Fimmta bók Sólveigar Pálsdóttur, Fjötrar, er nýkomin út og þar höldum við áfram að kynnast rannsóknarlögreglumanninum Guðgeiri sem hefur ekki beint fetað beinu brautina í starfi sínu. Hvers vegna valdi Sólveig hann sem aðalrannsakanda og hefur hún hugleitt að koma honum fyrir kattarnef?
Hvers vegna valdirðu glæpasagnaformið? „Þessu er öfugt farið því glæpasagnaformið valdi mig. Fyrsta bókin mín, Leikarinn, kom út árið 2012 en sagan hafði verið að þróast í tvö til þrjú ár. Persónurnar Alda sem vinnur við kvikmyndagerð sem propsari/leikmunavörður og Andrés sem vinnur sem aðstoðamaður við blóðferlarannsóknir hjá lögreglunni kviknuðu í huga mér á námskeiði í skapandi skrifum sem Þorvaldur heitinn Þorsteinsson kenndi. Þar skrifaði ég drögin að kafla sem seinna varð númer átta í Leikaranum. Upphaflega var ég að vinna með samskipti fólks á fertugsaldri sem hittist á bar, örlítið drukkið og klaufalegt í þeirri viðleitni að nálgast hvort annað.
Mér hefur alltaf fundist gaman að skrifa texta með ríkum undirtexta, gjarnan dálítið pínlegum og það var einmitt það sem ég var að leika mér með þarna. Mörgum mánuðum eftir að námskeiðinu lauk fór ég að spinna í kringum þennan kafla og fann fljótt að það að skapa spennu í textanum kom blóðinu á hreyfingu í mér og persónur Guðgeirs og Særósar fóru smám saman að taka á sig mynd. Ég gleymi svo aldrei deginum sem ég fékk hugmyndina að plottinu í Leikaranum. Það var svo æðisleg upplifun að ég dansaði fagnaðardans um allt hús. Eftir það var svo gaman að skrifa að ég hef verið háð því síðan.“
Hvaðan kom hugmyndin að Guðgeiri sem aðalsöguhetju? Á hann sér einhverja fyrirmynd í raunveruleikanum? „Guðgeir mótaðist mjög meðvitað í huga mér. Ég vildi skapa persónu sem væri andstæða við hina ótrúlegu lífsseigu klisju um að lögreglumenn í skandinavískum krimmum væru allir sem einn þjakaðir af fíknisjúkdómum, þunglyndi og persónulegum vandamálum. Þannig varð Guðgeir til sem ákveðið andsvar við það bókmenntaminni. En þótt Guðgeir sé eins og „maðurinn í næsta húsi“ þá er hann auðvitað einstakur og á sína sögu, eins og allir aðrir. Hann á sér enga beina fyrirmynd en í honum eru eiginleikar sem fengnir eru að láni frá góðum mönnum sem ég þekki.“
Er ekkert þvingandi að skrifa inn í svona seríu um sömu rannsóknarmanneskjuna ár eftir ár? „Hreint ekki. Mér finnst það mjög skemmtilegt því persónurnar mínar þróast og líf þeirra tekur breytingum, jafnvel kollsteypu, nákvæmlega eins og hjá mér eða þér. Það hefði til dæmis ekki hvarflað að mér fyrir tíu árum síðan að árið 2019 ætti ég fimm útgefnar bækur.“
Sumir höfundar hafa tekið það til bragðs að láta aðalpersónuna deyja, eða gera hana ófæra um að sinna starfi sínu – Erlendur Arnalds og Wallander Mankells, sem dæmi – er það að þínu áliti góð leið til að slá á væntingar lesenda um fleiri bækur í seríunni?
„Ég gekk ansi nærri Guðgeiri í þriðju bókinni minni sem heitir Flekklaus. Sumir héldu að ég væri hreinlega búin að ganga frá persónunni og gæti ekki skrifað meira um hann. Sjálf vissi ég að hann ætti sér framhaldslíf og þótt ég hafi tekið mikla áhættu með því sem gerðist í Flekklaus þá hefur hún borgað sig. Mér fannst ég vera komin á of staðlaða braut með hann og það er í eðli mínu að brjótast út þegar ég fæ þá tilfinningu. Það sem gerðist í Flekklaus veitti mér frelsi til að skrifa Refinn og Fjötra. Staða Guðgeirs er allt önnur þar en í fyrri bókunum og í Fjötrum er Særós orðin yfirmaður hans. Þótt ég skrifi inn í seríu þá er hver bók fullkomlega sjálfstæð og ég hef oft heyrt að fólk lesi þær aftur og fram í tíma, ef svo má að orði komast. Bækurnar mínar eru samtímasögur og gegnumgangandi persónur eldast og breytast í samræmi við það, ólíkt mörgum þekktum persónum úr þessari grein bókmenntanna svo sem Poirot hjá Agötu Christie sem er alltaf nákvæmlega eins, eða Wallander hjá Henning Mankell sem breytist lítið milli bóka svo að þekkt dæmi séu tekin.“
Þetta form, glæpasagnasería, verður það auðveldara eftir því sem þú skrifar fleiri bækur? Er þetta eins og vöðvi sem verður sterkari með æfingunni? „Já og nei. Auðvitað kann ég miklu betur til verka, það er ekki spurning. En eftir hverja bók fæ ég örlítið kvíðakast yfir því hvort ég fái fleiri hugmyndir, svona eins og um sé að ræða einhvern brunn sem geti tæmst. Að sjálfsögðu getur það gerst en reynsla mín hingað til er sú að eftir að hafa fylgt nýrri bók úr hlaði þarf ég að gefa sjálfri mér tíma til að losna við hana úr kerfinu, byggja mig svo upp andlega og líkamlega án þess að krefjast neins af sköpunargáfunni og áður en ég veit af eru nýjar hugmyndir farnar að streyma inn í kollinn á mér. Ég hef líka passað mig á því að setja sjálfa mig ekki í þá stöðu að finnast ég þurfa að vera með bók á hverju ári. Ef það tekst þá er það auðvitað hið besta mál en það er líka allt í lagi að hafa lengra á milli. Hver bók þarf sinn tíma.“
„Mínar bækur hafa verið kallaðar sálfræðitryllar og hvað svo sem er rétt í því þá held ég að ég myndi alltaf skrifa um mannlega reynslu, lífið í öllum sínum fjölbreytileika og um örlög fólks.“
Ef þú værir ekki að skrifa glæpasögur hvað myndi þá helst heilla þig að skrifa um? „Mínar bækur hafa verið kallaðar sálfræðitryllar og hvað svo sem er rétt í því þá held ég að ég myndi alltaf skrifa um mannlega reynslu, lífið í öllum sínum fjölbreytileika og um örlög fólks. Ég verð líka alltaf að hafa eitthvert erindi, hafa eitthvað að segja. Um það leyti sem Fjötrar komu út fór ég að horfa á dönsku þáttaröðina Krøniken sem var gerð 2004. Ákaflega vel skrifað handrit og vel gert í alla staði. Saga nokkurra fjölskyldna í marga ættliði og um leið þjóðarspegill hvers tíma. Heillandi viðfangsefni, finnst mér, og ekki spillir húmorinn fyrir.“