Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, sjálfboðaliði í íslensku sniðgönguhreyfingunni segir að það sé „ekki ólíklegt fólk hér á landi hafi tekið eftir allskonar fjársöfnunum fyrir fjölskyldur á Gaza. Í sumum tilvikum er söfnunin á vegum palestínskra íbúa á Íslandi sem safna fyrir ættingja sína en í öðrum er um að ræða barnfædda Íslendinga sem kynntust fólkinu yfir netið.“

Hún nefnir að hjálparsamtökin Vonarbrú séu án efa þekktasta dæmi slíkra fjársafnana sem eru orðnar helsta líflína fólks á Gaza.

Hún færir í tal að á þessum söfnunum er „ákveðið sérkenni: Upphæðirnar sem þarf að safna til að halda fjölskyldu á Gaza réttu megin við hungurmörk eru á allt öðrum skala en hingað til hefur þekkst í alþjóðlegu hjálparstarfi.“

Vöruskortur

Samkvæmt Ragnhildi er Gaza í dag dýrasti staður á jörðu enda ríkir þar ríkir hungursneyð samkvæmt formlegum úrskurði Sameinuðu Þjóðanna, þann 22. ágúst 2025. Einnig nefnir hún að vöruskortur sé á Gaza á áður óþekktum skala í sögu 21. aldarinnar, og peningaskortur; með því á hún ekki við skorti á fjármagni, heldur reiðufé, seðlum.

„Þessi skortur veldur því að fólk sem ætlar að taka út peninga þarf að greiða álag sem flöktir á milli 35-50%. Þegar kemur að því að nota það sem eftir er af peningunum blasir í senn við vöruskortur og óðaverðbólga. Það er næstum ekkert hægt að kaupa.“

Vöruskorturinn á Gaza í dag á sér sömu rætur og hann hefur haft síðan 2005, en það er algjör stjórn Ísraels - með hjálp frá Egyptalandi - á öllum inn- og útflutningi á Gaza, segir Ragnhildur og bætir því að „þetta ástand gerði íbúa Gaza háða hjálpargögnum. Um leið og loftárásir Ísraels hófust á Gaza í október 2023 var klóin hert.“

Pínulítið landsvæði

Hún segir að í dag hafi flestum íbúum á Gaza verið þjappað á örlítið landsvæði og að sami skorturinn ríki alls staðar. Í hvert sinn sem þetta vekur heimsathygli er slakað tímabundið á klónni, en aldrei nóg:

„Gaza er mjög lítið landsvæði, aðeins stærra en höfuðborgarsvæðið á Íslandi, og landslag þvælist ekki fyrir samgöngum. Það er auðvelt að ráðskast með aðstæður innan svo lítils svæðis.“

Ragnhildur spyr hvað það sé sem fólk á Gaza og velunnarar þeirra eru að safna fyrir og til hvers?

Hún nefnir flutninga:

„Reglulega skipar Ísrael íbúum að rýma svæði. Ég hef séð frásagnir fólks sem hefur flúið innan Gaza 15-20 sinnum á þessum tæpum tveimur árum en þetta hlýtur að vera farið að renna saman í eitt fyrir flestum. Í hvert sinn sem þau flýja taka þau minna með sér. Líkurnar á að komast heil á húfi frá Ísraelsher og að geta dregið fram lífið í kjölfarið aukast ef hægt er að leigja bíl eða kerru. Það eru ekki margir bílar eftir á Gaza, eldsneyti nær ekkert og aksturinn hættulegur.“

Þetta er þess vegna mjög dýrt, jafnvel 120-180 þúsund krónur en algeng mánaðarlaun á Gaza, meðan þar var enn hægt að lifa til þess að gera eðlilegu lífi, var um 25 þúsund krónur segir Ragnhildur og nefnir síðan vatnið næst:

