Sænski umhverfisverndaraðgerðarsinninn Greta Thunberg hefur loks lýst þeirri meðferð sem hún hlaut í haldi Ísraela þegar hún var tekin við að reyna að koma hjálpargögnum til Gaza á dögunum. Það gerði Greta í ítarlegu viðtali við Aftenbladet.

Greta segir að hún hafi orðið fyrir líkamlegu og andlegu ofbeldi þegar hún var handtekin af ísraelskum hermönnum eftir að Frelsisflotinn sem hún tók þátt í var stöðvaður á leið til Gaza.

„Mér var ekki leyft að vera í bolnum mínum þar sem stóð Free Palestine og mér var skipað að skipta um bol. Ég fór þá í appelsínugulan bol með textanum Decolonize í staðinn,“ segir Greta.

„Svo setti ég á mig froskahúfuna mína. Þegar ég var að fara út úr bátnum biðu fjöldi lögreglumanna eftir mér. Þeir gripu í mig, köstuðu mér á jörðina og þöktu mig með ísraelska fánanum.“

„Þetta fór úr engu í hundrað“

Samkvæmt frásögnum vitna tók ofbeldið þá að magnast hratt. „Þetta fór úr engu í hundrað,“ segir Greta. Hún lýsir því hvernig hún var dregin út á malbikað svæði girt af með járngirðingum. Atburðarásin stóð yfir í meira en sex klukkustundir, staðfest af öðrum þátttakendum Frelsisflotans sem Aftonbladet ræddi við.

„Þetta var eiginlega eins og úr dystópískri kvikmynd. Ég sá kannski fimmtíu manns sitja í röð á hnjánum með hendur í handjárnum og ennið við gólfið,“ segir hún. Greta sýnir stöðuna á teppi í stofunni heima hjá sér þegar hún rifjar upp augnablikið.

„Þeir drógu mig yfir á gagnstæða hliðina frá hinum og ég hafði fánann utan um mig allan tímann. Þeir börðu mig og spörkuðu í mig,“ segir Greta.

„Svo rifu þeir af mér froskahúfuna mína, köstuðu henni á gólfið, troðu á henni og spörkuðu í hana, eins og þeir væru í móðursýkiskasti.“

Henni var síðan komið fyrir í horni. „Þeir sögðu: „sérstakur staður fyrir sérstaka dömu“. Þeir höfðu lært að segja lilla hora og hora Greta á sænsku og endurtóku það stöðugt.“

Greta segir að þegar einhver reyndi að lyfta höfðinu, hafi hann verið laminn aftur niður. „Í horninu þar sem ég sat, settu þeir fána. Fáninn var þannig staðsettur að hann snerti mig. Þegar hann blakti við mig hrópuðu þeir „Ekki snerta fánann!“ og spörkuðu í hliðina á mér.“

„Eftir smá stund bundu þeir hendur mínar með plastböndum, mjög fast. Hópur varðmanna stillti sér upp í röð til að taka sjálfu með mér á meðan ég sat svona.“

Hún segir að hermennirnir hafi tekið töskuna hennar og eyðilagt allt sem þeir tengdu við Palestínu. „Þeir tóku hvern hlut, horfðu beint í augun á mér og skáru hann hægt í sundur með hníf, á meðan tíu manns tóku sjálfur.“

Greta segir að á þessum tímapunkti hafi öfgahægri ráðherrann Itamar Ben-Gvir komið inn á svæðið. „Hann hrópaði: „Þið eruð hryðjuverkamenn. Þið viljið drepa gyðingabörn“. Þeir sem hrópuðu á móti voru teknir til hliðar og lamdir. Ég sá það bara út undan mér, því í hvert skipti sem ég lyfti höfðinu, var ég spörk­uð niður aftur.“

Hún minnist einnig atviks sem hún kallar hjartnæmt. „Ég bað um að fá að fara á salernið. Þá þurfti ég að ganga framhjá fólkinu sem sat þar. Ein sænsk kona sagði: „Við erum með þér, Greta“. Þá var hún tekin til hliðar og beitt ofbeldi.“

Greta segir að þegar hún gekk áfram hafi fangarnir tekið upp slagorðið hennar. „Þeir sögðu „Slay!“, það er orðið sem ég nota oft. En þá voru þeir lamdir. Svo öskraði einn „Slaaaay!“ og fleiri og fleiri tóku undir, þar til allir voru að öskra það, og þá gátu þeir ekki barið alla. Það var …“ Hún þagnar og brosir lítillega.

Engin samúð né mannúð

Síðar var Greta færð inn í byggingu þar sem á henni var leitað og hún svipt klæðum.

„Varðmennirnir sýndu enga samúð né mannúð, og tóku stöðugt sjálfur með mér. Ég man ekki allt, svo margt gerðist á sama tíma. Þú ert í áfalli, þér er illt, en reynir að halda ró.“

„Skyndilega var ég dregin inn í ræstiherbergi þar sem ég var neydd til að krjúpa,“ segir hún.

„Þá koma Ben-Gvir og fjölmiðlateymi hans inn og byrja að taka upp. Hann sagði: „Ég mun persónulega sjá til þess að þú verðir meðhöndluð sem hryðjuverkamaður og rotna í fangelsi. Þú ert Hamas. Þú vilt drepa gyðingabörn“.

