
„Það er algerlega ábyrgðarlaust og felur í sér hættu fyrir Íslendinga,“ segir Mörður Áslaugarson í aðvörun til íslensku þjóðarinnar, þar sem hann bendir á hvernig nær öll gögn íslenskra ríkisstofnana eru nú hýst í gagnaverum bandarískra stórfyrirtækja sem lúta beint valdi Bandaríkjastjórnar, sem hafi meðal annars hótað að yfirtaka Grænland.
Mörður er framkvæmdastjóri vefhýsingarfélagsins 1984 og fyrrverandi stjórnarmaður í RÚV ohf. Í pistli sem birtist á Vísi í morgun varpar Mörður ljósi á hvernig fyrirtæki eins og Microsoft, Amazon, Apple og Google geta verið neydd til að afhenda öll gögn íslenskra ríkisstofnana til bandarískra yfirvalda, án þess að nokkur sé upplýstur um það. „Það þarf ekki einu sinni dómaraúrskurð. Það þarf ekki einu sinni að láta vita,“ skrifar hann.
Hann rifjar upp hvernig vinur hans Nicolas Merrill, sem neitaði að afhenda gögn eftir að hafa fengið svokallað „þjóðaröryggisbréf“ í Bandaríkjunum, missti fyrirtæki sitt fyrir vikið. Í flestum tilfellum, segir hann, verði fólk að lúta fyrirmælum stjórnvalda – og það megi aldrei segja frá.
Bandarísk yfirvöld með lykilinn að íslenska stjórnkerfinu
Mörður telur að íslensk stjórnvöld hafi sofið á verðinum. „Nær öll stjórnsýsla á Íslandi er stafræn ... allt er þetta falið bandarískum fyrirtækjum,“ skrifar hann og nefnir meðal annars að Landspítalinn, Tryggingastofnun, dómstólar, sýslumenn og island.is noti öll þjónustu sem er háð bandarískum lögum – þar á meðal CLOUD-lögunum sem Donald Trump staðfesti árið 2018.
Þau lög skylda bandarísk fyrirtæki til að afhenda bandarískum yfirvöldum gögn, jafnvel þótt þau séu geymd í öðrum löndum. Mörður bendir sérstaklega á nýlegt dæmi þar sem Microsoft lokaði tölvupóstþjónustu fyrir dómara við Alþjóða glæpadómstólnum – einfaldlega vegna þess að Trump líkaði ekki störf dómsins, en hann greip til refsiaðgerða gegn dómstólnum og saksóknara hans eftir alþjóðlega handtökuskipun gegn Benjamín Netanyahu, forsætisráðherra Ísraels, og fleirum vegna stríðsglæpa gegn Palestínumönnum.
„Þetta er pólitískt. Þetta er siðferðilegt.“
„Að fela bandarískum fyrirtækjum varðveislu ríkisgagna er ekki bara tæknileg ákvörðun. Hún er pólitísk, varðar lýðræðið og sjálfsforræði þjóðarinnar,“ segir Mörður. Hann bendir á að núverandi forseti Bandaríkjanna hafi „fyrir skemmstu hótað að innlima Grænland og Kanada“ og að hugtakið „þjóðaröryggi“ geti í munni Bandaríkjastjórnar þýtt „næstum hvað sem er“.
„Íslensk yfirvöld ættu, með þetta í huga, að endurskoða þá stefnu að fela bandarískum fyrirtækjum vörslu og miðlun viðkvæmra gagna borgaranna,“ segir Mörður.
Kallar eftir svörum frá ríkisstjórninni
Mörður segir að frumvarp um skipan upplýsingatækni ríkisins, sem nú liggi fyrir, setji ábyrgðina í hendur fjármálaráðherra. Það sé „einkennileg ráðstöfun“, þar sem málið ætti að vera á borði forsætisráðherra eða dómsmálaráðherra vegna þjóðaröryggis.
„Ég kalla eftir afstöðu forsætisráðherra, dómsmálaráðherra og fjármálaráðherra,“ skrifar hann og krefst rökstuðnings fyrir því hvers vegna Ísland hafi ákveðið að fela erlendu stórveldi yfirráð yfir gögnum um heilbrigðismál, dómsmál og auðkenningu borgaranna.
Komment