur Karlsson

Það er alltaf erfitt að vakna daginn eftir að Ísland dettur úr Eurovision. Alveg sama hve oft það gerist, það bara er ekki hægt að venjast því. Vonbrigðin eru svo yfirgengilega mikil og fyrsta sem maður gerir er að líta á alla helstu vefmiðla og fullvissa sig um að kynnirinn hafi óvart sagt Írland þegar hann ætlaði í raun að öskra ÍSLAND!

Nú er eyðimerkurganga Íslands í Eurovision orðin aðeins of löng, og ættum við því að vera orðin vön því að keppa ekki í úrslitunum. En auðvitað bindum við alltaf vonir við að okkar lög komist áfram, sérstaklega þegar þau eru flutt jafn óaðfinnanlega og Ari Ólafsson flutti Our Choice í gær.

Þannig að þegar að vonbrigðin, svokölluð Eurovision-þynnka, skellur á erum við á Mannlífi með tíu ráð til að vinna á timburmönnunum bug:

1. Aragríma í seinni riðlinum

Byrjaðu strax að hlusta á öll lögin í seinni undanúrslitariðlinum, veldu þér uppáhalds sem á jafnframt góðan séns á að komast áfram samkvæmt veðbönkum, til dæmis Noregur eða Svíþjóð, og haltu með því eins og enginn sé morgundagurinn. Ef það hjálpar geturðu alltaf klippt út andlitið á Ara og fært það með skjánum þegar uppáhaldið þitt er að syngja svo flytjandinn virðist vera íslenskur.

2. Svona semurðu lag

Sestu niður í góðu tómi og hlustaðu á sigurlög síðustu tuttugu ára eða svo. Punktaðu niður hvað þau eiga sameiginlegt og reyndu síðan að semja besta Eurovision-lag allra tíma!

3. Það geta ekki allir verið gordjöss

Hringdu í Pál Óskar og biddu hann um að syngja fyrir þig. Sendu honum svo besta Eurovision-lag allra tíma sem þú varst að semja.

4. Gefðu þér tíma til að syrgja

Farðu í vinnuna og láttu eins og ekkert hafi í skorist. Þegar einhver byrjar að tala um Eurovision, afsakaðu þig og farðu inn á klósett til að gráta.

5. Ömurleg hugmynd

Farðu niður í Hörpu og finndu allar ástæður fyrir því að það væri ömurleg hugmynd ef Ísland myndi vinna Eurovision. En ekki láta gabbast og ráða þig í vinnu sem þjónustufulltrúi!

6. Ekki ýta á takkann!

Ekki kveikja á útvarpi, sjónvarpi eða lesa vefmiðla í dag. Það ýfir bara upp sárar minningar. Sárar, sárar minningar.

7. Skamm, Magnús Geir

Skrifaðu mjög harðort bréf til Magnúsar Geirs, sjónvarpsstjóra, þar sem þú heimtar tafarlaust að fá að sitja í valnefnd fyrir þessi blessuðu lög sem keppa í Söngvakeppninni, og bendir honum jafnframt á að Ísland hafi aðeins komist einu sinni upp úr undanriðlinum eftir að hann tók við störfum.

8. Þú hefur valið…

Prófaðu að taka textann úr Our Choice og syngja hann við ísraelska lagið TOY með henni Nettu. Það er sjúklega fyndið og á bókað eftir að koma þér í betra skap – sérstaklega þegar þú ímyndar þér Ara að gagga eins og hæna uppi á sviði.

9. Fánamóment

Vefðu íslenska fánanum um líkama þinn og hugsaðu um allt það góða í lífinu.

10. Is It True?

Svo verður þú að horfast í augu við það að Ísland keppir ekki á laugardaginn. Og það gæti farið svo að Ísland komist ekki heldur í úrslit á næsta ári, og þarnæsta og þarþarnæsta. Skrifaðu bréf sem þú átt aldrei eftir að senda þar sem þú listar upp allar tilfinningar sem bærast innra með þér er þú hugsar raunsætt um hlutina. Leyfðu þér að skrifa hvað sem er, og taktu þér allan tímann í heiminum sem þú þarft til að losa um tilfinningarnar. Þú mátt gráta, þú mátt hlæja, þú mátt syrgja. Náðu síðan í kveikjara, settu Is It True? á fóninn og kveiktu í bréfinu. Brenndu sorgina í burtu og byrjaðu að plana Eurovision-matinn fyrir fimmtudaginn og laugardaginn.

Ari Ólafsson stígur á stóra sviðið í Altice Arena-höllinni í Lissabon í Portúgal í kvöld og syngur lagið Our Choice í von um að komast í úrslit Eurovision þann 12. maí næstkomandi.

Eins og venja er viðra tístarar skoðanir sínar undir kassamerkinu #12stig þegar kemur að Eurovision og í kvöld er engin breyting á því.

Hér fyrir neðan munu allar færslur merktar #12stig rúlla og því hægt að glöggva sig á því hvað aðrir hafa að segja um söngvakeppnina í ár.

Góða skemmtun í kvöld og áfram Ísland!

#12stig Tweets

Ari Ólafsson steig á svið í Altice Arena-höllinni í Lissabon í gær á svokölluðu dómararennsli, sem er ætlað fyrir dómnefndir allra landanna sem taka þátt. Stig dómnefndar gilda helming á móti símakosningu.

Eins og sést í meðfylgjandi myndbandi, þó gæðin séu ekki sem best, var klappað mikið fyrir Ara á rennslinu og er mál manna að hann hafi neglt flutninginn uppá 10.

Sjá einnig: Þú gætir grætt fúlgur fjár með því að veðja á Our Choice.

Veðbankar og Eurovision-spekúlantar eru hins vegar sammála um að Ari nái ekki upp úr undanriðilinum. Það sé þó ekki vegna þess að Ari sé lélegur söngvari heldur sé lagið óspennandi.

Útsending á Eurovision hefst klukkan 19 í kvöld á RÚV og er Ari annar á stóra sviðið.

Mynd / Andres Putting (Eurovision.tv)