Á meðan hann hrópar sit ég eins róleg og ég get og vitna í sáttmála Sameinuðu þjóðanna. Ég sagði að Ísrael væri ekki undanþegið alþjóðalögum og yrði að virða þau.“

Ben-Gvir lýsti síðar sjálfur yfir stoltinu yfir meðferðinni. „Ég er stoltur af því að við komum fram við Frelsisflotahópinn sem stuðningsmenn hryðjuverka,“ sagði hann við Yedioth Ahronoth.

Eftir þetta var Greta flutt í fangabíl, bundin á höndum og með klút fyrir augun . Hún segir að nóttin hafi verið köld. „Það var ískalt. Við vorum bara í bolum.“

Í fangelsinu var hún aftur svipt klæðum. „Það var háð og niðurlæging, og allt var tekið upp. Allt sem þeir gera er ótrúlega ofbeldisfullt. Þeir köstuðu lyfjum fólks, hjartalyfjum, krabbameinslyfjum, insúlíni, í ruslið fyrir framan augun á því.“

Greta segir að fangaklefarnir hafi verið 15 fermetrar og þar hafi 13 fangar verið saman. Þau hafi þurft að drekka vatn úr salernisskálunum og fjölmargir veiktust. „Það var 40 stiga hiti. Við grátbáðum um vatn, hrópuðum að lokum. Verðirnir gengu framhjá, hlógu og héldu á vatnsflöskum. Þeir köstuðu þeim svo í ruslið fyrir framan okkur.“

Á einum tímapunkti voru 60 manns settir í lítið járnbúr utandyra í sólinni. „Þegar það fór að líða yfir fólk börðum við í búrið og báðum um lækni, en þeir sögðu bara: „Við ætlum að gasa ykkur“ og héldu uppi gaskút, til að hræða okkur“. Þá segir Greta frá því að fangaverðir hafi reglulega barið á rimlana og lýst úr vasaljósi á fangana á nóttunni til að koma í veg fyrir hvíld.

Gagnrýnir sænska sendiráðið harðlega

Það var ekki fyrr en á föstudag að þrír einstaklingar frá sænska sendiráðinu í Tel Aviv komu til að hitta Svíana í búri, utandyra. „Við vorum saman og sögðum þeim frá meðferðinni sem við fengum. Frá skorti á mat, vatni, frá misþyrmingunum. Pyntingunum. Við sýndum þeim líkamlegu meiðslin sem við höfðum, marbletti og rispur. Við gáfum þeim allar upplýsingar um okkur, ég gaf þeim símanúmer föður míns og símanúmer tengiliðs okkar innan samtakanna. Við vorum skýr: allt sem við segjum núna verður að koma til fjölmiðla.“ Samkvæmt Gretu Thunberg var svarið að þeirra hlutverk væri að hlusta á þau. „Þau gerðu ekkert, þau sögðu bara: „Okkar hlutverk er að hlusta á ykkur. Við erum hér og þið eigið rétt á ræðismannsaðstoð“. Við sögðum aftur og aftur: við þurfum vatn. Og þau sáu að verðir voru með vatnsflöskur. Starfsfólk sendiráðsins sagði: „Við punktum það niður hjá okkur.“ Einn okkar, Vincent, sagði: „Næst þegar við hittum ykkur verðið þið að koma með vatn.“ Svo liðu tveir dagar þar til starfsfólk sendiráðsins mætti ​​aftur. Þau komu ekki með neitt vatn, nema litla flösku sem var hálftóm. Vincent, sem var í verstu ástandinu, fékk að drekka hana. Við héldum áfram að spyrja fangaverðina: „Megum við fá vatn?“ en þeir gengu bara um með vatnsflöskurnar sínar og svöruðu ekki. Að lokum ákvað sænski hópurinn, í viðurvist sendiráðsstarfsmanna, að neita að fara aftur í klefa sína fyrr en þeim væri gefið vatn, samkvæmt nokkrum vitnum sem Aftonbladet hefur talað við. En þá vildu sendiráðsstarfsmenn yfirgefa fangelsið, fullyrða þau. „Ég sagði: „Ætlið þið að skilja okkur eftir svona? Ef þið farið núna munu þeir berja okkur.“ En þau héldu bara áfram að ganga. Nokkrir aðgerðarsinnar sögðu Aftonbladet frá því að kvenkyns aðgerðasinni hefði orðið reið og sparkað í ruslatunnuna þar sem fangaverðirnir höfðu kastað vatnsflöskunum sínum. Flöskur helltust á gólfið og Greta og hin köstuðu sér á gólfið og flýttu sér að opna flöskurnar og drekka vatnið sem fangaverðirnir skildu eftir. „Starfsfólk sendiráðsins sér þetta en heldur samt áfram að ganga.“ Sama dag og þátttakendurnir eru látnir lausir úr fangelsi eftir fimm daga í haldi segir Ulf Kristersson, forsætisráðherra Svíþjóðar, í sænskum fjölmiðlum að það hafi verið „mjög heimskulegt“ að ferðast til Gaza þrátt fyrir viðvaranirnar.

Hægt er að lesa allt viðtalið við Gretu hér.