Hættuleg hjálparsamtök

„Það eru enn ýmis hjálparsamtök sem geta dreift vatni á Gaza en margir þurfa samt að kaupa vatn. Jafnvel þó það sé hægt að finna ókeypis vatn er mikil vinna að ná í það, það þarf að ganga langar vegalengdir, bera vatnið til baka og alltaf er hættan á því að verða að skotmarki.“

Hún ræðir einnig um skjól; staði til að vera á:

„Enn eru til skólar eða önnur almannarými þar sem einhverjir fá að leita skjóls. En þau eru ekki mörg og flestir á Gaza álíta þessa staði líklegri til að vera sprengdir að nóttu til en aðra. Sumar fjölskyldur á Gaza eru heppnar og eru að safna fyrir svimandi upphæðum til að leigja einhvers konar húsnæði. En þúsundir heimila eru eyðilögð í hverri viku, með jarðýtum eða flugskeytum, og alltaf er hraðað á eyðileggingunni.“

Hún ljær máls á því að aðrar fjölskyldur séu að safna fyrir „leigu á nokkrum fermetrum“ til að tjalda á. En það séu hins vegar ekki margir að reyna að „safna fyrir tjaldi af því að í dag er varla tjald að fá á Gaza og þau sem eru í boði kosta á bilinu 100 til 180 þúsund krónur.“

Innflutningur á tjaldbúðum

Ragnhildur bendir á að innflutningur á öruggum framtíðartjaldbúðum hafi verið lykilatriði í vopnahléssamningnum í byrjun árs; og eitt af þeim er fyrst var rofið. Segir einnig að margar fjölskyldur hafi glatað tjöldunum sínum í eilífum rýmingum, aðrar hírast í tjöldum sem eru morkin og slitin eftir tvö ár af sterku sólskini og rigningu:

„Jafnvel þó Ísrael myndi hætta að sprengja og skjóta í dag þá er þetta eitt nóg til að valda risastórri bylgju dauðsfalla þegar það kólnar í vetur.“

Ragnhildur bendir á að matur fyrir fólkið á Gaza er meira en af skornum skammti; þarna ríki manngerð hungursneyð og „áætlað er að Ísrael hafi eyðilagt 86% ræktarlands á Gaza. Í lok júlí lagði Ísrael svo bann við fiskveiðum Gazabúa. Íbúarnir þurfa því að reiða sig algerlega á innflutning.“

Á Gaza var nokkurs konar vopnahlé í byrjun árs sem formlega varði frá 19. janúar til 18. mars. Þann 2. mars var hins vegar lagt á algert innflutningsbann og það ríkti í 11 vikur eða til 19. maí. Þá þegar voru íbúar orðnir máttvana eftir meira en ár af skorti. Þegar innflutningur var loks leyfður aftur eftir 19. maí var öllum alþjóðlegum hjálparsamtökum enn bannað að aka vistum inn á Gaza og sjá um dreifingu þeirra, bendir Ragnhildur á og bætir þessu við:

Upphlaup vestrænna fjölmiðla

„Sá litli matur sem hefur verið fluttur inn á Gaza síðan þá er annars vegar hefðbundinn vöruinnflutningur sem greitt er fyrir með peningum og svo vistir sem dreift er af bandarísk-ísraelsku samtökunum GHF. Þau eru bæði afar dýr í rekstri og leggja kapp á að skjóta einhvern á hverjum degi, en nærri 2500 manns hafa verið skotin til bana við úthlutunarstöðvarnar og 17.800 hafa særst.“

Hún bendir á að það sem sé í þessum fáu vörubílum sem hleypt er yfir landamærin eru aðallega kolvetni og segir að fólkið á Gaza sé því að safna fyrir hveiti, hrísgrjónum, pasta, jurtaolíu og dósamat:

