Leigufélögin svara þörf sem sprottin er af þjóðfélagsbreytingum sem hér hafa orðið. Við hjá Fasteignablaði Mannlífs hittum Guðbrand Sigurðsson, framkvæmdastjóra Heimavalla, og spurðum hann spjörunum úr um markmið og starfsemi Heimavalla sem hefur vaxið á markaðinum síðastliðin ár.
Hvað eru Heimavellir með margar íbúðir í rekstri og hvar eru þær staðsettar? „Í dag eru Heimavellir með um tvö þúsund íbúðir í rekstri á höfuðborgarsvæðinu, einnig á Akranesi, Ísafirði, Akureyri, Egilsstöðum, Reyðarfirði, Selfossi, í Hveragerði, Borgarnesi, Þorlákshöfn, Grindavík og Reykjanesbæ.“
Getur þú sagt okkur hvað kostar að meðaltali að leigja íbúð hjá Heimavöllum? „Mánaðarleiga hjá Heimavöllum liggur á víðu bili eða frá tæplega 100 þúsund krónum til ríflega 300 þúsund krónur á mánuði. Þannig var meðalíbúð Heimavalla í júní síðastliðnum, þriggja herbergja íbúð sem er rúmlega 90 fermetrar og meðalleiguverðið 160 þúsund krónur á mánuði. Af þeim leigutekjum eru vextir um 85 þúsund krónur á mánuði og því ljóst að lækka mætti leiguna umtalsvert með lækkun vaxtakostnaðar. Veruleiki vaxtakostnaðarins blasir einnig við leigufélögum sem rekin eru á félagslegum forsendum.“
Er reksturinn á leiguíbúðunum hagkvæmur fyrir ykkur sem leigufélag og fyrir leigjendur í senn? „Heimavellir hafa náð verulegum árangri í að auka hagkvæmni í rekstri leiguíbúða og þjónustu við leigjendur, meðal annars með uppstokkun í eignasafni sínu. Heimavellir vinna nú að þeirri nýjung með Reykjavíkurborg að undirbúa byggingu 100 stúdíóíbúða fyrir ungt fólk á Veðurstofureit sem væntanlega verða tilbúnar 2021. Það er dæmi um að leigufélög geta unnið með stjórnvöldum að þróun hagkvæmra lausna á húsnæðismarkaðinum. Jafnframt byggja Heimavellir nú 165 íbúðir í hjarta borgarinnar sem er tilraun til þess að bjóða upp á öruggt leiguhúsnæði miðsvæðis.“
Heimavellir vinna nú að þeirri nýjung með Reykjavíkurborg að undirbúa byggingu 100 stúdíóíbúða fyrir ungt fólk.
Hvernig getum við byggt upp öflugan og skilvirkan húsnæðismarkað? „Til þess að byggja upp öflugan og skilvirkan húsnæðismarkað hér á landi þarf að auka framboð á hagkvæmum íbúðum í hóflegri stærð, tryggja hagstæða langtímafjármögnun, halda fasteignagjöldum í skefjum og fjölga valkostum sem eru á markaðinum,“ segir Guðbrandur. „Uppbygging öflugra leigufélaga sem geta boðið leigjendum örugga langtímaleigu og flutning innan eignasafns síns eftir þróun fjölskyldustærðar er mikilvægur þáttur í að byggja upp virkan húsnæðismarkað. Vert er í þessu sambandi að vekja athygli á þeirri niðurstöðu Ásgeirs Jónssonar hagfræðings og samstarfsfólks hans við Háskóla Íslands að leigumarkaður með öruggri leigu sé áhættuminni fyrir fólk en fjárfesting í eigin húsnæði.“
Nú hefur það heyrst að almennu leigufélögin ráði verði á leiguhúsnæði, er ekki eitthvað til í því? „Það er mikill misskilningur að almennu leigufélögin ráði verði á leiguhúsnæði. Aðeins 16 % leigjenda eru hjá einkareknu leigufélögunum. Það er fyrst og fremst skortur á íbúðarhúsnæði, mikill vaxtakostnaður af lánum og hár byggingarkostnaður sem stjórnar leiguverði. Mistekist hefur að byggja í takt við fólksfjölgun síðustu árin og það hefur sett þrýsting á leigumarkaðinn.“
Það er mikill misskilningur að almennu leigufélögin ráði verði á leiguhúsnæði.
Er sterk þörf fyrir leigufélög á leigumarkaðinum að þínu mati? „Almenni leigumarkaðurinn er valkostur fyrir allan þorra almennings. Á þeim markaði eru starfandi leigufélög eins og Heimavellir sem ruddu brautina fyrir þá þróun íbúðaleigufélaga sem hafin er. Færa má rök að því að á næstu árum þurfi íbúðum á leigumarkaði að fjölga um 10 þúsund. Fram undan er veruleg fólksfjölgun, breytingar eru orðnar á viðhorfum fólks til að eiga húsnæði og farartæki, húsnæðisþörfin er síbreytileg og óútreiknanleg og nýjar aðstæður eru í þjóðfélaginu meðal annars vegna innflutts vinnuafls og fjölda ferðamanna. Samanlagt mun þetta gera leigu, tímabundna eða varanlega, að eftirsóknarverðu búsetuformi á þróuðum og sveigjanlegum leigumarkaði,“ segir Guðbrandur að lokum.
Í samstarfi við Heimavelli
Mynd / Aldís Pálsdóttir