„Eftir upphlaup vestrænna fjölmiðla í sumar yfir sveltandi börnum birtust aftur um stund hlutir eins og súputeningar og ávextir og kjöt í dósum en allt var þetta rándýrt. Stundum er hægt að kaupa fersk eggaldin, sterkan pipar, tómata og gúrkur, kartöflur eða lauk. Sömuleiðis rándýrt. Fæðuflokkar á borð við banana, jógúrt og egg eru ekki í boði. En, af því að þetta er manngert ástand sem ekkert mál er að leysa, þá sjáum við kannski til skiptis mynd af sveltandi nýbura og aðra af tötralegum krökkum að drekka safa í fernu með röri. Andstæður sem ekki myndu sjást á nokkru öðru svæði í heiminum sem líður skort.“

Það ætlar aldrei neinn að flytja þetta fólk til Úganda

Ragnhildur ræðir að „reglulega birtast fyrirsagnir í fjölmiðlum um að ísraelskur stjórnmálamaður eða jafnvel Bandaríkjaforseti hafi gefið í skyn að ætlunin með öllu þessu sé að kvelja íbúana þar til þeir samþykkja glaðir að láta flytja sig til Úganda eða annars ótilgreinds lands.“

Bætir við:

„Ég er bara venjuleg kona á Íslandi og ég bý ég ekki yfir neinum hæfileika til að sjá fyrir framtíðina. Ég get bara dregið ályktanir af því sem ég sé og les, rétt eins og hver annar, og þær eru þessar:

Það ætlar aldrei neinn að flytja þetta fólk til Úganda. Það á að veikja það þar til það gengur af fúsum og frjálsum vilja í átt að ísraelskri skyttu, ákveður að hlaupa ekki þegar það fær sms um að byggingin verði sprengd eftir 15 mínútur, sé orðið svo illa haldið að það deyji úr kulda innan um húsarústir, týni símanum sínum og geti ekki lengur tekið á móti peningasendingum fyrir hveiti eða veikist af umgangspest sem vannærður líkami þeirra ræður ekki við.“

Ísrael hefur eyðilagt svæðið varanlega

Hún segir að það séu margar leiðir fyrir fólk sem ekki hefur borðað sig satt, ekki drukkið nægju sína, ekki sofið fullan nætursvefn, ekki getað þvegið sér, ekki átt sér skjól innandyra, allt í næstum tvö ár, til að láta undan dauðanum“ og segir hún einfaldlega að hún hafi „enga trú á Ísraelum og Bandaríkjamönnum sem tala um að innlima Gaza í Ísrael eða Tony Blair sem ætlar að byggja þar gervigreindarparadís.“

Ragnhildi finnst ólíklegt að Ísraelar ætli sér að eignast svæðið og nýta það:

„Ef ætlunin væri að eignast svæðið og nota það þá væri eyðileggingin ekki svona alger og eina framtíðin sem ég sé er eitruð auðn sem við verðum öll í framtíðinni skikkuð til að heimsækja grátandi til að horfast í augu við blinda illsku í sinni tærustu mynd.“

Beinar aðgerðir það eina sem dugar

Hún segir að við okkur blasi tvenns konar framtíð; annars vegar sú þar sem þetta gerðist og við samþykktum það þegjandi. Hins vegar sú þar sem þetta gerðist og „við sögðum nei.“

Að mati hennar er önnur þessara leiða að lokast hratt og hún vill beinar aðgerðir gegn Ísrael:

„Hættum að keppa í Eurovision við Ísrael. Hættum að keppa í íþróttum við Ísrael. Hættum að kaupa vörur og þjónustu frá Ísrael.“

Að lokum minnir Ragnhildur á að á „laugardaginn milli tvö og fimm verður mótmælagangan Sniðgangan haldin í annað sinn, bæði á höfuðborgarsvæðinu í Reykjavík og á Akureyri“ og verður gengið saman til að vekja athygli á vörumerkjunum sem eru í brennidepli sniðgöngunnar fyrir Palestínu á Íslandi og þrýsta á stjórnvöld að beita sér.“